Edward Storch (ur. 1935, Nowy Sącz) pochodzi z rodziny rolniczej, mieszkającej w nieistniejącej dziś wsi Gołąbkowice (obecnie dzielnica Nowego Sącza). Ukończył liceum w Nowym Sączu oraz filię Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie. Pracował jako nauczyciel w szkole podstawowej w Piątkowej oraz w Studium Nauczycielskim w Nowym Sączu. Jest członkiem PTTK od 1978 roku, przewodnikiem terenowym, beskidzkim oraz pilotem wycieczek. Przewodniczy Komisji Opieki Nad Zabytkami Oddziału „Beskid”.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. mieszkającego w Nowym Sączu.
[wywiad – świadek odpowiada na pytania]
[00:00:23] Opis kościoła farnego, w którym był m.in. ołtarz z obrazem św. Franciszka (namalowanym w stylu Murilla) oraz ołtarz z kopią „Madonny Sykstyńskiej”, namalowaną przez Stanisława Janowskiego – obraz podczas okupacji przechowywano w kościele. Losy obrazu po wyzwoleniu. W kaplicy pod wieżą północną był ołtarz Matki Boskiej w stylu modernistycznym. Polichromie w kaplicy były dziełem Romualda Reguły, który wykonał je podczas okupacji na zlecenie proboszcza Mazura – usunięto je w latach 50. Autorem rzeźb był prof. krakowskiej ASP Stanisław Wójcik.
[00:12:08] Odpusty w dniu Przemienienia Pańskiego odbywały się także podczas okupacji, obraz „Przemienienia” znajdował się w bocznym ołtarzu – zmiany podczas konserwacji w latach 70. Na uroczystościach przeniesienia obrazu był kardynał Wojtyła.
[00:14:40] Powody oddania do kościoła kopii „Madonny Sykstyńskiej” – wspomnienie procesji, która zaniosła obraz do Ratusza w 1945 r.
[00:16:43] Proboszcz Roman Mazur jest na zdjęciu boh. z Pierwszej Komunii w 1944 r. Po uroczystości w kościele w gołąbkowickiej szkole odbyło się przyjęcie dla dzieci – wspomnienie chleba ze smalcem. Szaty księdza infułata.
[00:20:00] W 1945 r. zwłoki rozstrzelanych w różnych miejscach zebrano i pochowano na cmentarzu. Na pogrzebie byli uczniowie sądeckich szkół. Trumny przywieziono ciężarówką. Uroczystości prowadził ksiądz Mazur. Powody, dla których boh. wrócił wcześniej do domu.
[00:22:58] Getto w Nowym Sączu nie było ogrodzone, Żydów wyprowadzano do pracy w różnych miejscach. Przed zrobieniem getta polskie rodziny, w tym babcię boh., przesiedlono. Po likwidacji getta Polacy wrócili do swoich domów.
[00:26:15] Po sowieckiej ofensywie w mieście stały zniszczone czołgi. Pochodzenie nazwy „Domki”. Po walkach w mieście było wiele amunicji, w ogrodzie koło domu poległo trzech czerwonoarmistów. Zdarzały się przypadki okradania zwłok – zabierano odzież i buty. Niektóre dzieci do szkoły chodziły boso – przydziały drewniaków.
[00:31:00] Stuber wyjechał z miasta z powodu swojej wojennej przeszłości, jego syn chodził z boh. do szkoły – w latach 60. dostał paszport i mógł odwiedzić ojca.
[00:33:23] Zaraz po wojnie obchodzono uroczystości 3 Maja, w 1945 r. był pochód i msza na Rynku. W 1949 r. dzieci robiły dekoracje do szkoły i boh. wykonał napis „Niech żyje 3 Maja”.
[00:35:30] Kontynuacja nauki w szkole im. Kochanowskiego, szkoła męska spaliła się podczas wojny, więc lekcje chłopców odbywały się w szkole żeńskiej. Potem chłopcy uczyli się w budynku szkoły im. Mickiewicza, której dyrektorem był znany sądecki aktor Myczkowski. W siódmej klasie boh. przeniósł się do szkoły im. Mickiewicza. Wspomnienie dyrektora i nauczyciela muzyki Edwarda Fydy, pani Błaszczykowej, nauczyciela plastyki Kiełbasy i fizyki Łukacza.
[00:45:25] Boh. zdał egzamin do liceum – egzamin z polskiego przeprowadzał Antoni Sitek, z matematyki egzaminował prof. Rapp. Lekcje fizyki z prof. Bernackim. Wspomnienie kolegów z klasy, jednym był Żyd Knebel, który później wyjechał do Izraela. Relacje między uczniami.
[00:53:08] W kamienicy przy ul. Jagiellońskiej mieszkał Nusyn, lokalny przedsiębiorca – sprzedaż monet.
[00:55:08] Komunistycznej propagandzie opierali się nauczyciele, w większość uczący jeszcze przed wojną. Niektórzy, jak Duda i Stamirski pochodzili z dawnych Kresów. Wspomnienie polonistki i historyka Grodkowskiego, byłego więźnia Oświęcimia – dwója na półrocznym świadectwie. Lekcje religii z księdzem Traczem – spory o Inkwizycję i różaniec.
[01:04:34] Apel w szkole po śmierci Stalina – podobno niektórzy nauczyciele płakali. Boh. został upomniany przez matkę kolegi, gdy źle wyraził się o Stalinie.
[01:07:24] Pochody pierwszomajowe – wychowawca Ignacy Konstanty (podczas wojny cichociemny) prosił o udział w pochodzie.
[01:09:13] Wspomnienie egzaminu maturalnego. Boh. wniósł do sali podręcznik, którego potem nie odzyskał. Postawy nauczycieli podczas egzaminu.
[01:12:35] Boh. chciał zdawać na architekturę i złożył podanie w Powiatowej Komisji Rekrutacyjnej. Do podania o akademik i stypendium trzeba było dołączyć oświadczenie o stanie majątkowym – powody odrzucenia podania boh., który zrezygnował ze studiów i podjął pracę w banku. [+]
[01:19:10] Boh. rzucił pracę w banku i wyjechał na Pomorze, gdzie kolega z klasy pedagogicznej dostał nakaz pracy w szkole w Siedlicach. Po przyjeździe okazało się, że kolega zrezygnował z pracy, a boh. (nie posiadający kwalifikacji) był namawiany przez rodziców i inspektora oświaty w Miastku na podjęcie pracy jako jedyny nauczyciel w siedmioklasowej szkole. [+]
[01:25:34] Wyjazd do Słupska, skąd boh. został skierowany jako nauczyciel niekwalifikowany do Motarzyna, gdzie pracował przez rok. Jednocześnie uczył się na kursie pedagogicznym – powody jego nieukończenia. Boh. zwolnił się z pracy i podjął naukę w Studium Nauczycielskim w Krakowie.
[01:28:35] Boh. chciał być nauczycielem fizyki albo plastyki, więc wybrał Studium Nauczycielskie, gdzie uczono fizyki. Po ukończeniu studium podjął pracę w Laskowej. Z powodu trudnych warunków mieszkaniowych przeniósł się do szkoły w Wawrzce, potem do Polan i Piątkowej.
[01:34:45] Boh. chciał studiować fizykę w Krakowie na WSP, ale za namową plastyka Szafrana podjął studia w filii Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..