Drzewiecka Krystyna
Krystyna Drzewiecka z d. Marekwica (ur. 1943, Jaffa) urodziła się w Palestynie jako dziecko dwojga żołnierzy 2 Korpusu. Jej ojciec poległ w bitwie o Monte Cassino 17 maja 1944. Krystyna wraz z matką mieszkała w domu dla polskich matek-wdów w Betanii, Ramallah, Betlejem i Jerozolimie. W 1947 roku z Aleksandrii przypłynęły do Liverpoolu, skąd po krótkim pobycie w obozie przejściowym przeniosły się do Londynu. W 1949 roku matka Krystyny podjęła decyzję o przekazaniu dziecka jego dziadkom – mieszkającym w Polsce rodzicom ojca. Krystyna – jako najmłodsza samodzielna repatriantka – przypłynęła na pokładzie MS „Batory” do Gdyni, skąd ze swoją przybraną babcią (drugą żoną dziadka) pojechała do Czechowic-Dziedzic. Tu pod opieką dziadków przeszła wieloletnią kurację i powoli doszła do zdrowia. Skończyła szkołę podstawową oraz Technikum Włókiennicze w Bielsku-Białej. Po blisko 4 latach przerwała studia na wydziale chemicznym Politechniki Śląskiej i wstąpiła w związek małżeński. Pracowała w czechowickiej Fabryce Zapałek jako technik normowania, a następnie w kopalni Silesia jako pracowniczka biurowa. Od 1981 roku pracowała w księgowości Powiatowej Spółdzielni Spożywców. Mieszka w Czechowicach-Dziedzicach.
more...
less
[00:00:12] nazwisko panieńskie Marekwica. Urodzona 12 sierpnia 1943 r. w Jaffie, Palestyna. Ojciec Edwin Marekwica ur. w Hermanicach w 1921 r., przeprowadzka do Dziedzic, rozpoczęcie nauki przez ojca w gimnazjum w r. 1931, przynależność do „Orląt”, harcerzy wodnych. W 1939 r. ukończył Wyższą Szkołę Przemysłową w Bielsku Białej. 1 sierpnia 1939 r. ćwiczenia wojskowe w Prusach Wschodnich. Po rozpoczęciu wojny ucieczka w kierunku Lwowa, pojmani do obozu jenieckiego w Zimnej Wodzie, pracowali przy budowie autostrady Kijów-Lwów.
[00:03:34] Rozmowy Sikorski-Majski, amnestia, formowanie Armii Andersa w Tatiszczewie, dołączenie ojca do 5 dywizji kresowej. W 1942 r. ewakuacja ludności cywilnej przez Iran, Irak, Syrię do Palestyny. Poznanie się rodziców: rodzina mamy spod Lwowa wywieziona 10 lutego 1940 r. do obłasti permskiej: pradziadkowie Anna i Aleksander Wasylczykowie z dziećmi, m.in. Barbarą Wasylczyk, babcią boh. i jej córką – mamą boh. Prababcia Anna zmarła dwa dni po przybyciu na zesłanie, dziadek po roku.
[00:05:37] Mama boh. uciekła do Armii Andersa, w Iranie wstąpiła do wojska jako sanitariuszka, poznała się z ojcem – opatrywała jego rany. Miłość od pierwszego wejrzenia, ślub w Tel Awiwie 12 września 1943 r. Zamieszkanie w Betanii w domu polskim dla matek, w Ramallah, Betlejem, Jerozolimie. Ojciec na ćwiczeniach wojskowych.
[00:08:16] Przegrupowanie 2 Korpusu do Egiptu do rejonu Aleksandrii, transport do południowych Włoch, a potem do Monte Cassino. Zachowane listy do mamy, ostatni z 15 maja 1943 r. Ojciec śmiertelnie ranny 17 maja.
[00:10:08] Zabawy z dziećmi, szczegóły ulicy. W 1947 r. początki tworzenia Izraela, opuszczanie Palestyny zatłoczonym pociągiem na pustynię w Egipcie. W namiocie ponad 20 matek z dziećmi. Wypłynięcie statkiem w październiku [1947], choroba mamy. Wypłynięcie do Anglii 15 grudnia [1947], przypłynięcie do Liverpoolu 10 stycznia [1948]. Obóz w Walii: półokrągłe baraki z falistej blachy, stołówka. Przeprowadzka do Londynu z nowym partnerem matki. Samotne dnie w domu, mama pracowała. Nawiązanie kontaktu z dziadkiem, namawianie do powrotu do Polski. Ciąża mamy, decyzja o powrocie.
[00:16:05] Trudna więź emocjonalna z mamą, ciągły krytycyzm. Decyzja o wyjeździe boh. do Polski, do dziadków ze strony ojca. Dziadek powstaniec śląski, spędził 6 lat w obozie w Dachau, choroba babci Otylii, operacja, śmierć. Zofia Lubińska dd. Konieczna, nowa partnerka dziadka, „była aniołem”, ślub.
[00:20:11] Ostatni transport repatriantów „Batorym”, artykuł w prasie i zdjęcie 5,5-letniej pasażerki, opieka p. Stanisławy Kniei. Rozstanie z mamą, zgubienie kluczyka do walizki, płacz mamy. Odprawa bagażowa. Zabawki w walizce. Marynarz na pokładzie. [+]
[00:23:58] Uszkodzenie statku podczas sztormu, przypłynięcie do Gdyni, nocleg w dużej noclegowni. Porzucenie boh. przez opiekunkę, rozpacz, opieka mężczyzny z chłopcem. Przyjazd babci, sympatia, powitanie. Przepustka graniczna z 16 lutego 1949 r., nocny przejazd do Czechowic-Dziedzic.
[00:29:24] Ubrania uszyte przez babcię, spotkanie z dziadkiem na dworcu, śnieg, droga sańmi. Dziadek był kierownikiem tartaku, miał wielkie mieszkanie.
[00:30:58] Postać dziadka: ur. w 1895 r. w Górkach Wielkich, tam skończył szkołę podstawową, praca w kopalni węgla „Gabriela” w Karwinie (dziś Czechy), potem w fabryce mebli w Cieszynie. Podczas I wojny światowej służba w armii austriackiej jako kapral sanitarny. Praca w szpitalu wojskowy podczas powstań śląskich. W 1932 r. ślub z Otylią Kotas z Zaolzia, zamieszkanie w Czechowicach. Praca w: kasie chorych, w tartaku Silesia w Czechowicach. Kurs w akademii handlowej.
[00:34:05] Wybuch II wojny światowej. W listopadzie 1939 r. aresztowanie dziadka, obóz w Sachsenhausen, potem Dachau – do 1945 r. Praca w fabryce mebli. Eksperymenty pseudomedyczne na dziadku – wstrzykiwanie flegmony (ropy) do nogi. Polscy księża w Dachau, franciszkanin z Panewnik Daniel Michalski – przyjaźń do końca życia. Edukacja w Bielsku-Białej. Silne uczucia patriotyczne, „szalenie kocham Polskę”.
[00:36:50] W latach 50. Wyjazd mamy do Stanów Zjednoczonych, założyła nową rodzinę, sporadyczny kontakt listowy. Brak tęsknoty za mamą. Dziadek żył 93 lat (zm. 1988 r., babcia w 1994 r.).
[00:38:48] Ojciec zginął 17 maja pod Monte Cassino, odznaczony pośmiertnie 23 lipca 1944 r. Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari, przez gen. Sosnkowskiego. Jedyna wizyta na grobie ojca w 1985 r. Okoliczności śmierci ojca – listy kolegów z oddziału, ostatnie chwile przed śmiercią. Przechowywanie korespondencji z ojcem przez mamę.
[00:42:08] Czułe uczucia ojca wobec boh., liczne listy do mamy. „Mama bardzo się bała zostać wdową”, miała 18 lat, gdy urodziła boh. W 1981 r. boh odwiedziła mamę w USA, poznała przyrodnią siostrę – zazdrość o uczucia mamy. Drugi mąż zostawił mamę. Losy przyrodniej siostry Ireny Wiśniewskiej.
[00:47:02] Wrażenia z pobytu w Ameryce: parada Pułaskiego w Nowym Jorku, „bezwzględność i materializm nawet wśród Polaków”, radość z powrotu do Polski po kilku miesiącach. Duża fala emigracji solidarnościowej. Wybuch stanu wojennego. Otrzymanie listów od ojca do mamy. Zmiana pracy po powrocie.
[00:51:35] Śmierć przyrodniego brata. Losy wywiezionej rodziny mamy: babcia Barbara, brat babci Józef i siostra Katarzyna – powrócili do Polski, zamieszkali na Ziemiach Zachodnich – obie chorowały na nogi po przemrożeniach na Syberii. Mieszkali wszyscy razem. Mama Stefania Marekwica dd. Wasylczyk – tylko ona z rodziny wyszła z ZSRR z Armią Andersa.
[00:54:16] Najwcześniejsze wspomnienie: sceny z Palestyny, mieszkanie, zabawa samochodzikiem syna właścicielki mieszkania, spacery pod murami, ogromny namiot na pustyni, straganiarze arabscy. Życie w zgodzie Żydów z Arabami. Podróż statkiem z Aleksandrii do Liverpoolu. Pejzaż wokół obozu dipisów: kamienne murki, łąki na pagórkach, baraki obozowe. Mieszkania w Londynie, przeciągi w metrze, smog.
[00:58:06] Święta na statku do Liverpoolu. Most na Tamizie. Sklep z torebkami, podarowanie torebki przez sprzedawcę, zgubienie mamy.
[01:00:52] Dom polski dla matek z dziećmi w Betanii i Ramallah, były tam wdowy z dziećmi. W obozie dipisów nikt nie pracował, w Londynie mama pracowała w ekskluzywnej restauracji.
[01:02:55] Wizyta boh. w USA, z okien mieszkania matki widok na Verrazano Bridge. Ojczym w przytułku dla biednych. Mama też miała chore nogi od odmrożeń, krwotok z nogi, operacja i kuracja w szpitalu. Chirurg Hindus, standardy opieki szpitalnej, komfort. Ojczym w tym samym szpitalu.
[01:07:20] Spotkanie z ojczymem, ostatnia rozmowa, pogrzeb. [+] Ojczym też był w Palestynie, był dużo starszy od mamy, miał w Polsce rodzinę. Brat ojczyma z Katowic.
[01:10:41] Rozmowa z bratem ojczyma: jego rodzina została zamordowana przez Ukraińców na jego oczach. Mama boh. wpłacała na apartament w domu opieki. Sporadyczna korespondencja. Córka boh. zmarła 3 lata temu [2018]. Wiadomość o śmierci mamy (luty 2014). Informacja o rodzinie mamy [+].
[01:15:51] Trudna rozmowa z mamą w Ameryce [+]. Sporadyczna korespondencja z mamą. Zabawki w walizce. Chwile nostalgii na strychu domu dziadków, instrumenty muzyczne ojca, narty po ojcu. [+]
[01:19:30] Sylwetka dziadka – po przejściu na emeryturę. Usprawnienie przez dziadka produkcji w tartaku w Bieczu, wakacje w Bieczu, kąpiele w Ropie, koleżanki. Stanisława Kaczorowska gotowała posiłki. Odwaga cywilna dziadka, nie krył się z zaangażowaniem w życie kościoła. Pani Zdzisia, więźniarka UB, dyskryminowana z „wilczym biletem”, dziadek ją przyjął do pracy Zakładach Drzewnych Przemysłu Węglowego w Czechowicach-Dziedzicach. Mieszkanie przy ul. Górniczej, koło tartaku „Silesia”.
[01:23:20] Ślady pobytu królowej Jadwigi w Bieczu – usługiwała tam w szpitalu [+]. Została patronką Biecza. W czasie wojny nakaz dla mieszkańców Biecza wyjazdu pociągiem, który został zbombardowany. [++]
[01:25:30] Zabawki z walizki: Murzynek Kwakolski i Kaczuszka Weawy otrzymane od mamy. Zabawy z dziadkiem po powrocie, przedszkole. Problemy językowe, rysunki statku. Sztorm podczas podróży, uszkodzony statek. Choroba – pęcherze ropne na skórze. Ciągłe choroby, neurolog [Neugebauer]. Opieka dziadków, owoce w ogrodzie. Stres i niedożywienie po wojnie, porzucenie przez mamę.
[01:30:44] Przybycie do Gdyni, pokój noclegowy. Dziadek chodził na wywiadówki do szkoły. Na studiach skomplikowane życie. Niepokojące spotkanie z wysłannikiem dziadków. Marynarz opiekujący się boh. podczas rejsu. Zdjęcie od konsula.
[01:36:23] Pierwszy kontakt z Polską – duży śnieg, sanki, narty, łyżwy, zachwyt Polską. Dziarski dziadek. Boh. była przy śmierci obojga dziadków. Mieszkania boh. i wnuczki. Choroba babci.
[01:39:45] Ostatni transport repatriantów z Anglii. Fotografie robione przez dziadka, był bardzo rodzinny.
[01:42:26] Kontakt z rodziną matki na Ziemiach Zachodnich. List do mamy. Brak represji ze strony władz. Zagraniczne lekarstwa dla boh., surowość mamy, korespondencja dziadka z mamą, przemoc domowa, bicie mamy przez jej ojca.
[01:47:40] Próba oddania boh. pod opiekę zakonnic w Anglii: kościół przy brukowanym placu, odmowa sióstr. Dziadek mało mówił o czasie wojny, praca w fabryce mebli w Cieszynie, nie lubił niemieckiego, chociaż świetnie znał.
[01:50:16] Działalność dziadka w organizacjach kombatanckich. Dziadek Józef Marekwica. Wypadki górnicze: pożar w kopalni w latach 80, boh. spisywała zeznania świadków wypadku na maszynie.
[01:51:03] Świadectwa więźniów księży, nowenna do św. Józefa. Wyzwolenie obozu 29 kwietnia. Biskup Majdański, pamiątkowa nowenna w Kaliszu. Dokumenty obozowe dziadka. Przyjaźń z franciszkaninem, jezuita Józef. Pamiątki zbierane przez dziadka.
[01:55:22] Dalsze losy boh: technikum włókiennicze w Bielsku-Białej, matura, studia na wydziale chemicznym Politechniki Śląskiej, po 3,5 roku przerwanie studiów, nietrafiony związek małżeński. Życie od nowa, wychowanie córki. Śmierć córki po zawale.
[01:59:52] Trudne małżeństwo, potrzeba usamodzielnienia się, brak akceptacji ze strony rodziny męża. Praca w biurze kopalni „Silesia”. Dziadek znał wiele języków, sylwetka ojca: wykształcony, śpiewał i grał na instrumentach, przystojny.
[02:02:36] Dziadek po powrocie z obozu wrócił do domu, wkrótce zmarła babcia. Przez 2 lata był wdowcem. Odszkodowania po poległych żołnierzach, po ojcu. Listy dziadka do mamy. Zdjęcie ze ślubu rodziców w Tel Awiwie, nieznane losy znajomych rodziców, chrzestnych boh.
[02:06:04] Siostra babci Barbara nie mogła wyjść za mąż, choć była w ciąży z Ukraińcem, została panną z dzieckiem. Wyjazdy zarobkowe mężczyzn z rodziny babci do Argentyny w latach 10. XX w. – wszyscy zginęli w pracy.
[02:08:13] Pożar w rafinerii Czechowicach-Dziedzicach, boh. po rozstaniu z mężem pracowała jako technik normowania w zapałkowni. Smród spalenizny w całym mieście po pożarze, ofiary ludzkie. Losy fabryki zapałek w Czechowicach.
[02:11:42] Praca w biurze kopalni do roku 1980, zwolnienie z pracy po wyjeździe do USA, praca w księgowości w PPS „Społem” w Czechowicach.
[02:13:07] Przerażający stan wojenny, ograniczenia w poruszaniu się, bezzasadne zatrzymywanie ludzi. Patriotyczne uczucia wobec Polski.
more...
less