Liszka Włodzimierz
Włodzimierz Liszka (ur. 1930, Kurdwanów), najmłodszy z siedmiorga rodzeństwa, jego ojciec Piotr pracował na kolei, prowadził także z żoną gospodarstwo rolne. Włodzimierz Liszka rozpoczął naukę w szkole przed wojną, a ukończył dopiero w 1947 r. (nie brał udziału w tajnych kompletach). W czasie okupacji niemieckiej był łącznikiem podziemia, choć nie zdawał sobie wówczas sprawy z wagi przenoszonych przez siebie pakunków i ryzyka z tym związanego. Po wojnie wstąpił do harcerstwa, jednak ta działalność zamarła po serii represji ze strony komunistów. W 1946 r. rozpoczął treningi piłkarskie w klubie sportowym Łagiewianka Łagiewniki (obecnie KS Armatura Kraków), gdzie występował na pozycji bramkarza do 1950 r. Wówczas został powołany do wojska i przez dwa lata reprezentował wojskowy OWKS Kraków (obecnie Wawel Kraków). Po wyjściu z wojska został bramkarzem Garbarni Kraków, z którą przez dwa sezony grał w ekstraklasie. W 1960 r. ze względu na ciężkie warunki mieszkaniowe (mieszkał z żoną u teściów w Swoszowicach) zdecydował się przenieść do Łańcuta, gdzie otrzymał pracę w Łańcuckiej Fabryce Śrub oraz mieszkanie. Został także zawodnikiem Stali Łańcut, w której występował do 1970 r. Następnie był jej trenerem przez wiele lat, prowadził także wiele klubów w okolicy Łańcuta (Orzeł Przeworsk, MKS Kańczuga, Włókniarz Rakszawa, Astra Medynia Głogowska). W 1980 r. jako pracownik Łańcuckiej Fabryki Śrub zaangażował się w działalność NSZZ „Solidarność” i 13 grudnia 1981 r. został internowany w Załężu. Po kilku dniach zwolniono go ze względu na stan zdrowia. W pracy spotykał się jednak z szykanami i musiał przedwcześnie udać się na emeryturę, zwolniono go także z pracy szkoleniowej w Stali Łańcut. Po 1989 r. wrócił do Stali Łańcut, gdzie z przerwami szkolił bramkarzy aż do drugiej dekady XXI wieku.
mehr...
weniger
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1930 r. w Kurdwanowie.
[00:00:32] Przedstawienie rodziców: Aleksandry i Piotra Liszków. Ojciec służył w armii austriackiej, potem pracował na kolei, a matka prowadziła niewielkie gospodarstwo rolne w Kurdwanowie.
[00:02:32] Życie codzienne przed wojną – boh. chodził boso do szkoły, zabawy dzieciaków. Sąsiadami byli Żydzi Lewinger i Uszer, właściciele sklepów spożywczych. Rodzina Lewingerów została wywieziona do Związku Radzieckiego, po wojnie żona z dziećmi wróciła do Krakowa. Jan Lewinger ukrywał się podczas okupacji, po wojnie pracował w Rozlewni Wód Gazowanych w Krakowie, potem wyjechał do Izraela. Sklepikarka pani Wałachowa dawała dzieciom cukierki, by nie chodziły do sklepu Żyda Lewingera.
[00:07:50] Przed wojną boh. bywał w Krakowie – wyjazdy z matką na rynek w Podgórzu. Po wojnie boh. należał do harcerstwa, 3 maja 1947 r. krakowski hufiec zorganizował defiladę – rozpędzenie kolumny zuchów i harcerzy przez UB, zatrzymanie osób znajdujących się na trybunie [+]. Wspomnienie wystawy sklepu zoologicznego. Dojazdy do Krakowa z Kurdwanowa. Boh. był najmłodszy z siódemki rodzeństwa – sytuacja mieszkaniowa rodziny.
[00:14:20] Atmosfera przed wybuchem wojny, propaganda. Po wybuchu wojny ojciec, pracownik kolei, dostał wagon i rodzina wyjechała na wschód. W Radymnie pociąg został zatrzymany przez Niemców – mężczyzn, w tym ojca, zabrano do niewoli. Matka z dziećmi zatrzymała się w pobliskiej wsi Święte. Ojciec uciekł z obozu w Łańcucie i odnalazł rodzinę – powrót wozem konnym do domu.
[00:19:12] Podczas okupacji boh. chodził do szkoły, gdzie nie uczono historii ani geografii. Ucieczka na wschód w 1939 r. – zablokowane trasy kolejowe. Pociąg zatrzymał się na moście w Tarnowie – powody ewakuacji pasażerów. Naprawa torów przez saperów.
[00:22:34] Wyzwolenie Krakowa przez Armię Czerwoną w 1945 r. Po tułaczce w 1939 r. rodzina wróciła do domu w Kurdwanowie, gdzie został lokator – sytuacja po powrocie.
[00:25:15] Życie codzienne podczas okupacji – mroźna zima w 1942 r., żywność na kartki. Niemcy jako premie dawali pracownikom alkohol i papierosy – zapasy w domu. Szkoła i wygląd Krakowa podczas okupacji.
[00:29:30] Brat, który hodował gołębie, kupił kilka kradzionych ptaków – pobicie brata przez granatowych policjantów. Najstarszy brat Karol działał w konspiracji, w 1939 r. dostał się do sowieckiej niewoli i został oddany Niemcom, przebywał w obozie jenieckim, a potem pracował u bauera – powrót brata do domu. Starsi bracia oraz ojciec pracowali na kolei.
[00:34:55] Boh. pomagał bratu, który należał do tajnej organizacji, punktem wymiany materiałów była zlewnia mleka w Piaskach Wielkich oraz miejsce w Łagiewnikach. Dwaj szwagrowie Karola Liszki byli w Oświęcimiu. Losy żydowskich sąsiadów oraz członków rodziny Makówka – złapanie Bronisława Makówki.
[00:40:50] Boh. pomagał w gospodarstwie, w wolnym czasie grał z kolegami w piłkę. Po wojnie pan Tymotkiewicz pozwolił chłopakom grać na swojej ziemi – pierwsze piłki. W święta chodzili kolędnicy, boh. był królem Herodem. Gospodarze dawali pieniądze za jasełka i drużyna piłkarska kupiła stroje sportowe. Pan Korta, członek partii, oskarżył chłopaków z drużyny o prowadzenie działalności antykomunistycznej – konieczność oddania zebranych pieniędzy oraz sprzętu sportowego. [+]
[00:46:30] Podczas okupacji chodzono do kościoła we Wróblowicach. Nastroje pod koniec okupacji. Wkroczenie Armii Czerwonej do Kurdwanowa – atak na Niemców, którzy byli w pobliskich miejscowościach. W domu kwaterowało trzech radiotelegrafistów – zachowanie jednego z żołnierzy. W pobliskim folwarku stacjonowali własowcy i boh. był osłuchany z językiem rosyjskim, co przydało mu się w 1945 r. Rosjanie zastrzelili kuzyna, który nie chciał im oddać roweru.
[00:54:56] W 1942 r. zabierano ludziom odzież i buty, które wysyłano na front wschodni. Boh. widział niemieckich żołnierzy wracających ze wschodu.
[00:56:50] Trzej Rosjanie mieszkali w domu przez miesiąc. Po wojnie dwaj z nich przyszli do domu, by podziękować rodzinie za gościnę.
[00:57:50] Wybory w 1947 r. – afisze propagandowe. Drużynowy Jerzy Tomala zorganizował drużynę i boh. wstąpił do harcerstwa w 1946 r. – funkcja boh., wyjazdy na obozy. Losy osób aresztowanych przez UB 3 maja 1947 r.
[01:01:42] Boh. skończył szkołę powszechną w 1947 r. i nie kontynuował edukacji. Po rozwiązaniu drużyny w Kurdwanowie boh. wstąpił do Klubu Sportowego „Łagiewianka”, jako szesnastolatek grał w drużynie seniorów. Grali w niej m.in. bracia Tadeusz i Leopold Parpanowie – ustawienia i zadania na boisku. System motywacyjny – zapłata za strzelone gole porównana do zapłaty za pracę w gospodarstwie rolnym. Gra z Leopoldem Parpanem w klubie „Garbarnia” Kraków. Boh. był bramkarzem.
[01:07:10] Podczas okupacji rozgrywano mecze na boisku w Łagiewnikach – ucieczka podczas łapanki. Znani krakowscy piłkarze czasów okupacji. Od 1946 r. boh. grał w juniorach i seniorach, czasem grywał dwa mecze dziennie. W 1948 r. drużyna zdobyła I miejsce w grupie krakowskiej – przegrany baraż z „Tarnowią”, która weszła do Pierwszej Ligi. Obrona strzału Barwińskiego, który grał w reprezentacji Polski. Po udanej obronie piłkarze znieśli boh. z boiska.
[01:12:00] Treningi piłkarskie. Piłki sznurowane rzemieniem i buty piłkarskie. Rękawice dla bramkarzy weszły do użycia w latach 50. Boh. robił sobie rękawice przyklejając gumę do letnich rękawic. Strój bramkarza.
[01:16:08] W Łagiewnikach boh. grał do 1950 r. – powołanie do wojska. Przed wyjazdem trener WKS Kraków zrobił sprawdzian dla poborowych, który boh. przeszedł pomyślnie. Pobyt w jednostce przeciwlotniczej w Tarnowskich Górach – powrót do Krakowa, gdzie boh. grał w drużynie Wojskowego Klubu Sportowego. Powody wyjazdu do Rzeszowa.
[01:20:35] Po wyjściu z wojska boh. dostał propozycje gry w „Wiśle” Kraków i „Garbarni” Kraków – powody wyboru „Garbarni”, która w 1954 r. weszła do I Ligi. Drugim bramkarzem był Henryk Stroniarz. Mecze z „Górnikiem” Zabrze i „Legią” Warszawa. Wspomnienie meczu rozegranego w 1957 r. z „Concordią” Knurów – spotkanie motywujące przed meczem. Boh. obronił dwie piłki i dostał komplet bramkarski.
[01:25:53] We wrześniu 1939 r. podczas pobytu w Radymnie trzymano w nocy warty z obawy przed Ukraińcami. Rodzina trafiła do gospodarstwa Ukraińca Chomy. Po wkroczeniu Rosjan do domu przyszedł oficer z butelką wódki – pierwszy kieliszek musiał wypić gospodarz, bo oficer bał się otrucia.
[01:29:30] Drużyna pojechała w nagrodę do Chin – rozegrane mecze. Podczas drogi powrotnej zatrzymano się w Moskwie i boh. widział wystawione w Domu Związków Zawodowych zwłoki Bolesława Bieruta. [+]
[01:34:20] Powody rozłamu w drużynie „Garbarni” po powrocie z Chin. Przegrany mecz z Lechem Poznań zaraz po przyjeździe do kraju. Boh. grał w „Garbarni” do 1960 r. Mecz w drużynie „Wisły” Kraków w 1957 r. – inne mecze, w tym za granicą. Trudności paszportowe. Po kontuzji odniesionej podczas meczu boh. zastąpił Kierdaj i drużyna spadła do III ligi, ale w następnym sezonie awansowała do II ligi.
[01:42:00] Boh. mieszkał z teściami w Swoszowicach – trudne warunki mieszkaniowe. Z powodu braku możliwości zameldowania się w Krakowie boh. w 1960 r. przeniósł się do Łańcuta, gdzie dostał mieszkanie. Gra w miejscowej drużynie Stal Łańcut, która weszła do III ligi. W 1963 r. boh. został wybrany najlepszym piłkarzem III ligi.
[01:45:20] Boh. pracował w Krakowie w garbarni, po przeprowadzce do Łańcuta pracował w fabryce. W trampkarzach „Garbarni” grał Robert Gadocha, boh. pracował z jego ojcem.
[01:47:00] W klubie „Stal” Łańcut boh. grał do 1971 r., wspomnienie kolegów z drużyny. Rozważania na temat pracy trenera. [Syn zza kadru mówi o trenerskich sukcesach ojca, słabo słychać]. Najbardziej utalentowanym zawodnikiem w Łańcucie był Adam Kuźniar – jego dalsza kariera.
[01:55:40] Praca we „Włókniarzu” Rakszawa, wspomnienie Jerzego Skopa. Trenowanie bramkarzy. Okoliczności rozstania z rakszawskim klubem. Wychowankowie boh. Zakończenie pracy trenerskiej.
[02:03:00] W latach 50. była w Polsce reprezentacja Węgier – opinia ich bramkarza o Szymkowiaku. Wspomnienie kolegów, dobrych piłkarzy – w „Garbarni” grali Bieniek i Satora. Boh. był trenerem drużyny w Kańczudze, powody konfliktu z zarządem klubu.
[02:09:00] Boh. był jednym z założycieli „Solidarności” w zakładzie. Zaskoczenie wprowadzeniem stanu wojennego.
[02:12:00] Sytuacja w zakładzie po wprowadzeniu stanu wojennego. Boh. został internowany 16 grudnia 1981 r. – okoliczności zwolnienia z ośrodka internowania w Załężu, sposób symulowania choroby nerek. Boh. został zatrzymany w pracy – wysłanie do Załęża. Problemy ze Służbą Bezpieczeństwa po powrocie do domu – inwigilacja boh., zwolnienie z pracy trenera. Odejście na emeryturę w 1990 r.
[02:21:45] Dopiero po latach boh. dowiedział się, kto na niego donosił, jeden z donosicieli należał do „Solidarności”. Okoliczności spotkania z jednym z TW – zachowanie boh.
[02:24:45] Boh. najlepiej się czuł grając w „Garbarni”. Wyjazdy na mecze. Organizacja pracy zawodowej i treningów – ich przebieg. Jeden z trenerów okupację spędził na Węgrzech – jego zachowanie na treningach. Brak treningów bramkarskich. Niektóre kluby nie wpuszczały na treningi publiczności ani dziennikarzy.
[02:32:20] Treningi prowadzone przez boh. [syn mówi o prenumeracie „Piłki nożnej” i wyjazdach na kurso-konferencje]. Wspomnienie kurso-konferencji w Przemyślu połączonej z treningiem bramkarskim. Boh. wyjeżdżał na zgrupowania kadry młodzieżowej okręgu rzeszowskiego.
mehr...
weniger