Krystyna Gołębiowska z d. Zakrzewska (ur. 1928, Brześć nad Bugiem) – córka majora Wojska Polskiego, jeńca obozu w Starobielsku, zamordowanego w Charkowie. Do wybuchu wojny rodzina mieszkała w Twierdzy Brześć, podczas sowieckiej okupacji matka z dziećmi przeniosła się do Kamieńca. Wiosną 1945 roku rodzina zamieszkała w Białej Podlaskiej, tu Krystyna Gołębiowska podjęła naukę w gimnazjum. Po wyjeździe do Wrocławia i maturze studiowała przez trzy semestry w Wyższej Szkole Handlowej, studia przerwała z powodu choroby matki. Pracowała we Wrocławskich Zakładach Materiałów Ogniotrwałych, potem, do emerytury, w Powszechnej Spółdzielni Spożywców Społem. Należy do Stowarzyszenia Dolnośląska Rodzina Katyńska. Mieszka we Wrocławiu.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1928 r. w Brześciu nad Bugiem.
[00:00:22] Prezentacja rodziców: Seweryny i Henryka. Ojciec wstąpił na ochotnika do wojska w 1919 r., brał udział w Bitwie Warszawskiej – listy z frontu. Po wojnie został w wojsku i awansował do stopnia majora. Boh. miała dwójkę rodzeństwa, w chwili wybuchu wojny miała 11 lat. Opowieści matki o rewolucji w Rosji.
[00:05:58] [Przerwa techniczna, wyciemnienie]
[00:06:32] Życie towarzyskie przed wojną – ojciec robił matce stroje na bale kostiumowe. Po zajęciu Brześcia przez sowietów zdjęcia rodzinne przepadły. Część zachowała się u dziadków, którzy mieszkali w Białej Podlaskiej – Niemcy wyrzucili ich z domu, ale dokumenty ocalały.
[00:08:55] Rodzina miała przed wojną samochód i kajak – pływanie wpław w Bugu. Życie w enklawie Twierdzy Brześć.
[00:11:25] Gdy wybuchła wojna, boh. była u dziadków w Białej Podlaskiej – pożar hangarów na pobliskim lotnisku. Dziadek postanowił odesłać boh. do Brześcia – podróż wojskowym transportem – przyjazd do domu rano 1 września. Bombardowania twierdzy – rodziny wojskowych nocowały w podziemiach koszar, potem zostały przewiezione do Zabłocia – pożegnanie z ojcem. [+]
[00:15:54] W Zabłociu mieszkało wielu komunistów, rodzina zatrzymała się w domu zamożnego gospodarza, którego dwaj synowie byli wrogo nastawieni do Polaków – nocna napaść. Wyjazd do Kodnia – wkroczenie Armii Czerwonej. Czerwonoarmiści rozdawali zupę Polakom. Powrót do domu – bramy powitalne na drodze do Brześcia. W kuchni brzeskiego mieszkania był niewypał bomby – stan mieszkania. Rodzice byli właścicielami domu, w którym mieszkali lokatorzy, ale matki tam nie wpuszczono. [+]
[00:21:24] Rodzina zamieszkała w wynajętym nieogrzewanym pokoju na przedmieściu – brak zimowej odzieży i pieniędzy. Matka podjęła pracę w zakładzie, w którym robiono swetry dla wojska. Pomoc ze strony znajomych. Pierwsze okupacyjne Boże Narodzenie – podarunek od pani Dulkowej, która zaprosiła rodzinę na święta. [+]
[00:26:08] Rodzina nie została deportowana, choć matka była znaną działaczką społeczną. Władze nie znały nowego adresu, a matka podawała się za bieżenkę z Białej Podlaskiej. Nieudane starania o wyjazd do strefy niemieckiej ze względu na niemieckie pochodzenie – wysłanie siedmioletniego syna jako sieroty – trudności z odebraniem chłopca przez kuzynkę w Białej Podlaskiej. Aresztowanie matki, która w dowodzie miała wpisane: „adiunkt”. Po wypuszczeniu matki rodzina udała się Kamieńca, gdzie mieszkał znajomy ksiądz. Zatrzymano się u pani Murynowej, której trzej synowie zginęli na wojnie, najmłodszy, Wołodia, pod Warszawą. Matka zarabiała robiąc swetry na drutach i pracując w gospodarstwie. [+]
[00:33:46] Podczas okupacji niemieckiej matka pracowała jako kierowniczka sklepu, w którym sprzedawano przydziały dla wojska. Wyjazd do Białej Podlaskiej w kwietniu 1945 r.
[00:35:30] Ojciec był dowódcą kompanii saperów, brał udział w kampanii wrześniowej. Ostatnią wiadomość przysłał z okolic Kodnia. Ojciec dostał się do niewoli w październiku 1939 r. – ciotka widziała go w kolumnie jeńców w Białej Podlaskiej, ojciec przekazał jej pieniądze, które nie dotarły do rodziny. Ojciec nie skorzystał z możliwości ucieczki i został ze swoimi podkomendnymi. Próby nawiązania korespondencji – informacja uzyskana przez matkę na poczcie, że listy do Starobielska trafiają do kosza. Pierwszy list od ojca przyszedł zimą. Ojciec nawiązał też kontakt z rodziną w Białej Podlaskiej. Nadzieja na jego powrót. [+]
[00:47:12] Matka szukała ojca przez Czerwony Krzyż. Jej brat, z zawodu nauczyciel [Tadeusz Chełchowski], zginął w Katyniu.
[00:49:02] [Przerwa techniczna, wyciemnienie]
[00:50:00] Brat ojca, Bogdan Zakrzewski, był więźniem oflagu w Murnau i po wojnie wrócił do domu. Na publikowanych podczas okupacji listach ofiar z Katynia było nazwisko Zakrzewski, ale nie zgadzały się inne dane. Szwagierka Chełchowska została wraz z dziećmi deportowana. Nadzieja na ocalenie ojca.
[00:53:08] Zmiana miejsc zamieszkania po powrocie rodziny do Brześcia. Gospodarz domu została aresztowany – zamurowanie pieca, by rodzina nie mogła z niego korzystać. Przeprowadzka do sąsiadów, gdzie boh. była świadkiem rewizji i deportacji. [+]
[00:56:28] Podczas okupacji niemieckiej matka działała w Armii Krajowej – w mieszkaniu odbywały się przysięgi nowych członków. Przedwojenny sąsiad, pan Rajski, podpisał volkslistę i rządził w Kamieńcu – ostrzeganie matki. W Szczerbowie zabito dowódcę okręgu AK, Wróblewskiego, razem z żoną i córką Alicją. Świadkiem zabójstwa był syn Zbigniew. Pogrzeb ofiar.
[01:00:46] Po wojnie rodzina zamieszkała u dziadków w Białej Podlaskiej – matka pracowała jako sekretarka w Urzędzie Miasta, była też księgową w dwóch spółdzielniach i prowadziła internat dla chłopców.
[01:02:05] Poszukiwanie ojca po wojnie, potwierdzenie jego śmierci.
[01:03:18] Przechowywanie listów, które ojciec napisał z obozu. Talerz dla ojca podczas Wigilii. Boh. miała koleżankę, której ojciec również zginął w Starobielsku, ale dowiedziała się o tym dopiero działając w Rodzinie Katyńskiej. Opisanie wojennych losów na prośbę nauczyciela w szkole.
[01:07:03] Przed wojną boh. ukończyła piątą klasę szkoły powszechnej. Podczas okupacji nie chodziła do szkoły – edukacja domowa. Po przyjeździe do Białej Podlaskiej rozpoczęła naukę w gimnazjum. Kolegą z klasy był późniejszy aktor, Roman Kłosowski, który musiał powtarzać klasę. Boh. zdała maturę we Wrocławiu i dostała się na stomatologię, ale jej nie przyjęto. Studia w Wyższej Szkole Handlowej, przerwane z powodu choroby matki.
[01:11:54] [Przerwa techniczna, wyciemnienie]
[01:12:22] Kłopoty brata w szkole. Starania o mieszkanie w spółdzielni – sprowadzenie matki do Wrocławia.
[01:14:55] Boh. przeprowadziła się do Wrocławia w 1948 r., nie była represjonowana w okresie PRL. Na początku lat 90. zapisała się do Rodziny Katyńskiej – wyjazdy do Katynia, Starobielska.
[01:17:00] Boh. pracowała w fabryce wyrobów ogniotrwałych w Leśnicy, potem przez 35 lat w PSS Społem. Wyjazdy na zagraniczne wycieczki. Matka nie dożyła oficjalnych wiadomości o śmierci ojca.
[01:22:00] Nadzieja na powrót ojca, który znał język rosyjski i był „złotą rączką” – zrobienie konia na biegunach, kuchenki do zabawy, w której można było palić oraz armatki. Wieczory z ojcem – czytanie dzieciom. Matka pracowała w Zarządzie Dróg Wodnych – urodzenie syna, poszukiwanie mamki dla dziecka. [+]
[01:27:03] Boh. wstąpiła do Rodziny Katyńskiej dzięki znajomej z działki. Odnalezienie bratowej Chełchowskiej, która przeżyła wraz z synami zesłanie i wróciła do Polski. Dziewięcioletni syn pracował jako woziwoda – metoda leczenia poranionych stóp. Warunki życia na zesłaniu.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.