Piotr Jamróz (ur. 1941, Międzyrzec) – w latach 1980-1990 działacz NSZZ „Solidarność” w Brzegu i w Fabryce Maszyn Rolniczych Agromet, w stanie wojennym organizator podziemia solidarnościowego w mieście oraz współwydawca podziemnego pisma „Prostownik”.
00:00:10 Ur. w 1941 r. w Międzyrzecu na Wołyniu. Ojciec pochodził z Dynowa (woj. rzeszowskie), wcielony do KOP w Łucku, potem w Równem. Ślub, żona zmarła. Powtórny ślub. Zamieszkanie w Równem do rzezi wołyńskiej. Ojciec prowadził warsztat krawiecki, został ostrzeżony przez ucznia-Ukraińca i rodzina zdążyła uciec do stryja, pocztowca w Równem, a stamtąd do Dynowa, gdzie spędzili ponad pół roku. Ataki ukraińskie zza Sanu, silna partyzantka polska.
00:03:08 Wyjazd na Ziemie Odzyskane do Brzegu. Silne mrozy, ludzie przechodzili po lodzie przez Odrę do Kościerzyc. Zamieszkanie przy ul. Rybackiej. Gdy na Wołyń przyszli Rosjanie, zabrali ojca do armii radzieckiej – był krawcem, przerabiał amerykańskie koce na szynele. Zwolniony z wojska w 1945 r., ranny pod Budapesztem. Głód w radzieckim wojsku.
00:07:06 W Brzegu przeprowadzka na ul. Mickiewicza, tam ojciec prowadził zakład krawiecki do 1963. Choroba ojca. Wychowanie piłsudczykowskie, niepodległościowe. Rekompensata z stracone mienie na Wołyniu – dom przy ul. Konopnickiej, boh. tam zamieszkał. 2 lata służby wojskowej w 3 pułku lotnictwa myśliwskiego we Wrocawiu. Praca w Agromecie od 1965 r. przez 39 lat jako frezer, produkcja na 3 zmiany. Zakład wytwarzał maszyny rolnicze.
00:11:25 Niewielkie zainteresowanie wypadkami w 1970 i 1976 r. wsród pracowników Agrometu.
00:13:08 W 1956 r. w liceum ogólnokształcącym z kolegami zorganizowali zbiórkę odzieży i pomoc dla walczących Węgrów. Ojciec uszył flagi polską i węgierską. Protesty polityczne pod koszarami radzieckimi (akowiec Szczurek) i Urzędem Bezpieczeństwa („Rokossowski spieprzaj z Polski”). Uwolnienie zatrzymanych więźniów politycznych [+]. Postulat zmiany nazwy ulicy Stalina na Staromiejską, wyjścia wojsk radzieckich z Polski i in.
00:18:46 W 1966 r. walka z Kościołem – władza chciała zabrać księżom w Brzegu budynki przykościelne, „wikarówkę”. Protesty kobiet, ZOMO.
00:21:00 W Agromecie narastające niezadowolenie z płac, warunków socjalnych. Niewielka świadomość polityczna pracowników. Zaczątki organizacji opozycyjnej, skąpe informacje z działań opozycji w kraju. Pierwsze postulaty robotników Agrometu. [+]
00:25:09 Utworzenie tymczasowej komisji zakładowej szło opornie, walka z POP PZPR. Wybory do zakładowej NSZZ „Solidarność”, boh. został sekretarzem, silna struktura. Inwigilacja przez UB.
00:28:42 Tworzenie struktur międzyzakładowych „S”, zebranie w domu kultury, przewodniczący Mieczysław Hoffman. Siedziba „S” przy ul. Hanki Sawickiej. Wprowadzenie stanu wojennego było dla wielu szokiem. Ścisła współpraca członków „S” w Agromecie. Przysięga członków tajnej MKK Ziemii Brzeskiej.
00:32:54 Przeniesienie zasad konspiracji z czasu wojny do podziemnej działalności związku. MKK zbierała informacje, drukowała i kolportowała ulotki, utrzymywała kontakty z Regionem, z „Solidarnością Walczącą” (Kornel Morawiecki). Dwie wpadki w zasadzki ubeckie. Współpraca z Lenkiewiczem. Wizyta Władysława Frasyniuka w Brzegu pod koniec lat 80.
00:39:10 Druk bibuły w domu boh. przy Konopnickiej, przedruki „Solidarności Walczącej”, pismo „Prostownik”. Techniki drukarskie. Po Okrągłym Stole druk zakończono. Zasady kolportażu bibuły. Papier wykradano z zakładów pracy.
00:43:20 Współpraca z „Solidarnością Walczącą”. Obserwowanie domu przez UB. Skrzynki kontaktowe, poradnik konspiratora. Wezwania na przesłuchania, rewizje w domu. Drukarnia w kryjówce za szafą w piwnicy. Doskonalenie techniki druku (ramka, powielacz ręczny, matryce). Ryszard Kołecki.
00:48:19 Antoni Lenkiewicz związany z KPN (Leszek Moczulski), potem z „Solidarnością”. Prelekcje w kościele św. Mikołaja na temat historii Polski (biskup Tyczkowski, Gulbinowicz). Duszpasterstwo ludzi pracy.
00:51:35 W 1989 r. działało kilka osób, po Okrągłym Stole działalność wyhamowała, rozbita jedność pracowników.
00:54:15 W 1989 r. działacze „S” zmobilizowali siły do kampanii wyborczej, Agromet wiódł prym. Dużo aresztowań w zakładzie Besel w stanie wojennym.
00:57:09 W wyborach samorządowych rozłam w obozie solidarnościowym, przegrane wybory. W następnych wyborach wygrał Maciej Stefański. Zaangażowanie boh. w kampanię wyborczą – współorganizował spotkania kandydata Solarwicza, woził maluchem ulotki i plakaty, agitacja w zakładach pracy.
01:00:10 W 1980 i 81 r. najwięcej było do rozwiązania problemów socjalnych. Boh. był spikerem w rozgłośni zakładowej, nie bał się osobistych komentarzy. Po 1993 r. „S” doprowadziła do wyrzucenia dyrektorów z nominacji PZPR. Zebrania komisji – główne tematy to niedostatki zaopatrzenia. Rolnicy przywozili żywność bezpośrednio do Agrometu w zamian za dodatkowe maszyny rolnicze, siewniki. Handel wymienny. [+]
01:06:40 Dyrektor Bączek. Kooperacja z rolnikami z całej Polski – utworzenie sklepu przy zakładzie. „Solidarność Rolników Indywidualnych”. Bączek był pracownikiem zakładu. Po 1982 r. boh. został przewodniczącym Komisji Zakładowej „S”, przewodniczącym Rady Pracowniczej został Wilant. Biogram boh. w książce Antoniego Lenkiewicza.
01:10:35 Boh. z bratem i innymi współpracownikami zainicjowali powieszenie tablic pamiątkowych w kościele Podwyższenia św. Krzyża „Solidarni Ziemi Brzeskiej”. Działalność w duszpasterstwie ludzi pracy, pielgrzymki do Częstochowy, drogi krzyżowe z ks. Jerzym Popiełuszką.
00:13:10 Boh. ma 2 córki, 1 wnuczkę, 5 wnuków.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.