Storch Edward cz. 2
Edward Storch (ur. 1935, Nowy Sącz) pochodzi z rodziny rolniczej, mieszkającej w nieistniejącej dziś wsi Gołąbkowice (obecnie dzielnica Nowego Sącza). Ukończył liceum w Nowym Sączu oraz filię Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie. Pracował jako nauczyciel w szkole podstawowej w Piątkowej oraz w Studium Nauczycielskim w Nowym Sączu. Jest członkiem PTTK od 1978 roku, przewodnikiem terenowym, beskidzkim oraz pilotem wycieczek. Przewodniczy Komisji Opieki Nad Zabytkami Oddziału „Beskid”.
mehr...
weniger
[00:00:10] Autoprezentacja boh. mieszkającego w Nowym Sączu.
[wywiad – świadek odpowiada na pytania]
[00:00:23] Opis kościoła farnego, w którym był m.in. ołtarz z obrazem św. Franciszka (namalowanym w stylu Murilla) oraz ołtarz z kopią „Madonny Sykstyńskiej”, namalowaną przez Stanisława Janowskiego – obraz podczas okupacji przechowywano w kościele. Losy obrazu po wyzwoleniu. W kaplicy pod wieżą północną był ołtarz Matki Boskiej w stylu modernistycznym. Polichromie w kaplicy były dziełem Romualda Reguły, który wykonał je podczas okupacji na zlecenie proboszcza Mazura – usunięto je w latach 50. Autorem rzeźb był prof. krakowskiej ASP Stanisław Wójcik.
[00:12:08] Odpusty w dniu Przemienienia Pańskiego odbywały się także podczas okupacji, obraz „Przemienienia” znajdował się w bocznym ołtarzu – zmiany podczas konserwacji w latach 70. Na uroczystościach przeniesienia obrazu był kardynał Wojtyła.
[00:14:40] Powody oddania do kościoła kopii „Madonny Sykstyńskiej” – wspomnienie procesji, która zaniosła obraz do Ratusza w 1945 r.
[00:16:43] Proboszcz Roman Mazur jest na zdjęciu boh. z Pierwszej Komunii w 1944 r. Po uroczystości w kościele w gołąbkowickiej szkole odbyło się przyjęcie dla dzieci – wspomnienie chleba ze smalcem. Szaty księdza infułata.
[00:20:00] W 1945 r. zwłoki rozstrzelanych w różnych miejscach zebrano i pochowano na cmentarzu. Na pogrzebie byli uczniowie sądeckich szkół. Trumny przywieziono ciężarówką. Uroczystości prowadził ksiądz Mazur. Powody, dla których boh. wrócił wcześniej do domu.
[00:22:58] Getto w Nowym Sączu nie było ogrodzone, Żydów wyprowadzano do pracy w różnych miejscach. Przed zrobieniem getta polskie rodziny, w tym babcię boh., przesiedlono. Po likwidacji getta Polacy wrócili do swoich domów.
[00:26:15] Po sowieckiej ofensywie w mieście stały zniszczone czołgi. Pochodzenie nazwy „Domki”. Po walkach w mieście było wiele amunicji, w ogrodzie koło domu poległo trzech czerwonoarmistów. Zdarzały się przypadki okradania zwłok – zabierano odzież i buty. Niektóre dzieci do szkoły chodziły boso – przydziały drewniaków.
[00:31:00] Stuber wyjechał z miasta z powodu swojej wojennej przeszłości, jego syn chodził z boh. do szkoły – w latach 60. dostał paszport i mógł odwiedzić ojca.
[00:33:23] Zaraz po wojnie obchodzono uroczystości 3 Maja, w 1945 r. był pochód i msza na Rynku. W 1949 r. dzieci robiły dekoracje do szkoły i boh. wykonał napis „Niech żyje 3 Maja”.
[00:35:30] Kontynuacja nauki w szkole im. Kochanowskiego, szkoła męska spaliła się podczas wojny, więc lekcje chłopców odbywały się w szkole żeńskiej. Potem chłopcy uczyli się w budynku szkoły im. Mickiewicza, której dyrektorem był znany sądecki aktor Myczkowski. W siódmej klasie boh. przeniósł się do szkoły im. Mickiewicza. Wspomnienie dyrektora i nauczyciela muzyki Edwarda Fydy, pani Błaszczykowej, nauczyciela plastyki Kiełbasy i fizyki Łukacza.
[00:45:25] Boh. zdał egzamin do liceum – egzamin z polskiego przeprowadzał Antoni Sitek, z matematyki egzaminował prof. Rapp. Lekcje fizyki z prof. Bernackim. Wspomnienie kolegów z klasy, jednym był Żyd Knebel, który później wyjechał do Izraela. Relacje między uczniami.
[00:53:08] W kamienicy przy ul. Jagiellońskiej mieszkał Nusyn, lokalny przedsiębiorca – sprzedaż monet.
[00:55:08] Komunistycznej propagandzie opierali się nauczyciele, w większość uczący jeszcze przed wojną. Niektórzy, jak Duda i Stamirski pochodzili z dawnych Kresów. Wspomnienie polonistki i historyka Grodkowskiego, byłego więźnia Oświęcimia – dwója na półrocznym świadectwie. Lekcje religii z księdzem Traczem – spory o Inkwizycję i różaniec.
[01:04:34] Apel w szkole po śmierci Stalina – podobno niektórzy nauczyciele płakali. Boh. został upomniany przez matkę kolegi, gdy źle wyraził się o Stalinie.
[01:07:24] Pochody pierwszomajowe – wychowawca Ignacy Konstanty (podczas wojny cichociemny) prosił o udział w pochodzie.
[01:09:13] Wspomnienie egzaminu maturalnego. Boh. wniósł do sali podręcznik, którego potem nie odzyskał. Postawy nauczycieli podczas egzaminu.
[01:12:35] Boh. chciał zdawać na architekturę i złożył podanie w Powiatowej Komisji Rekrutacyjnej. Do podania o akademik i stypendium trzeba było dołączyć oświadczenie o stanie majątkowym – powody odrzucenia podania boh., który zrezygnował ze studiów i podjął pracę w banku. [+]
[01:19:10] Boh. rzucił pracę w banku i wyjechał na Pomorze, gdzie kolega z klasy pedagogicznej dostał nakaz pracy w szkole w Siedlicach. Po przyjeździe okazało się, że kolega zrezygnował z pracy, a boh. (nie posiadający kwalifikacji) był namawiany przez rodziców i inspektora oświaty w Miastku na podjęcie pracy jako jedyny nauczyciel w siedmioklasowej szkole. [+]
[01:25:34] Wyjazd do Słupska, skąd boh. został skierowany jako nauczyciel niekwalifikowany do Motarzyna, gdzie pracował przez rok. Jednocześnie uczył się na kursie pedagogicznym – powody jego nieukończenia. Boh. zwolnił się z pracy i podjął naukę w Studium Nauczycielskim w Krakowie.
[01:28:35] Boh. chciał być nauczycielem fizyki albo plastyki, więc wybrał Studium Nauczycielskie, gdzie uczono fizyki. Po ukończeniu studium podjął pracę w Laskowej. Z powodu trudnych warunków mieszkaniowych przeniósł się do szkoły w Wawrzce, potem do Polan i Piątkowej.
[01:34:45] Boh. chciał studiować fizykę w Krakowie na WSP, ale za namową plastyka Szafrana podjął studia w filii Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie.
mehr...
weniger