Janina Pietrzak z d. Zaskowska (ur. 1935, Augustów), emerytowana nauczycielka języka polskiego, regionalistka Augustowa i okolic. W czasie II wojny światowej była świadkiem okupacji sowieckiej i niemieckiej, a potem – Obławy Augustowskiej. Po wojnie ukończyła szkołę podstawową, przez dwa lata uczyła się w Liceum Ogólnokształcącym, a następnie przeniosła się do Liceum Pedagogicznego (przeniesione w 1950 r. z Suwałk do Augustowa). Po maturze otrzymała nakaz pracy, ale chciała studiować i pojechała do ówczesnego ministra oświaty Witolda Jarosińskiego z prośbą o umożliwienie jej studiów. W 1954 r. rozpoczęła studia polonistyczne w Państwowej Wyższej Szkole Pedagogicznej w Warszawie, która następnie została wchłonięta przez Uniwersytet Warszawski. W 1958 roku uzyskała tytuł magistra polonistyki na UW. Rozpoczęła pracę w Warszawie, jednak dzięki wstawiennictwu byłego wojewody białostockiego Stefana Dybowskiego wróciła do Augustowa i została nauczycielką w Liceum Pedagogicznym, którego była absolwentką. Od 1967 r. uczyła w Technikum Budowlano-Elektrycznym w Augustowie. Przeszła na emeryturę w 1987 roku, ale jeszcze przez dziesięć lat pracowała w różnych augustowskich szkołach na zastępstwie. W okresie PRL brała udział w spotkaniach z historykiem prof. Tomaszem Strzemboszem, który badał dzieje antysowieckiej partyzantki w północno-wschodniej Polsce, zajmował się także Obławą Augustowską. Obecnie zaangażowała się w projekt „Na drogach wojny”, w ramach którego zbiera relacje mieszkańców ziemi augustowskiej z czasów II wojny światowej.
more...
less
[00:00:07] Nauczycielka Helena Mikołajewska po ukończeniu studiów w 1935 r. uczyła matematyki w Augustowie. W styczniu 1940 r. powstała średnia szkoła białoruska, językiem wykładowym był język rosyjski. Pewnego dnia do szkoły przyszedł enkawudzista pytający o nauczyciela matematyki – rozwiązanie zadań. Aresztowanie uczniów, którzy chcieli odkręcić głowę pomnikowi Stalina i zatrzymanie Heleny Mikołajewskiej – pomoc enkawudzisty. [+]
[00:05:07] Kuzyn Edmund Puchlik z Kolnicy uciekł w 1939 r. do majątku Poniemunie na Litwie. Tam został aresztowany pod zarzutem szpiegostwa i trafił do łagru koło Archangielska – praca w lesie, próba zerwania medalika – rozmowa o matce z komendantem łagru, który skierował go do pracy w kuchni, potem powiedział o amnestii i formowaniu polskiego wojska. Edmund Puchlik trafił do Wielkiej Brytanii i służył w Polskich Siłach Powietrznych. Po wojnie wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. [+]
[00:10:30] Wspomnienie przedwojennego burmistrza Augustowa Piotra Halickiego. Starania o budowę mostu, trudności inwestycji. Dbałość o rozwój turystyki. W marcu 1940 Piotr Halicki został aresztowany i wywieziono go łagru. Jego rodzinę deportowano do Kazachstanu – wstąpienie synów do Armii Andersa i ewakuacja rodziny z ZSRR. Piotr Halicki był Delegatem Rządu w Isfahanie. Synowie walczyli pod Monte Cassino i po wojnie mieszkali w Anglii. Piotr Halicki wrócił do Polski. Kontakty boh. z córką Herminą Halicką.
[00:21:27] Niektórzy z mieszkańców Augustowa trafili do obozów jenieckich na terenie Niemiec – znalezienie pamiętnika majora Fryszowskiego podczas wyzwalania obozu w Neubrandenburg. Edward Rzepecki był więźniem obozu w Woldenbergu, po wyzwoleniu wrócił wiosną 1945 r. do Augustowa. Jego brat Jan zginął podczas obławy.
[00:24:15] Na cmentarzu w Augustowie jest grób rodziny Halickich, pamięć o rodzinie.
[00:25:50] Zainteresowanie boh. historią mieszkańców regionu, kontakty ze świadkami. Artykuły do pisma „Sybirak”. Opowieść zesłańca – symbol głodu. Boh. słuchała opowieści byłego zesłańca, księdza Jana Wielgata. Cykl „Na drogach wojny”.
[00:30:20] Refleksje na temat Domu Turka w Augustowie. Więzienie na terenie Zarządu Wodnego, gdzie enkawudziści zamordowali więźniów przed wkroczeniem Niemców do miasta.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.