Jazłowiecka Danuta

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/0943

7 października 2019, Wrocław

1:06

Danuta Jazłowiecka z d. Gaik (ur. 1935, Święty Józef) opisuje aresztowanie ojca, deportację rodziny na Syberię, życie na zesłaniu oraz powrót do Polski, a także pobyt w domach dziecka na terenie Dolnego Śląska. Opowiada też o działalności Dolnośląskiej Rodziny Katyńskiej.

[00:00:14] Zam. we Wrocławiu. Dzieciństwo z bratem, wielka miłość do ojca. Aresztowanie ojca: stał przed stodołą, dzieci klęczały u jego nóg. Mama jeździła na widzenia z ojcem do Kołomyi, woziła jedzenie, ubranie. Wuj był naczelnikiem stacji w Kołomyi, czasem coś dla niego przemycał. Brak dalszych wieści o ojcu do czasu otrzymania pocztówki.
[00:03:10] Boh. urodzona 4 stycznia 1935 r. we wsi Święty Józef. Wysiedlenie do Kazachstanu. Podczas postoju na Uralu żołnierze chcieli strzelać do dzieci wychodzących za potrzebą. Osiedlenie w ziemiance, osada Orlakówka – zimą zasypana śniegiem, przekopywanie się przez zaspy otoczone przez wilki.
[00:05:36] Choroba mamy, boh. i brat dostawali zapaleń płuc, jamy ustnej (szkorbut) – pobyt w szpitalu. Po przejechaniu do [Pierzchowki] było lżej.
[00:07:03] Barak koło Kojowa, praca w cukrowni: mama ładowała ciężary do ciężarówek, dyfteria po zjedzonym zielonym ogórku, szpital w Kijowie. Dzieci chodziły 18 km do szpitala z zupą dla mamy. Wyzdrowienie mamy, brat dostał zapalenia płuc, mama dała lekarzom obrączki na uratowanie syna.
[00:09:59] Powrót do Polski: droga z Kijowa do Lwowa zimą na górze węgla, nogi owinięte szmatami. Przybycie do przytułku przy kościele Św. Elżbiety we Lwowie – ofiarowanie ubrań. Pieśń adwentowa „Upadnij na kolana”.
[00:12:18] Wyjazd do Piekiełka. Pobyt w domu dziecka prowadzonym przez zakonnice był „rajem na ziemi”. Zakonnica Ślązaczka chowająca króliki. Szkoła podstawowa, nauka języka angielskiego i gry na pianinie.
[00:14:53] Po wyjściu z domu dziecka osiedlenie we Wrocławiu, mieszkanie przy ul. Prusa. Nauka w technikum, namawianie do wstąpienia do ZMP. Kolega działacz ZMP Karol Popiel. Publiczne opowiadanie życiorysu: boh. powiedziała, że ojciec był pracownikiem browaru w Kołomyi.
[00:16:51] Niemożność odbycia studiów w Warszawie, praca w MHD przy ul. Podwale jako referent handlowy, po roku kierowniczka działu. Mąż warszawiak, przeprowadzka do Warszawy, brat do Dusznic. Tragiczne warunki lokalowe w Warszawie przy ul. Złotej, „komórka”. Ucieczka do Wrocławia. Pomoc kierownika. W 1967 r. urodziny córki, alkoholizm męża, jego śmierć w wieku 48 lat (rak płuc).
[00:21:46] Demencja starcza mamy, zakład opiekuńczy w Bolkowie. Praca zawodowa w Wojskowej Centrali Handlowej przy pl. Teatralnym, od 1973 r. jako zastępca dyrektora w domu towarowym „Renoma”.
[00:24:58] Studia zaoczne na Wydziale Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego. Delegacje krajowe i zagraniczne w pracy, wymiana towarowa na terenie demoludów. Wybieranie towarów z magazynów. Wystawne kolacje z gospodarzami, zupa żółwiowa. [+]
[00:28:50] Dobre życie na emeryturze. Wnuczka uczy angielskiego dzieci autystyczne, życie rodzinne. W 2000 r. spotkanie koleżanki z Kazachstanu, praca w Rodzinie Katyńskiej od 2003 r. – członkini zarządu, komisji rewizyjnej. Współpraca ze szkołami, zajęcia w szkole w Oleśnicy, sadzenie drzewek w parku w Oleśnicy, drzewo ojca. Epitafium na Golgocie Wschodu, przy krzyżu katyńskim na Cmentarzu Grabiszyńskim i na pomniku na cmentarzu przy ul. Osobowickiej.
[00:33:46] Opieka nad pomnikiem na Cmentarzu Osobowickim, flaga związku Rodzin Katyńskich. Groby cygańskie. Sześciokrotne wyjazdy na cmentarze wojskowe na Kresach. Od 2010 r. granicę zamknięto. Krzyż brzozowy z podobizną ojca na cmentarzu w Miednoje – po latach zniknął.
[00:38:05] Dziewięć kurchanów na cmentarzu w Miednoje, ołtarz z dzwonem. Kościół katolicki w Twerze, zwiedzanie miejsca kaźni NKWD w Twerze – w piwnicy okno, przez które wyrzucano zwłoki. Dziś w tym budynku mieści się szkoła pielęgniarska. [+]
[00:40:40] Wyjazdy na pielgrzymki Rodzin Katyńskich: lot do Moskwy, przejazd autokarem ambasady do Tweru, cmentarz w Miednoje, zburzone katakumby w Ostaszkowie. Cerkiew na wyspie – polscy jeńcy zbudowali tam drogę. Nieopodal cmentarz ok. 100 więźniów obozu w Ostaszkowie.
[00:43:02] Marzenie o ponownym wyjeździe na mogiłę ojca w Miednoje – po katastrofie smoleńskiej zakaz wejścia na cmentarze. Zwiedzanie katowni NKWD nad Dnieprem. Cmentarz w Katyniu. Pogłoski o zniszczeniu cmentarza w Miednoje – potrzebne miejsce na budowę.
[00:47:30] Przywiezienie ziemi z cmentarza w Miednoje do Polski. Grób mamy. Informacja o śmierci ojca od jego kolegi – jeden list z Anglii z urywkiem z angielskiej gazety o zbrodni katyńskiej. Mama do końca czekała na powrót ojca.
[00:51:59] Poszukiwanie ojca w Polsce przez Czerwony Krzyż, list do Mołotowa [+]. Mama zmarła w 2000 r., podświadomie liczyła do końca, że mąż wróci. W PRL boh. ukrywała, że ojciec był przedwojennym policjantem - mówiła, że pracował w browarze.
[00:55:20] Niezrozumienie sytuacji Sybiraków przez współpracowników. Pielgrzymka Rodzin Katyńskich – autokar podstawiony przez o. Rydzyka nie mógł jechać do Ostaszkowa. [+]
[00:57:05] Dom dziecka w Gorzanowie – dobre wspomnienia, wysoki poziom nauki, prymuska w technikum. Wyjazdy do narzeczonego w Warszawie, zwiedzanie Pałacu Kultury, miasto nie budziło zachwytu. Ciężkie warunki w mieście, chodzenie pieszo do pracy. Małżeństwo w 1963 r., ulica Złota była wciąż zniszczona.
[01:01:50] Wrocław po wojnie: „gruz na gruzie”, zbombardowany pl. Grunwaldzki, zniszczona ul. Legnicka. Śmierć Stalina – dyrektor pozostał obojętny politycznie. Manifestacje w 1956 r.
[01:05:51] Transport do Kazachstanu – boh. w ogóle nie pamięta jedzenia, tylko picie.
more...
less

Łagojda Krzysztof

Latusek Adam

Instytut Pileckiego

Film