Krystyna Kluba z d. Piątkowska (ur. 1940, Węgrów), wnuczka Leokadii Piątkowskiej, zamordowanej 27 stycznia 1944 r. przez Niemców za pomoc udzielaną ludności żydowskiej. Jan Piątkowski, ojciec Krystyny Kluby, był synem Leokadii Piątkowskiej. Zmarł w 1942 r. i osierocił piątkę dzieci: Stefana, Tadeusza, Józefa, Stanisława i najmłodszą Krystynę. W 1947 r. cała rodzina wyjechała na tzw. Ziemie Odzyskane do Braniewa. Tam Krystyna Kluba ukończyła 7 klas szkoły podstawowej i poszła do pracy. Wrócili do Węgrowa w 1961 r. Tutaj Krystyna Kluba pracowała i wyszła za mąż, obecnie przebywa na emeryturze. Leokadia Piątkowska mieszkała razem z mężem Antonim na obrzeżach Węgrowa. Piątkowscy wiedli skromne życie, utrzymując się z pracy we własnym niewielkim gospodarstwie rolnym. Mieli co najmniej pięcioro dzieci, dwóch synów zmarło jednak przedwcześnie: Stefan w 1929 roku, a Jan (ojciec Krystyny Kluby) w 1942 r. Po likwidacji getta w Węgrowie Mendel Klein, właściciel młyna, uniknął wywózki do obozu zagłady w Treblince i razem z nieznanym z imienia Żydem pojawił się w domu Leokadii i Antoniego Piątkowskich. Mimo świadomości, że jej i jej rodzinie grozi za to kara śmierci, Leokadia przygotowała im kryjówkę w oborze. 27 stycznia 1944 r. do domu Piątkowskich wtargnęli niemieccy żandarmi. Musieli wiedzieć, gdzie ukrywają się Żydzi, ponieważ odnaleźli kryjówkę, a w niej Mendla Kleina oraz drugiego Żyda. Całą rodzinę wyprowadzono przed dom i rozpoczęły się przesłuchania. Żandarmi w swej brutalności nie oszczędzali nikogo. Leokadia, chcąc ocalić życie bliskich, wzięła całą odpowiedzialność na siebie. Przyznała, że nikt poza nią nie wiedział o tym, iż ukrywa Żydów. Ukrywający się potwierdzili, że tylko ona przynosiła im jedzenie. Po przesłuchaniach Niemcy rozstrzelali Leokadię Piątkowską, Mendla Kleina oraz jego towarzysza. Reszcie rodziny Piątkowskich darowano życie. Leokadia Piątkowska 26 października 2021 r. została upamiętniona w Węgrowie przez Instytut Pileckiego w programie Zawołani po Imieniu. Źródła: strona Instytutu Pileckiego (https://instytutpileckiego.pl/pl/zawolani-po-imieniu/upamietnieni/leokadia-piatkowska - dostęp: 08.09.2023), wywiad własny.
więcej...
mniej
[00:00:10] Bohaterka urodziła się w 1940 r., Leokadia Piątkowska była jej babcią. W czasie wojny babcia dała schronienie Żydom, za co została zabita przez Niemców. Przechowywany Żyd był młynarzem. Rodzina boh. mieszkała ok. 300 metrów od domu dziadków.
[00:03:40] Z dziadkami mieszkał syn dziadka, tj. stryj boh. z żoną i dziećmi - Józefem, Władysławem, Marią, Janiną i in. Po śmierci babci nadal tam mieszkali razem z dziadkiem Antonim Piątkowskim. Po śmierci ojca rodzina popadła w biedę i kiedy boh. miała 7 lat, wyjechała z mamą i resztą rodzeństwa do Braniewa. Kiedy tam przybyli, miasto było bardzo zniszczone. Mama znalazła pracę w kuchni, a boh. i jej rodzeństwo poszli do szkoły. W mieście było dużo wojska. Rodzina mieszkała w mieszkaniu bez łazienki, w ich bloku mieszkało dużo napływowych Polaków. Wrócili do Węgrowa po 14 latach, w międzyczasie stryj mieszkał w zwolnionym przez nich domu. Po powrocie domek był zniszczony i wymagał naprawy. Boh. dostała mieszkanie spółdzielcze.
[00:10:20] Boh. ukończyła w Braniewie 7 klas szkoły podstawowej. Po szkole poszła do pracy i wyszła za mąż. Po powrocie do Węgrowa sytuacja materialna boh. pogorszyła się i boh. żałowała wyjazdu z Braniewa. Wróciła z mężem, który niebawem poszedł do wojska. Umarł w wieku 36 lat.
[00:13:15] Przekaz rodzinny dotyczący babci boh. - Leokadii Piątkowskiej.
[00:15:30] Opinia boh. dotycząca projektu „Zawołani po imieniu” i postawy jej babci.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.