Janina Pacześna (ur. 1934 r., Szczebrzeszyn) pochodzi z rodziny nauczycielskiej. Jej rodzice uczyli w wiejskiej szkole w Wywłoczce, gdzie mieszkali. W marcu 1943 pani Janina z rodzicami i siostrą Zofią zostali wraz z innymi mieszkańcami wysiedleni, a cała wieś spalona. Resztę okupacji niemieckiej przeżyli w pobliskim Zwierzyńcu. W 1945 ojciec pani Janiny został aresztowany, zmarł w kwietniu 1947 w obozie pracy w ZSRR. Pani Janina uczęszczała do szkoły w Zwierzyńcu, następnie ukończyła szkołę handlową w Zamościu. Czterdzieści dziewięć lat przepracowała jako księgowa. Wraz z siostrą Zofią mieszka w Tomaszowie Lubelskim. W 1946 roku pani Janina jako uczennica 6 klasy szkoły powszechnej napisała wypracowanie na temat „Wspomnienia z czasów okupacji niemieckiej”, w odpowiedzi na konkurs ogłoszony w szkołach za zgodą Ministerstwa Oświaty. Wypracowanie zostało wykorzystane w publikacji „Wojna w oczach dzieci” (Krajowa Agencja Wydawnicza, 1983) oraz w książce „Moje przeżycia wojenne” (Instytut Pileckiego, 2019). Oryginał wypracowania znajduje się w Archiwum Akt Nowych w zespole 2/283.
więcej...
mniej
[00:00:10] AUTOPREZENTACJA BOHATERKI.
[00:00:37] RODZICE, byli nauczycielami w lokalnej szkole, rodzeństwo: siostra rówieśniczka i młodszy brat.
[00:02:30] ROK 1943, wczesnym rankiem do domu przyszedł Niemiec i kazał się ubierać. Całą rodzinę wyprowadzono. Oddzielenie kobiet i mężczyzn. Mężczyźni ustawieni trójkami ruszyli w stronę Zwierzyńca jako pierwsi.
[00:05:08] KRYJÓWKA NA STRYCHU, po drodze do Zwierzyńca mijali budynek poczty. Boh. z innymi kobietami ukryła się na strychu. Widziały przez okienko palącą się wieś. Po wysiedleniu wszystkich dostały znak, że mogą wyjść z kryjówki. [+]
[00:08:12] OJCIEC ZWOLNIONY Z OBOZU, ktoś z gminy poinformował władze obozu, że ojciec jest potrzebny w gminie. Rodzina nie miała do czego wrócić, wieś została spalona.
[00:09:40] ZWIERZYNIEC, rodzina trafiła do domu żony policjanta, po pewnym czasie dostali lokum w Borkach na ziemiach zwierzynieckich. Pomoc od ludzi.
[00:13:33] KOMUNIA ŚWIĘTA, ciocia z Zamościa załatwiła dla boh. i jej siostry białe sukienki.
[00:14:00] EDUKACJA W DOMU, do szkoły uczęszczały bezpośrednio po wysiedleniu. Po roku szkoła została zamknięta, rozpoczęły edukację w domach. Ciotka uczyła chłopców, a matka boh. – dziewczynki.
[00:16:30] HISTORIA OJCA, przez to, że był w wojsku, został aresztowany i zginął za Uralem.
[00:17:20] LOSY RODZINY, z Borka przenieśli się do znajomych, gdzie ukrywali się w piwnicy.
[00:23:00] MAREK BRANDT, opis mężczyzny.
[00:27:24] ARESZTOWANIE OJCA, opis aresztowania.
[00:32:10] WYJŚCIE Z KRYJÓWKI NA POCZCIE, spalona wieś.
[00:33:20] LOSY LUDZI WYSIEDLONYCH, część została wykupiona, część uciekła, reszta trafiła do Zamościa na Rotundę.
[00:36:40] KAPLICZKA, opis kolumn ludzi, które obok niej przechodziły.
[00:40:25] SZKOŁA W BARAKU, w której uczyła matka, tam tez mieszkały.
[00:41:16] CZAS PO WOJNIE, matka boh. żyła nadzieją, że wróci mąż. Siostra poszła na studia i została polonistką, jak matka. Boh. pracowała jako księgowa, brat imał się różnych prac.
[00:47:35] SYTUACJA PO WYJŚCIU Z KRYJÓWKI, odnalazły ojca, na pierwsze noclegi trafili do żony policjanta.
[00:49:58] OJCIEC W PARTYZANTCE, ojciec był w AK.
[00:50:30] ARESZTOWANIE OJCA.
[00:54:42] ŚMIERĆ OJCA, źródła informacji o śmierci ojca w obozie pracy w ZSRR.
[00:56:00] WYPRACOWANIE Z 1946 ROKU, boh. czyta fragmenty swojego wypracowania.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.