Barbara Pasiut z d. Michałowicz (ur. 1938, Nowy Sącz) pochodzi z rodziny kolejarskiej. Podczas okupacji niemieckiej mieszkała w dzielnicy kolejowej Nowego Sącza, a po wojnie była świadkiem formowania transportów Łemków wysiedlanych w ramach Akcji Wisła. Barbara Pasiut ukończyła szkołę gastronomiczną Sióstr Niepokalanek w Białym Klasztorze, a potem Liceum Pedagogiczne w Nowym Sączu. Pracowała jako nauczycielka w szkole w Chełmcu. Po reorganizacji szkolnictwa i powstaniu szkół zbiorczych była gminnym dyrektorem szkół – podlegało jej kilkanaście placówek. Po kolejnych zmianach w szkolnictwie pracowała do emerytury jako Inspektor Oświaty i Wychowania w gminie Chełmiec.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1938 r. w Nowym Sączu.
[00:00:48] Podczas okupacji matka chodziła do okolicznych wsi, gdzie sprzedawała ubrania i kupowała żywność: kasze, bób, karpiele (brukiew). Na kartki kupowano chleb, margarynę. Do domu sąsiadów przyjeżdżali żołnierze i żandarmi niemieccy. Inny sąsiad przynosił do domu pomarańcze, jego syn Wiesiek zaczął chodzić w mundurku Hitlerjugend. Pewnego dnia boh. poszła z ojcem i bratem do kamienicy koło koszar, gdzie mieszkały znajome panie, które wcześniej były sąsiadkami rodziny.
[00:08:30] Sytuacja po wojnie – rozwój prywatnego handlu w Nowym Sączu. Pani Paszkiewiczowa, która miała sklep przy ul. Batorego powiedziała, że jej sklep przejmuje Polska Centrala Handlowa (potem MHD). Zamykanie prywatnych sklepów w 1947 r.
[00:12:15] W 1951 r. boh. ukończyła VII klasę i chciała zapisać się do Liceum Pedagogicznego – powód odmowy. Córka sąsiadki chodziła do Technikum Hotelarskiego Sióstr Niepokalanek w Białym Klasztorze i boh. rozpoczęła naukę w pierwszej klasie – wspomnienie budynku szkoły i ogrodu. Wycieczki organizowane przez szkołę. Przedmioty zawodowe prowadziły osoby świeckie – lekcja w kuchni, przygotowywanie przetworów. Organizacja nauki gotowania. We wtorki sprzątano w szkole. Przedmiotów ogólnych uczyły siostry zakonne. Przed wojną siostry prowadziły gimnazjum, do którego chodziły dziewczęta z zamożnych domów.
[00:23:15] Fizyki i chemii uczyła siostra Adriana – wyposażenie pracowni. W liceum pedagogicznym boh. była jedną z dwóch uczennic, które miały piątkę z chemii. Historii i geografii uczyła siostra Grażyna – poziom nauczania. Wspomnienie siostry Anuncjaty, która uczyła religii – lekcja o własności na tle kolektywizacji wsi. Estetyki uczyła artystka Ewa Harsdorf – jej porady. Ewa Harsdorf namalowała portret boh., który zawisł w sekretariacie szkoły. W szkole nie było dewocji, choć w południe odmawiano Anioł Pański, odbywały się też rekolekcje z ks. Nagy. Kradzież butów.
[00:34:35] Nowy Sącz w latach 50. Wspomnienie nauczycielki historii ze szkoły podstawowej: Zofii Janczy. Udział w szkolnych mszach.
[00:37:45] Przed wojną w Białym Klasztorze było gimnazjum ogólnokształcące, po wojnie Technikum Hotelarskie, zamienione po kilku latach na dwuletnią szkołę gastronomiczną. Dyrektorką szkoły była siostra Teofila Pachoń – boh. i jej matka znalazły się w kilkuosobowej delegacji, która pojechała do Warszawy, by podjąć starania o przywrócenie technikum. Wygląd miasta w 1951 r. Szef Centralnego Urzędu Szkolnictwa Zawodowego Janusz Zarzycki przyjął delegację, ale niczego nie załatwiono. Członkinie delegacji zostały zaproszone przez Siostry Niepokalanki do Szymanowa k. Warszawy. Boh. poszła na lekcje w liceum prowadzonym przez siostry. W odwiedzinach u braci zakonnych przeszkodził pożar domu. Wracając kobiety pojechały do Częstochowy i boh. widziała odsłonięcie obrazu Matki Boskiej.
[00:46:30] Siostra Macieja powiedziała boh. o zdejmowaniu krzyży w sądeckim szpitalu. Nagroda książkowa na zakończenie szkoły. Po otrzymaniu świadectwa boh. ponownie poszła do liceum pedagogicznego i przyjęto ją do drugiej klasy. Sporty zimowe propagowane w szkole, uczniowie ćwiczyli na stadionie Sandecji. Boh. brała udział w zawodach narciarskich w Rytrze. Młodzież chodziła na spektakle do Teatru Robotniczego. Na koncerty do szkoły przyjeżdżała grupa „Artus”. Koncerty odbywały się w auli, która przed wojna była kaplicą. Wspomnienie szkolnych zabaw. Zmiany w początkach lat 50.
[00:53:40] W szkole mieściła się Szkoła Ćwiczeń, gdzie uczniowie liceum mieli praktyki. Mimo rejonizacji w szkole uczyły się dzieci z całego miasta, nie było w niej religii. Pedagogiki uczył dyrektor szkoły – analiza tekstów z „Kapitału” Marksa, lektury dzieł Engelsa. Refleksja po przeczytaniu „Poematu pedagogicznego” Makarenki. Bohaterami byli Pawka Morozow i Zoja Kosmodiemjanska. [+]
[01:01:25] Wspomnienie lekcji biologii, propagowanie nauk radzieckich uczonych: Miczurina, Łysenki, Pawłowa. Podczas lekcji na działce nauczyciel objaśnił, jak się sadzi ziemniaki w Związku Radzieckim. Pewnego dnia na lekcję przyszedł dyrektor szkoły, który pytał na wyrywki o III Plenum. Uczennice wypełniały co pół roku ankiety personalne, było tam pytanie o rodzinę za granicą. Boh. wspomniała o ciotce w Niemczech. [+]
[01:06:46] Na lekcjach historii przywoływano postacie Róży Luksemburg i Karola Liebknechta, Marcelego Nowotki, gen. Świerczewskiego, Janka Krasickiego. Uczono się życiorysów Bieruta, Rokossowskiego. Program nauczania języka polskiego – czytanie książek autorów radzieckich. Poznawanie historii Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii Bolszewików. Czytelnictwo na emeryturze, lektura książek Ossendowskiego.
[01:14:28] Uczniowie szkoły przygotowywali tzw. „składanki” – występy na scenie Teatru Robotniczego dotyczyły np. kułaków i spółdzielni produkcyjnych. Boh. krytykowała na scenie kułaków, dopiero potem zdała sobie sprawę z tego, o kim mówiła.
[01:17:24] Pewnego dnia w niedzielę uczniowie musieli przyjść do szkoły – wyjazd na wieś i udział w akcji agitującej za spółdzielniami produkcyjnymi. Boh. i kolegę Danka Janika zawieziono do wsi Janczowa, gdzie czytała ulotkę propagandową na wiejskim zebraniu. Efekty jej starań. [+]
[01:21:52] W szkole wisiały portrety Marksa, Engelsa, Lenina I Stalina. Śpiewano piosenki o Leninie i Stalinie. Różne reakcje po śmierci Stalina – zebranie w auli. Jedna ze starszych uczennic zerwała boh. czarną wstążkę z warkocza – na scenie powieszono portret Stalina opasany jej wstążką. [+]
[01:25:05] Podczas lekcji polskiego analizowano poezję Majakowskiego i Broniewskiego. W 1955 r. boh. zdała maturę. Miała 17 lat i nie obowiązywał jej nakaz pracy, ale wyjechała do pracy w Piwnicznej, potem pracowała w szkole Chełmcu. Uczniami byli m.in. późniejszy radny Janusz Kwiatkowski i Jerzy Giza. Zmiany w szkolnictwie – powstanie szkół zbiorczych. Życie zawodowe w zmieniającym się szkolnictwie – boh. do emerytury pracowała jako Inspektor Oświaty i Wychowania w gminie Chełmiec.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.