Zbigniew Żesławski (ur. 1952, Świdnica) - opozycjonista, uczestnik strajku szkolnego w obronie krzyży w dniach 3-16 grudnia 1984 roku w Zespole Szkół Zawodowych we Włoszczowie. Współpracował z ks. Markiem Łabudą oraz działaczami podziemnych struktur „Solidarności” na terenie Kielc i Skarżyska-Kamiennej. Działał w „Duszpasterstwie Ludzi Pracy” przy kościele parafialnym we Włoszczowie. W latach 1986-87 był rozpracowywany przez organy bezpieczeństwa państwa w związku z zaangażowaniem w działalność kolportażową na terenie Włoszczowy. Pod koniec roku 1986 działał w ramach Niezależnej Telewizji w Krakowie. Odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności. Mieszka we Włoszczowie.
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1952 r. w Świdnicy.
[00:00:18] W 1980 r. boh. mieszkał we Włoszczowie i zaangażował się w działalność „Solidarności” – działaczami związku byli m.in. Benedykt Łączek i Tadeusz Huś.
[00:03:40] W czerwcu 1984 r. w mieście pojawił się młody wikary Marek Łabuda – jego wpływ na młodzież i boh. Zmartwienie proboszcza Kazimierza Terleckiego. Lekcje religii z księdzem Łabudą, który zainicjował akcję zawieszenia krzyży w szkole. Krzyże wykonała młodzież w stolarni Stolbudu. Rozmowy uczniów z dyrekcją szkoły i nauczycielami – zgoda na zawieszenie krzyży. [+]
[00:13:50] Poświęcenie krzyży na uroczystej mszy w piątek. Następnego dnia krzyże zawieszono, w niedzielę podczas wywiadówek rodzice zorientowali się, że krzyże zniknęły z klas. Ultimatum postawione przez młodzież dyrektorowi szkoły Julianowi Lisowi. Uczennice poprosiły księdza Łabudę o pomoc – telefon proboszcza Terleckiego do biskupa Jaworskiego. Rozmowy przedstawicieli kleru z dyrekcją szkoły – odmowa zwrotu krzyży. Spontaniczne rozpoczęcie strajku okupacyjnego 3 grudnia 1984 r. – wsparcie księży: Łabudy i Wilczyńskiego. Podczas późniejszych procesów zarzucano uczestnikom działanie w sposób zorganizowany. Zarzuty wobec boh., który współpracował z księdzem Łabudą. [+]
[00:25:50] Reakcja mieszkańców miasta. Rozpoczęcie strajku okupacyjnego z powodu postawy dyrekcji – entuzjazm młodzieży. W szkole codziennie odprawiano mszę świętą. Młodzież przebywała na szkolnych korytarzach i korzystała ze sklepiku – warunki bytowe podczas strajku – odcięcie ciepłej wody. Pierwszego dnia nie wpuszczano do szkoły rodziców, ale ci weszli do budynku. [+]
[00:31:30] Boh. wszedł do szkoły trzeciego dnia strajku, wcześniej stał przed budynkiem – zorganizowanie koksowników. Informacja od lekarzy, że z jednego z pięter szpitala zabrano chorych. Siły ZOMO i milicji oczekiwały przed wjazdem do miasta. Odzew społeczny podczas strajku – wysokie kolegia dla złapanych uczestników. Wciąganie przez okna zaopatrzenia dla strajkujących. [+]
[00:37:47] Z budynku wychodzono przez dach sali gimnastycznej – wyprawy na plebanię, gdzie przyjeżdżał biskup Jaworski. Milicja utrudniała mu wjazdy do miasta. Do miasta przyjechali m.in. Anna Walentynowicz i Andrzej Gwiazda. 13 grudnia 1984 r. przyjechali filmowcy Tadeusz Szyma i Maciej Szumowski – przewiezienie kamer do szkoły. Dokumentacja filmowa strajku. Po latach materiały Niezależnej Telewizji z Mistrzejowic trafiły do archiwum TVN. [+]
[00:49:07] Powody zakończenia strajku po dwóch tygodniach. Wyjazdy delegacji na rozmowy do stolicy. Kontakt z biskupem Jaworskim. W Komitecie Strajkowym były dziewczyny z samorządu uczniowskiego – decyzja o zakończeniu protestu 16 grudnia. Przemarsz ze szkoły do kościoła i msza święta kończąca strajk. [+]
[00:55:26] Kary dla uczestników strajku – duża liczba kolegiów. Brak pomocy ze strony kościoła pomimo deklaracji ze strony biskupa Jaworskiego. Krzyży nie oddano i do dziś nie wiadomo, co się z nimi stało. Konsekwencje strajku dla uczniów z klas maturalnych. Jedna z dziewcząt została wyrzucona ze szkoły i utrudniano jej życie. Problemy szefowej strajku Alicji Groszek. Boh. jeździł do prokuratury z uczennicami. Ksiądz Marek Łabuda został skazany na karę więzienia, ksiądz Wilczyński dostał wyrok w zawieszeniu. Odczucia uczestników strajku. W czasie strajku lekcje odbywały się w Domu Kultury – uczeń Rafał Żelichowski nazwał swoich kolegów łamistrajkami. Skazano go na karę więzienia. [+]
[00:56:35] {Przerwa techniczna, wyciemnienie]
[00:57:21] Różne podejścia do historii strajku prezentowane obecnie przez jego uczestników. Boh. miał problemy w pracy, ale nie został z niej wyrzucony – pomoc mecenasa Edwarda Rzepki z Kielc.
[01:08:13] Przed sądem w Jędrzejowie odbyły się procesy księży Łabudy i Wilczyńskiego. Boh. nie uczestniczył w nich, ponieważ był aresztowany. Ksiądz Łabuda został skazany na karę więzienia, a ksiądz Wilczyński dostał wyrok w zawieszeniu. Po apelacji kary zmniejszono. Zasądzono też duże kary pieniężne – po zbiórkach w całej Polsce pieniądze o małych nominałach przywożono workami. Boh. przywoził pieniądze z warszawskiego kościoła św. Stanisława Kostki. Napaść na plebanię udaremniła siostra zakonna, okoliczności aresztowania boh. Księża zostali obciążeni kosztami remontu szkoły.
[01:14:30] Ksiądz Łabuda i boh. zorganizowali wyjazd na pogrzeb księdza Popiełuszki [listopad 1984]. Atmosfera strachu po zamordowaniu księdza. Podróż do Warszawy „Nysą” Henryka Sienkiewicza – siła swojskiej kiełbasy i samogonu. Wpływ uczestnictwa w pogrzebie na rozwój wypadków we włoszczowskiej szkole. [+]
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.