Krystyna Kluba z d. Piątkowska (ur. 1940, Węgrów), wnuczka Leokadii Piątkowskiej, zamordowanej 27 stycznia 1944 r. przez Niemców za pomoc udzielaną ludności żydowskiej. Jan Piątkowski, ojciec Krystyny Kluby, był synem Leokadii Piątkowskiej. Zmarł w 1942 r. i osierocił piątkę dzieci: Stefana, Tadeusza, Józefa, Stanisława i najmłodszą Krystynę. W 1947 r. cała rodzina wyjechała na tzw. Ziemie Odzyskane do Braniewa. Tam Krystyna Kluba ukończyła 7 klas szkoły podstawowej i poszła do pracy. Wrócili do Węgrowa w 1961 r. Tutaj Krystyna Kluba pracowała i wyszła za mąż, obecnie przebywa na emeryturze. Leokadia Piątkowska mieszkała razem z mężem Antonim na obrzeżach Węgrowa. Piątkowscy wiedli skromne życie, utrzymując się z pracy we własnym niewielkim gospodarstwie rolnym. Mieli co najmniej pięcioro dzieci, dwóch synów zmarło jednak przedwcześnie: Stefan w 1929 roku, a Jan (ojciec Krystyny Kluby) w 1942 r. Po likwidacji getta w Węgrowie Mendel Klein, właściciel młyna, uniknął wywózki do obozu zagłady w Treblince i razem z nieznanym z imienia Żydem pojawił się w domu Leokadii i Antoniego Piątkowskich. Mimo świadomości, że jej i jej rodzinie grozi za to kara śmierci, Leokadia przygotowała im kryjówkę w oborze. 27 stycznia 1944 r. do domu Piątkowskich wtargnęli niemieccy żandarmi. Musieli wiedzieć, gdzie ukrywają się Żydzi, ponieważ odnaleźli kryjówkę, a w niej Mendla Kleina oraz drugiego Żyda. Całą rodzinę wyprowadzono przed dom i rozpoczęły się przesłuchania. Żandarmi w swej brutalności nie oszczędzali nikogo. Leokadia, chcąc ocalić życie bliskich, wzięła całą odpowiedzialność na siebie. Przyznała, że nikt poza nią nie wiedział o tym, iż ukrywa Żydów. Ukrywający się potwierdzili, że tylko ona przynosiła im jedzenie. Po przesłuchaniach Niemcy rozstrzelali Leokadię Piątkowską, Mendla Kleina oraz jego towarzysza. Reszcie rodziny Piątkowskich darowano życie. Leokadia Piątkowska 26 października 2021 r. została upamiętniona w Węgrowie przez Instytut Pileckiego w programie Zawołani po Imieniu. Źródła: strona Instytutu Pileckiego (https://instytutpileckiego.pl/pl/zawolani-po-imieniu/upamietnieni/leokadia-piatkowska - dostęp: 08.09.2023), wywiad własny.
more...
less
[00:00:10] Bohaterka urodziła się w 1940 r., Leokadia Piątkowska była jej babcią. W czasie wojny babcia dała schronienie Żydom, za co została zabita przez Niemców. Przechowywany Żyd był młynarzem. Rodzina boh. mieszkała ok. 300 metrów od domu dziadków.
[00:03:40] Z dziadkami mieszkał syn dziadka, tj. stryj boh. z żoną i dziećmi - Józefem, Władysławem, Marią, Janiną i in. Po śmierci babci nadal tam mieszkali razem z dziadkiem Antonim Piątkowskim. Po śmierci ojca rodzina popadła w biedę i kiedy boh. miała 7 lat, wyjechała z mamą i resztą rodzeństwa do Braniewa. Kiedy tam przybyli, miasto było bardzo zniszczone. Mama znalazła pracę w kuchni, a boh. i jej rodzeństwo poszli do szkoły. W mieście było dużo wojska. Rodzina mieszkała w mieszkaniu bez łazienki, w ich bloku mieszkało dużo napływowych Polaków. Wrócili do Węgrowa po 14 latach, w międzyczasie stryj mieszkał w zwolnionym przez nich domu. Po powrocie domek był zniszczony i wymagał naprawy. Boh. dostała mieszkanie spółdzielcze.
[00:10:20] Boh. ukończyła w Braniewie 7 klas szkoły podstawowej. Po szkole poszła do pracy i wyszła za mąż. Po powrocie do Węgrowa sytuacja materialna boh. pogorszyła się i boh. żałowała wyjazdu z Braniewa. Wróciła z mężem, który niebawem poszedł do wojska. Umarł w wieku 36 lat.
[00:13:15] Przekaz rodzinny dotyczący babci boh. - Leokadii Piątkowskiej.
[00:15:30] Opinia boh. dotycząca projektu „Zawołani po imieniu” i postawy jej babci.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.