Grażyna Kaczmarska (ur. 1948, Kielce) jest córką Marii Chodnikiewicz z d. Sowiar, żołnierza ZWZ i AK, więźniarki obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, odznaczonej medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata za ratowanie Żydów podczas wojny. Córka opowiada o postawie matki, która po wojnie do końca życia starała się pomagać innym byłym więźniom obozów koncentracyjnych, pracując w Stowarzyszeniu im. Św. Maksymiliana Marii Kolbe.
Streszczenie relacji (UWAGA: czasy wg plików oryginalnych, a nie zmontowanej relacji!)
658A0118
00:00:58 Historia matki bohaterki, która była żołnierzem AK.
00:04:25 Matka podczas okupacji włączyła się do pracy konspiracyjnej, była nauczycielką na kompletach. W 1942 roku była przeniesiona do Radomia.
00:05:25 W 1942 roku w Rożkach grupa AK pod przywództwem Ewarysta Żyteckiego jechała zlikwidować konfidenta (ps. „Relampago”). W wagonie jechali Niemcy, wywiązała się strzelanina, podczas której zginął dowódca grupy. Niemcy rozpoczęli śledztwo, w rezultacie którego zostało powieszonych 50 osób z fabryki broni w Radomiu.
00:11:04 Matka również dostała się w ręce gestapo, była przesłuchiwana, torturowana przez trzy miesiące, chciała popełnić samobójstwo. Nie zdradziła nikogo.
00:13:15 Inny członek AK („Bill”) był straszliwie torturowany, zdradził wszystkie kontakty.
00:14:10 Po śledztwie matkę wysłano do Oświęcimia. Dostała oznaczenie więźnia politycznego, miała karę śmierci. Przeżyła w obozie 2 lata.
00:16:07 Matka była bardzo chora. Jej praca w obozie.
00:17:24 Matka pracowała w kuchni, poznała tam młodą Żydówkę, i przebywała w obozie na „lewych” papierach. Historia Żydówki. Matka uratowała ją przed linczem kobiet z Krakowa, narażając swoje życie.
00:19:37 Matka chorowała na tyfus, uratowała ją rosyjska lekarka. Matce po obozie pozostał uraz do psów.
00:21:35 W obozie śmierć była czymś normalnym. Psychopaci, którzy pracowali w obozie.
00:22:50 Wzajemna pomoc więźniarek. Rozszarpywanie ludzi przez psy w obozie.
00:24:40 Życie w obozie. Traumy na całe życie. Praca w kuchni dla esesmanów.
00:26:45 Ostatni apel. Marsz śmierci 20 tysięcy ludzi.
658A0119
00:00:55 18 stycznia 1945 odbył się ostatni apel w obozie, później zaczął się „marsz śmierci”, w którym szło 20 tysięcy więźniów Auschwitz. Matka wspólnie z dwiema koleżankami uciekły. Na piechotę dotarła do rodziców koleżanki z obozu. Rosjanie podejrzewali ją o działalność szpiegowską., 00:05:45 Matka dostała fałszywe dokumenty i uciekła do Krakowa. Organizacja pomogła jej dotrzeć do Kielc. Rodzice zginęli podczas wojny, musiała zaopiekować się swoim rodzeństwem.
00:08:35 List do rodziców.
0:10:18 W obozie poznała Zofię Posmysz (autorkę „Pasażerki”) oraz Hannę Kampel (Jarosławę Zachorujko). Losy Hanny. W 1976 do Polski przyjechała delegacja z Izraela, Hanna odszukała matkę pani Grażyny i od tej pory były w kontakcie aż do końca życia. W 1986 matka po raz pierwszy była w Izraelu, w 1989 przyznano jej medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
658A0120
00:02:02 Przyczyny otrzymania medalu przez matkę. Jaką była osobą.
00:05:20 Zajście w Krakowie. W jakich okolicznościach matka wspominała o tragicznych sytuacjach z przeszłości.
658A0121
01:00:20 Traumy matki wyniesione z obozu.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.