Etemadi Hanna

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/0118

13 września 2018, Warszawa

0:57

Hanna Zofia Etemadi z d. Polanowska (ur. 1936, Lublin) – jej ojciec, Leon Pokrywka, ukończył studia prawnicze na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i ekonomię polityczną na Uniwersytecie we Lwowie. Matka, Zofia z domu Krzyżanowska, ukończyła prawo na KUL-u. Podczas okupacji rodzice byli zaangażowani w działalność konspiracyjną, ojciec działał w partyzantce związanej z ruchem chłopskim, matka ratowała dzieci wywożone z Zamojszczyzny. Po wojnie Hanna Etemadi mieszkała z rodziną w Łodzi i uczęszczała do prywatnej szkoły podstawowej panny Wesołkówny. W 1949 r. rodzina przeprowadziła się do Warszawy. Po ukończeniu liceum im. Słowackiego pani Hanna studiowała na Wydziale Polonistyki, pisując felietony teatralne dla „Przeglądu Kulturalnego” i „Kultury”. W 1963 r. rozpoczęła pracę w telewizji. Współpracowała, m.in. z Jerzym Gruzą. Współtworzyła pierwszy w telewizji magazyn dla kobiet „Nie tylko dla pań” oraz magazyn „Na półkach księgarskich”. Prowadziła audycje „Czas rodzin” oraz „Dom i my”. Jest autorką wielu filmów dokumentalnych dotyczących historii XX wieku, m.in. „Tryptyku zamojskiego”. W 2015 r. została odznaczona Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
więcej...
mniej

[00:00:01] Autoprezentacja boh. pochodzącej z mieszkającej koło Tomaszowa Lubelskiego rodziny Pokrywków. Ojciec studiował na KUL-u i Uniwersytecie Lwowskim – odnalezienie w archiwum KUL akt ojca i matki. Rodzice studiowali prawo w Lublinie. Matka pochodziła z rodziny Krzyżanowskich. Studenckie życie rodziców, którzy znali w tych czasach ks. Stefana Wyszyńskiego.
[00:04:05] Boh. wychowywała babcia Stanisława Krzyżanowska. Po wkroczeniu Niemców do Lublina rodzina musiała się przeprowadzić z domu w Alei Piłsudskiego na ulicę Dolną Panny Marii 20. Za ścianą mieszkania była restauracja dla niemieckich żołnierzy. Podczas zamachu na lokal zginęli Polacy – wystawienie trumien. Kura wisząca na krzyżu nad rzeką. [+]
[00:10:59] Ojciec podczas okupacji przebywał w lasach na Zamojszczyźnie. Matka, razem z Ireną Skarżyńską i Wiktorią Machlową, brała udział w ratowaniu dzieci wywożonych z Zamojszczyzny. Kobiety przekupywały niemieckich strażników i zabierały dzieci z wagonów. Stan zdrowia ratowanych dzieci. [+]
[00:17:26] Mama wysyłała paczki majorowi Puchalskiemu, który był więźniem obozu jenieckiego. Major narysował ze zdjęć portrety boh. i jej mamy. Podczas okupacji mama robiła modne kapelusze, które kupowali także niemieccy oficerowie. W pracowni kapeluszy odbywały się konspiracyjne spotkania. Rola pułkownika Abwehry Rosenbergera.
[00:22:46] Wspomnienie lokatora Zbyszka oraz żydowskiej rodziny: Julii i Jerzego i ich syna Bogdanka, który nie wychodził na dwór. Julia pracowała w pracowni kapeluszy.
[00:26:36] Po wojnie rodzina boh. wyprowadziła się do Łodzi, gdzie matka otworzyła pracownię kapeluszy, przez jakiś czas pracowała w niej Julia.
[00:28:08] U podnóża lubelskiego Zamku było targowisko, na którym handlowali także ludzie z wyższym wykształceniem. Ciotka, nauczycielka, miała stragan z drobiem.
[00:29:15] Egzekucje w Lublinie na Czechowie i Rurach Jezuickich, gdzie miała dom babcia. Boh. jako dziecko nic o nich nie wiedziała.
[00:30:43] Po wojnie matka została aresztowana i przebywała w więzieniu na Zamku w Lublinie – zmiana zachowania po wyjściu z więzienia, zniszczenie fotografii z Wyszyńskim oraz poszukiwaną przez UB ciotką Zofią Kramarz. [+]
[00:33:11] Po wojnie ojciec był dyrektorem departamentu w Ministerstwie Rolnictwa i Reform Rolnych rządu Mikołajczyka [Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej]. Po ucieczce Mikołajczyka ojciec ukrywał się w lasach na Zamojszczyźnie. Matka nie miała prawa do wykonywania zawodu, więc robiła kapelusze. Po przeprowadzce z Łodzi do Warszawy pracowała na SGGW jako radca prawny, potem była adwokatem. W latach 50. rodzina zmieniła nazwisko z Pokrywka na Polanowscy. W dzieciństwie boh. rzadko widywała ojca – w domu nie mówiono o działalności konspiracyjnej rodziców.
[00:38:23] Wspomnienie „Tryptyku zamojskiego”. Powojenne losy ojca, który współpracował z PKWN, potem ukrywał się w lasach na Zamojszczyźnie. Ojciec był działaczem ruchu ludowego, znał Cyrankiewicza z Wołyńskiej Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii. Matka napisała do Cyrankiewicza pismo z prośbą o przywrócenie ojca do zawodu.
[00:42:46] W 1946 r. urodził się brat, relacje boh. z rodziną, jej doświadczenia czasu wojny. Wspomnienie kuzyna, który został wywieziony na roboty i zaginął.
[00:45:35] Rodzina przeprowadziła się do Warszawy w 1948 r. Narady rządowe odbywały się w budynku obecnego teatru „Roma”. Sąsiedni bank zamieniono na hotel dla urzędników. Rodzina zamieszkała przy ul. Filtrowej, gdzie matka remontowała jedno z mieszkań. Powody, dla których boh. wychowywała babcia. Handel podczas okupacji, partyzantka w okolicznych lasach.
[00:48:55] Stryj Józef, mieszkający koło Tomaszowa, ukrywał Żydów. Żydowskiemu chłopcu Srulkowi zmienił imię na Janusz – chłopak został zastrzelony przez granatowego policjanta. [+]
[00:50:16] Podczas pacyfikacji Dzierążni [28-29 stycznia 1943] Niemcy zabili babkę i stryja. Historia rodziny była impulsem do nakręcenia „Tryptyku zamojskiego”, w którym mówią świadkowie wydarzeń. Postać Juliana Grudnia. Historia przekazania sztandaru „Wachlarza” przez Zofię Zielińską [Ewa Maria Zielińska] szkole Joanny Białobrzeskiej na warszawskiej Pradze.
więcej...
mniej

Saramonowicz Wojciech

Czerniak Grzegorz

Instytut Pileckiego

Film