Wołoszczak Grzegorz cz. 2

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/0768

9 sierpnia 2019, Warszawa

0:58

Grzegorz Wołoszczak (ur. 1957, Elbląg) – żołnierz, przedsiębiorca, aktor. Jego dziadkowie ze strony ojca podczas wojny byli zesłani na Syberię, zaś dziadkowie ze strony matki zginęli z rąk Niemców. W 1980 roku rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Śląskiego. W latach 1982-87 działał w podziemnych strukturach „Solidarności”, a następnie w „Solidarności Walczącej”. Zajmował się kolportażem ulotek, książek, znaczków i innych wydawnictw podziemnych na terenie województwa elbląskiego, a także organizował pomoc dla internowanych i ich rodzin. Prowadził firmę obrotu nieruchomościami. Od 2018 roku w Wojskach Obrony Terytorialnej. Obecnie w stopniu ppor. Marynarki Wojennej w stanie spoczynku.

[00:00:10] VII Pomorska Brygada Obrony Terytorialnej. Obrona Piaśnicy. Rola w filmie o zbrodniach w Piaśnicy i Lesie Szpęgawskim w pierwszych miesiącach II wojny światowej – eksterminacja ok. 30-60 tys. Polaków z Kaszub, Gdańska i Gdyni. Dokonali jej Polacy niemieckiego pochodzenia na sąsiadach. Przygotowanie do serialu.
[00:03:50] Bezlitosne traktowanie sąsiadów przez Niemców z Selbstschutzu. Na terenie Westerplatte po zakończeniu działań wojennych zorganizowano obóz, więziono w nim Polaków – inteligencja, rzemieślnicy, także robotnicy. Używano ich m.in. do rozbiórki muru, z cegieł którego zbudowano KL Stutthof.
[00:06:13] Szpęgawsk i Piaśnica – tam dokonano największych zbrodni na Pomorzu, mordowano całe rodziny, pod koniec wojny ciała ekshumowano i spalono, zatarto ślady, „jakby tego nie było”. Premiera dwóch pierwszych odcinków serialu.
[00:08:12] Opieka nad młodzieżą z Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego MOW w Kamionku Wielkim k. Elbląga, młodzież zagrała w tym filmie. Dawid Tryba i Grzegorz Nowaczyk, program wychowawczy „resocjalizacja przez patriotyzm i naukę historii”. Potrzeba edukacji na temat zbrodni na narodzie polskim i propagowania historii wśród Polaków.
[00:15:02] Po upadku powstania warszawskiego Niemcy wywieźli 35 tysięcy wagonów zrabowanych rzeczy. Młodzież z MOW: zmiana mentalna, wycieczka do muzeum wojska polskiego, program „Bliżej historii”.
[00:20:04] Trudna praca z młodzieżą. Zajęcia w lasach Kamionka Wielkiego – poszukiwanie śladów z II wojny światowej, zgoda konserwatora zabytków, konserwacja znalezisk, mini-muzeum na terenie ośrodka. Wycieczki, udział w filmie. Pobyt w lesie, obcowanie z naturą. Spotkania z kombatantami II wojny światowej i wojny w Afganistanie, którzy stali się autorytetami młodzieży.
[00:26:08] Historia rodzinna boh.: wakacje w miejscowości Łąka w sierpniu 1939 r. (babcia Agnieszka z synami Michałem i Tadeuszem). Dziadek służył 74 Górnośląskim Pułku Piechoty w Lublińcu. Zdobycie Lublińca przez Niemców
dziadek trafił do niewoli, uciekł, odnalazł rodzinę w Łące. W czerwcu 1940 r. wywiezieni całą rodziną na Syberię.
[00:30:35] Droga ok. 2 tygodni do Irkucka. Kościół w Irkucku wybudowany przez powstańców styczniowych. Przewiezienie nad Angarę, statkiem do Zajarska, dojazd nad rzekę Lenę, którą dopłynęli do miejscowości Ust’-Kut.
[00:34:27] Droga przez tajgę, choroby. Mieszkanie w barakach po wyeksploatowanej kopalni złota. Dalsza droga przez tajgę, śmierć babci na gruźlicę. Po układzie Sikorski-Majski pozostali na miejscu, niepilnowani już przez NKWD. Niemożność ucieczki, brak kontaktu ze światem – dziadek nie słyszał o Armii Andersa.
[00:38:40] Przedostanie się do Jakucka, wynajęcie mieszkania (dom istnieje do dziś, wizyta ojca w Jakucku w latach 90.), podjęcie pracy przez ojca (woziwoda, mleczarz, listonosz). Paczki z frontu. Mydło dla żony oficera z zatopionymi zegarkami. Propaganda radziecka wobec Polaków. [+]
[00:43:40] Pomysł napisania książki o historii rodziny, trudności ze zmierzeniem się z historią, wypieranie. Losy sybiraków z Elbląga zebrane w książce przez Grażynę Chrostek-Żugaj.
[00:48:33] Powstańcy warszawscy w Elblągu – po ucieczce z Warszawy nie mieli dokąd wracać. Nauczycielka Żelazna, powstanka warszawska, opowiadała o powstaniu. Opieka nad grobami powstańców w Elblągu. Ks. infułat Józefczyk. Kwietniewski, 14-letni łącznik w powstaniu warszawskim. Inscenizacje historyczne, pomaganie powstańcom i kombatantom AK i NSZ.
[00:52:30] Wojska Obrony Terytorialnej – spadkobiercy etosu AK, działalność wolontariacka. Żołnierze WOT. Nauka pierwszej pomocy, zachowania na polu, strzelania. Przebieg kilkunastogodzinnego szkolenia weekendowego, ćwiczenia.
[00:57:08] Wzór żołnierza boh.: mjr Leon Nowakowski ps. „Lig”, dowódca Zgrupowania Chrobry II, zginął 4 września [1944].
więcej...
mniej

Grygiel Małgorzata

Bożek Wojciech

Instytut Pileckiego

Film