Wiktor Usyk (ur. 1951, Makiejewka) urodził się w polskiej rodzinie, zamieszkałej w okolicach Doniecka w ZSRR. W 1962 roku wrócił wraz z rodziną do Polski i osiadł na Pomorzu. W 1980 roku organizował strajki NSZZ „Solidarność” w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Komunikacji w Słupsku. Po stanie wojennym za działalność został aresztowany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. Zagrożono mu deportacją do ZSRR (posiadał obywatelstwo radzieckie) i zmuszono do podpisania zobowiązania do współpracy z SB. Nikogo nie wydał.
00:00:10 Autoprezentacja boh. urodzonego w Makiejewce k/Doniecka.
00:00:19 Rodzina przyjechała do Polski w 1962 r. – trudności z wyjazdem z ZSRR, sprzedaż domu Tatarom. Przyjazd do Damna w woj. słupskim, gdzie mieszkała rodzina.
00:01:42 Boh. zdobył w Słupsku zawód piekarza, potem pracował w MZK (wtedy WPK) – strajki w zakładzie w 1980 r. Boh. udawał, że ma niesprawny autobus. Po nieudanej próbie strajku boh. z kolegą Mirosławem Pająkiem poszli do PKS-u i tam dowiedzieli się, jak skutecznie strajkować. Boh. przyszedł rano do pracy i zablokował bramę autobusem – pomoc kolegów, m.in. Józefa Cywińskiego, rozmowa z dyrektorem Kobylińskim i wojewodą słupskim Janem Stępniem. Łącznikiem między zakładem a Gdańskiem został Mirosław Pająk.
00:07:17 Próba zastraszenia boh., który nie miał polskiego obywatelstwa, deportacją do ZSRR. Straszenie strajkujących kierowców interwencją ZOMO.
00:09:17 Ogłoszenie zakończenia strajku – dyrektor Kobyliński zwracał uwagę na boh. Zebranie załogi po strajku – wystąpienie boh.
00:11:26 Ustalenia Rady Pracowniczej odnośnie nagród dla pracowników. Powód zwolnienia z pracy Mirosława Pająka. Wręczanie nagrody boh. – eskalacja konfliktu z dyrekcją. Boh. poszedł do „Głosu Pomorza” i przekazał swoją nagrodę na akcję „Prezent dla dziecka”, zachowanie dyrektora Kobylińskiego. [+]
00:15:47 Rozmowa z funkcjonariuszem SB Chumkiem. Boh. odmawiano przyznania obywatelstwa, zastraszanie. Spotkania z Chumkiem, który wypytywał boh. o sytuację w zakładzie. Boh. rozdawał w pracy ulotki, które dostawał od Jolanty Szczypińskiej i Guranowskiego – zatrzymania przez milicję.
00:20:29 Prowokacja SB – pismo w sprawie „spadku”, boh. zagrożony deportacją podpisał podsunięty dokument. Po latach w IPN dowiedział się, że miał pseudonim „Ewa”. Naciski ze strony SB. Boh. wręczył Chumkowi pismo ze swoją rezygnacją i został na ulicy aresztowany. Podróż milicyjnym fiatem, zastraszanie. Boh. został okrężną drogą zawieziony na komendę w Słupsku – rewizja w domu, ulotki u teściowej, zwolnienie z aresztu. Boh. otrzymał obywatelstwo po Okrągłym Stole.
00:31:33 Strajk w piekarni w 1970 r. – boh. domagał się zapłaty za dodatkową pracę, w ramach protestu nie zrobił zakwasu i został razem z dwoma kolegami zwolniony z pracy. Rozmowa z szefem, przywrócenie do pracy na lepszych warunkach. [+]
[koniec samodzielnej narracji, początek wywiadu – świadek odpowiada na pytania] 00:37:07 Prezentacja rodziców: Michaliny i Jarosława, zmiana nazwiska po przyjeździe do Polski. Rodzice nie rozmawiali przy dzieciach o historii rodziny. Mama pochodziła z Wileńszczyzny, ojciec w czasie wojny był na robotach w Niemczech, zabrany do transportu przez Rosjan znalazł się na Ukrainie, gdzie wcielono go do Armii Czerwonej. Ojciec brał udział w walkach z Japonią, ranny wrócił na Ukrainę. Po ślubie pracował w kopalni w Zagłębiu Donieckim. Losy brata mamy, który ukrywał się przed poborem do wojska. Ojciec odnalazł rodzinę w Polsce.
00:40:22 W domu mówiono po polsku i po rosyjsku. Wyjeżdżając do Polski rodzina sprzedała dom Tatarom, ale jeszcze jakiś czas mieszkano razem – nieporozumienia, konieczność opuszczenia domu. Problemy z załatwieniem pozwolenie na wyjazd z ZSRR.
00:42:10 Boh. słabo znał język polski, najszybciej nauczył się przekleństw. Incydent z księdzem, który razem z dzieciakami zjeżdżał z górki.
00:43:40 Strajk w sierpniu 1980 – problemy z przekonaniem załogi, by wzięła w nim udział.
00:44:46 W grudniu 1970 r. podczas robotniczych wystąpień boh., gdy wychodził z kina, zobaczył ludzi pałowanych przez przez milicję. Dołączył do manifestantów, a potem ukrywał się na ul. Długiej, gdzie milicja nie wchodziła. Gdy szedł na nocną zmianę do piekarni, został zatrzymany przez milicjantów – pomoc kierownika piekarni.
00:48:02 Boh. dowiedział się z telewizji o wprowadzeniu stanu wojennego, poszedł do przewodniczącego zakładowej Solidarności – rozmowa o strajku. Spotkanie z Wojciechem Zierke. Bojowe nastawienie boh.
00:51:40 Boh. otrzymywał ulotki od Jolanty Szczypińskiej i Guranowskiego. Po tym, jak SB wymogło na podpisanie współpracy, boh. nie utrzymywał kontaktów z opozycją, by nikogo nie narażać.
00:52:40 Po kontakcie z funkcjonariuszem Chumkiem boh. nie chciał się spotykać z kolegami, by ich nie narażać. Wpadka kolegi.
00:54:20 Sąsiadem był członek partii i boh. trzymał u niego ulotki. Rewizja w mieszkaniu – zachowanie funkcjonariuszy SB.
00:56:19 Żona nie była szykanowana z powodu działalności męża. Dwie siostry boh. urodziły się już w Polsce i miały obywatelstwo – zabrano im dowody osobiste i dano karty pobytu mówiąc, że nie są Polkami. Rewizja u matki – zabrano wydawnictwa drugoobiegowe, ale następnego dnia jej oddano.
00:57:39 Po śmierci księdza Jerzego Popiełuszko na kilku autobusach wywieszono kiry żałobne – zachowanie boh. Uczestnictwo w pogrzebie.
00:59:57 Spotkania z Anną Walentynowicz i Andrzejem Gwiazdą w 1989 r. Nastawienie boh. do działań w pierwszej linii. Powstawanie Porozumienia Centrum – propozycja, by boh. wszedł do zarządu. Pomoc prawna w 1989 r.
01:02:15 Boh. został wyrzucony z pracy w 1985 r. – wręczenie wypowiedzenia o godz. 24, gdy kończył pracę. Dyrektor szkoły w Jezierzycach zatrudnił boh. w piątek, a w poniedziałek zwolnił. Boh. został zatrudniony w Transbudzie przez dyrektora Szyszko – praca w Ujściu i Lęborku. W 1989 r. zaczął pracę w Społem – wizyta funkcjonariuszy SB.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..