Mieczysław Salach (ur. 1937, Żeleźniki, zm. 2023) wychowywał się w Żeleźnikach, w czasie przejścia frontu ich dom został spalony, ojciec odbudował go prowizorycznie po wojnie. Miał starszego brata Tadeusza i młodszych Kazimierza oraz Lucjana. Chodził do szkoły podstawowej w Miedznej, jednak wskutek ciężkiej sytuacji materialnej rodziny (choroba ojca) już w wieku 14 lat rozpoczął pracę na budowie. W 1961 r. przeprowadził się do Węgrowa, gdzie podjął pracę w spółdzielni jako budowlaniec i ożenił się z Haliną Biernat. Po pewnym czasie kupił ziemię od teścia i pracował na roli, dorabiał także przy pracach drzewnych w lesie. Zmarł w lipcu 2023 r.
[00:00:07] Bohater urodził się w 1937 r., potem mieszkał w Żeleźnikach. W 1944 r. przez okoliczne tereny przeszedł front. Po wybuchu II wojny światowej Niemcy wysiedlili ze wsi rodzinę boh., wcześniej skonfiskowali mieszkańcom krowy. Kiedy rodzina boh. wróciła z wygnania, cała ich wieś była spalona.
[00:01:45] W okresie wejścia do Polski wojsk radzieckich, rodzina boh. mieszkała na kolonii. Rosjanie siedzieli nieopodal w wykopanym dole i do domu boh. przychodzili na obiady. Rosjanie poprawnie traktowali rodzinę boh.
[00:02:35] Przed przejściem frontu Niemcy zabierali ludziom krowy, a ojcu skonfiskowali konia, świń nie zabierali. Sposób zbierania kontyngentów przez Niemców. Miesiąc później wieś wysiedlono i kilka dni boh. z rodziną spędził na kolonii w Tchórzowej, spali w krzakach. Po powrocie zobaczyli swoją wieś w zgliszczach.
[00:03:50] Po powrocie z Tchórzowej, ojciec boh. z dwójką swoich braci zadaszył pozostałości spalonego dom. Bracia boh. to Tadeusz, Kazimierz i Lucjan. Najmłodszy Lucjan nie żyje, mieszkał w Warszawie. Kazimierz jest młodszy od boh. o 4 lata i został na wsi. Najstarszy brat Tadeusz mieszka w Pogorzeli Warszawskiej k. Otwocka.
[00:05:20] Dzieje rodziny boh. po wojnie. Dom, który wybudował ojciec, był nieduży. Synowie pobudowali się samodzielnie. Współczesne zniszczenie małych gospodarstw i rozwój „obszarników”. Syn brata Kazimierza zachorował na kręgosłup i nie mogąc pracować na gospodarce musiał oddać swoją ziemię w dzierżawę.
[00:07:23] Boh. chodził do szkoły w Miedznej. Do Węgrowa przyjechał w 1961 r. i razem z żoną pracowali w spółdzielni – żona jako krawcowa, a boh. jako budowlaniec. Potem prowadził gospodarkę na ziemi, do której kupna namówił go teść.
[00:09:00] Boh. również zachorował na kręgosłup i nie mógł pracować na budowach. Wcześniej zlecenia budowlane realizował w Węgrowie z Ryszardem Biernatem, m.in. wybudowali razem domy, plebanię i in. Przejście boh. do pracy na gospodarce.
[00:11:00] Dodatek opiekuńczy przyznany boh. na chorobę zwyrodnieniową stawów. W branży budowlanej boh. pracował od 14 roku życia. Kiedy jego ojciec zachorował na gościec stawowy, boh. musiał iść do pracy na budowie.
[00:12:30] Z okresu wojny boh. pamięta wysiedlenie i widok spalonej wsi po powrocie. Kiedy ojciec ją zobaczył, ukląkł i modlił się. Boh. miał 6-7 lat. Odbudowa domu była prowizoryczna. W „budowlance” zaczął pracować jeszcze w Żelaźnikach, pracował też w lesie.
[00:14:05] Rodzice boh. mieli sześcioro dzieci. Boh. z żoną wynajmował mieszkanie do 1964 r., dopiero później wybudowali swój dom. Obecne choroby układu ruchu dolegające boh.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.