Karol Zawadzki (ur. 1929, Ropieje) przed wybuchem wojny ukończył cztery klasy szkoły powszechnej w Hermanowiczach. Podczas okupacji kontynuował naukę w szkole w Mołodecznie. W 1945 roku rodzina została repatriowana i zamieszkała we wsi Stara Różanka koło Kętrzyna. Karol Zawadzki w 1953 roku ukończył Wydział Farmacji na Uniwersytecie Łódzkim i pracował w Powiatowej Stacji Sanitarnej w Kętrzynie. W latach 1958-60 służył w 3. Składnicy Sanitarnej w Gołdapi. Po próbach zwerbowania przez kontrwywiad PRL był szykanowany przez Służbę Bezpieczeństwa. Należał do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Przez dwanaście lat orzekał w kolegium do spraw wykroczeń. Mieszka w Warszawie.
[00:00:06] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1929 r. we wsi Ropieje w Puszczy Nalibockiej.
[00:00:38] Ojciec pracował jako agronom w Hoduciszkach i tam boh. podjął naukę w pierwszej klasie, po roku przeniesiono się do Hermanowicz – do wybuchu wojny boh. ukończył cztery klasy.
[00:02:10] W chwili wybuchu wojny boh. miał 10 lat, ojciec dostał rower i pistolet i wyjeżdżał na patrole – pożary w okolicy. Kopanie okopów przez uczniów. Po wkroczeniu sowietów ojciec, uczestnik wojny 1920 r., podjął próbę ucieczki – czerwone flagi wywieszone w Hermanowiczach przez Żydów. W miasteczku znalazło się wielu Żydów z centralnej Polski, których sowieci zatrudniali do różnych prac – przeprawa przez rzekę. Boh. chodził do białoruskiej szkoły. Komsomolec Fromin uczył dzieci rosyjskich piosenek. [+]
[00:07:20] Sytuacja rodziny podczas sowieckiej okupacji – rady komunisty, któremu ojciec kiedyś pomógł nocą na drodze. Przeprowadzka do Mołodeczna, gdzie boh. poszedł do rosyjskiej szkoły – dyscyplina w placówce, kary za psikusy. Ojciec był urzędnikiem w kwarantannie – kontrola dostaw do Związku Radzieckiego. Wybuch wojny w 1941 r. – skutki nalotu na Mołodeczno. [+]
[00:16:35] Podczas niemieckiej okupacji rodzina mieszkała w Ropiejach, boh. chodził do białoruskiej szkoły, którą ukończył w 1943 r. Potem pracował przy wyrębie lasu. Wiele osób zmarło podczas epidemii tyfusu – zdobycie szczepionki przez ojca. Okoliczności ocalenia podczas pacyfikacji. Grabieże dokonywane przez radziecką i żydowską partyzantkę – zabranie ostatniej krowy. Wyjazd do wsi Magieńce, gdzie stacjonowali partyzanci, i odzyskanie krowy. Powody ucieczki i ukrywania się w lesie. Sytuacja przed zbliżającym się frontem.
[00:26:20] Sytuacja po przejściu frontu – boh. pojechał do Lidy, by zapisać się do szkoły – niemiecki nalot na miasto. Koło domu stały działa przeciwlotnicze obsługiwane przez żołnierki. Powody powrotu do domu.
[00:29:42] W 1942 r. Niemcy likwidowali getto w Wiszniewie. Kilkunastu Żydów, pracowników stacji kolejowej, wypuszczono i przyszli do domu boh., który odprowadził ich do lasu, gdzie dołączyli do partyzantów. Rozważania na temat Żydów na Wileńszczyźnie. Zabójstwa dokonywane podczas okupacji.
[00:38:40] Repatriacja do Polski – wszy w wagonach. Ojciec pracował w komisji repatriacyjnej, by ułatwić wyjazd rodzinie. Problem z wywiezieniem pasieki. W transporcie repatriacyjnym byli akowcy, których Rosjanie zatrzymali, niektórzy znaleźli się potem w Polsce. [+]
[00:43:43] Boh. jadąc pociągiem z Lidy do Mołodeczna był świadkiem kradzieży butów dokonanej przez radzieckiego żołnierza.
[00:44:45] Rodzina dostała gospodarstwo we wsi Stara Różanka koło Kętrzyna. Po studiach farmaceutycznych w Łodzi boh. starał się o pracę w Olsztynie, ale dostał nakaz pracy w Zielonej Górze. Po odwołaniu zatrudniono go w Powiatowej Stacji Sanitarnej w Kętrzynie. Służbę wojskową odbywał w Gołdapi, z powodu znajomości języków proponowano mu służbę w kontrwywiadzie – konsekwencje odmowy.
[00:50:32] Sytuacja w pracy po powrocie z wojska. Podczas studiów boh. był członkiem komisji dyscyplinarnej, ale nie brał udziału w posiedzeniach.
[00:52:10] W konsekwencji prób zwerbowania boh. do służby w kontrwywiadzie jego nazwisko znalazło się na liście Wildsteina – zawartość teczki w IPN. Trudności z wyjazdem do NRD w 1961 r. Kontakty z gen. Fonkowiczem, awanse w wojsku. Pracując w Kętrzynie boh. był inwigilowany.
[00:58:50] Boh. służył w 3 Składnicy Sanitarnej w Gołdapi – kontrola w batalionie. Kontrola NIK w kętrzyńskiej Stacji Sanitarnej. Spotkanie na balu z pułkownikiem SB Borkowskim – namawianie do współpracy. Zajęcia żony ordynatora szpitala. Propozycja wyjazdu na ryby do rezerwatu przyrody.
[01:07:50] Za radą ojca boh. zapisał się do ZSL. Spotkanie z Marszałkiem Sejmu Stanisławem Gucwą – podjęcie pracy w kolegium. Wspomnienie kilku spraw, w tym wykroczenia popełnionego przez milicjanta oraz sprawy wycięcia dębów.
[01:15:40] Boh. był członkiem Klubu Oficerów Rezerwy – tematyka wykładów w ramach klubu, spotkanie z konstruktorem rakiet Korolowem. Zdarzenie podczas kryzysu kubańskiego.
[01:20:13] Wyjazd do Szczecina w 1946 r. na zlot młodzieży „Trzymamy straż nad Odrą” – udział harcerzy w manifestacji antyrządowej. Okoliczności rejsu po Zalewie Szczecińskim. Po powrocie do Kętrzyna boh. uczestniczył w pochodzie z okazji 3 Maja – reakcja bezpieki. Powstanie czerwonego harcerstwa, w którym działał Jacek Kuroń. Zgubienie się boh. i brata wśród ruin Szczecina. [+]
[01:31:05] Po repatriacji ojciec pracował jako agronom w Kętrzynie – jego aresztowania. Powody wizyty ojca w Łodzi. Nadzór UB nad studentami. Brat, inżynier w Starachowickich Zakładach Samochodowych, przywiózł silnik motocykla – zainteresowanie milicji. Konsekwencje słuchania Wolnej Europy – porada milicjanta.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.