Franciszek Czerwiński (ur. 1932, Nowe) wspomina serdeczne powitanie wkraczającej we wrześniu 1939 armii niemieckiej (w Nowem była spora mniejszość niemiecka), a także wkroczenie wojsk rosyjskich w 1945 roku, kiedy wraz z grupą cywili cudem uratował się przed rozstrzelaniem z rąk żołnierzy sowieckich. Ojciec bohatera walczył w kampanii wrześniowej, następnie został wcielony do Wehrmachtu, na froncie zachodnim zdezerterował i wstąpił do armii polskiej. Po wojnie w kraju jako „żołnierz Andersa” nie mógł znaleźć pracy, w końcu wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej.
Streszczenie relacji (UWAGA: czasy wg plików oryginalnych, a nie zmontowanej relacji!)
S1200003
00:00:31 Rodzice bohatera. Pierwsze wspomnienia z dzieciństwa. Ojciec rozwoził piwo w beczkach, matka wychowywała dzieci. Szkoła podstawowa i zawodowa. Praca w zakładach mechanicznych, remonty maszyn.
00:05:52 Pierwsze lata życia w Nowem, przeprowadzki do nowych lokum. Pomaganie rodzicom, wakacje u wujka w Płocku.
00:09:23 Wkroczenie Niemców w 1939 roku. Rzucanie kwiatów na przywitanie Niemców. Bohater chodził do niemieckiej szkoły przed wojną.
00:13:05 W 1942 roku ojciec bohatera był zmuszony podpisać niemieckie dokumenty i w 1943 roku został zabrany do Wermachtu. Służył w stopniu kaprala jako kierowca we Francji. Tam zdezerterował i dostał się do niewoli u Anglików. Służył przez 2 lata w armii Andersa w Anglii.
00:16:21 Powrót ojca do Polski.
00:18:33 Po podpisaniu niemieckich dokumentów sytuacja materialna w rodzinie się poprawiła. Życie podczas wojny. Niemieccy żołnierze, organizacje młodzieżowe.
00:24:00 Nie był podziałów na Niemców i Polaków. Wszyscy chodzili do niemieckiej szkoły, ale w domu rozmawiali po polsku.
00:25:10 Koniec wojny. W styczniu 1945 wyprowadzili się z domu do piwnicy, mieszkało tam 5 rodzin, miasto się paliło, trwały walki pomiędzy Niemcami i Rosjanami. Niemcy przyszli do piwnicy i prosili o cywilne ubrania, a później zostawili karabiny i uciekli. Miasto zajęli Rosjanie.
00:32:05 Niemieccy żołnierze, którzy szukali ubrań w piwnicy, zostali później zamordowani przez Rosjan. Rosyjscy żołnierze znaleźli niemiecką broń w piwnicy, chcieli wszystkich rozstrzelać. Uratowała ich kobieta mówiąca po rosyjsku.
S1200004
00:01:40 Życie po wojnie.
00:02:38 W 1938 roku ojciec został zabrany do wojska w Modlinie. Powrót ojca i praca w browarze. Brat bohatera po skończeniu szkoły dostał się do szkoły gospodarczej w Elblągu. Siostra po ukończeniu szkoły podstawowej dostała się do fabryki mebli.
00:06:00 Życie ojca po powrocie z Anglii. Żeby dostać pracę, musiał zapisać się do partii.
00:09:50 Bohater rozpoczął pracę w zakładach mechanicznych.
00:11:30 Niełatwa służba w wojsku w 1952 roku.
00:18:01 Stosunek rodziców do nowej władzy. Życie w czasach stalinowskich.
00:21:15 Współzawodnictwo w pracy, procesy produkcyjne, normy narzucane przez kierownictwo. Kradzieże.
00:29:30 Strajk w latach 80-ch, który trwał dwa dni.
00:35:30 Przejście na emeryturę po 43 latach pracy.
00:42:10 Zainteresowania i hobby bohatera na emeryturze. Ekologiczna uprawa warzyw, śpiewanie w chórze kościelnym, naprawa zegara na wieży kościelnej.
00:50:48 Podczas służby w wojsku bohater czytał pismo o żołnierzach wyklętych i przez to był zdegradowany.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..