Katarzyna Ciepiela z d. Machalska (ur. 1965, Aleksandrów Kujawski), bratanica Ludwika Machalskiego ps. „Mnich”, opowiada o działalności niepodległościowej stryja i założonej przez niego w 1950 roku organizacji, a także o jego aresztowaniu, procesie i wyroku. Ludwik „Mnich” Machalski został stracony 10 kwietnia 1951.
[00:00:01] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1965 r. w Aleksandrowie Kujawskim, prezenta-cja rodziców: Ewy i Henryka Machalskich.
[00:00:18] Boh. jest bratanicą Ludwika Machalskiego ps. „Mnich”, założyciela organizacji nie-podległościowej. Po aresztowaniu i procesie Ludwik Machalski został stracony w kielec-kim więzieniu 10 kwietnia 1951 r. Prawdopodobne miejsce pochówku – informacja od pra-cow-nika więzienia, który oddawał rzeczy „Mnicha” matce. Babcia uznała wiadomość za praw-dziwą, postawiła krzyż na grobie i dbała o niego.
[00:02:50] Traktowanie rodziny Machalskich przez władze komunistyczne, rewizje w domu. Ojciec boh. jako młody chłopak siedział w więzieniu w Jaworznie, co odbiło się na jego sta-nie zdrowia – zmarł, gdy córka miała 6 lat. Henryk Machalski był aresztowany razem z bra-tem i ojcem, Leopoldem Machalskim, w sierpniu 1950 r.
[00:04:45] Działalność Machalskich podczas okupacji, tradycje niepodległościowe w rodzi-nie. Dziadek Leopold był rymarzem – powody przerwania nauki przed I wojną światową. Brat dziadka Edmund był historykiem i pracował przed wojną na Uniwersytecie w Poznaniu, brat Jan był ekonomistą i pracował w Ministerstwie Skarbu, walczył w powstaniu warszaw-skim – jego rola w kształtowaniu Ludwika Machalskiego „Mnicha”. Jan Machalski był auto-rem ma-nifestu organizacji założonej przez „Mnicha”.
[00:07:30] Organizacja powstała w 1950 r., skupiała w swych szeregach młodych ludzi – wy-ko-rzystywanie bunkrów w okolicach Staszowa. Oczekiwanie na wybuch trzeciej wojny świa-to-wej.
[00:09:06] Do organizacji należeli członkowie rodziny, m.in. Artur Świdlak i jego matka, pierw-szych aresztowań dokonano we Wrocławiu. Artur Świdlak dostał karę śmierci, ale zo-stał uła-skawiony przez prezydenta Bieruta.
[00:10:05] Adam, wuj Ludwika Machalskiego, wyszedł [z więzienia? podziemia?] w 1949 r. i zajmował się produkcją lalek oraz tłumaczeniem książek rosyjskich autorów.
[00:11:55] Grupa rozpoczęła działalność w 1950 r. – użytkowanie bunkrów Lasach Golejow-skich. W sierpniu 1950 r. UB i KBW zorganizowały obławę – aresztowanie Ludwika Machal-skiego, jego brata Henryka i ojca Leopolda Machalskiego. Potyczka w lesie – śmierć Jana Firmantego i Romana Kwiatkowskiego. Ludwik Machalski miał w chwili aresztowania 21 lat, jego młodszy brat 18. Leopold Machalski podczas okupacji należał do Batalionów Chłop-skich. Wuj Świdlak należał do AK. [+]
[00:16:03] Listy Ludwika Machalskiego z więzienia. Henryk Machalski siedział trzy lata w wię-zieniu dla młodocianych w Jaworznie, jego stan psychiczny po wyjściu na wolność. Oj-ciec boh. nie mógł podjąć nauki w wymarzonej szkole, podjął więc studia na Akademii Eko-no-micznej w Poznaniu, potem pracował w Aleksandrowie Kujawskim – okoliczności powro-tu do Staszowa. Podczas studiów w Poznaniu ojciec był przesłuchiwany. Pobicie go przez mili-cjanta po zatrzymaniu samochodu rodziców w okolicach Staszowa w latach 60.
[00:21:20] Dziadek Leopold był aresztowany razem z synami, po procesie siedział w więzie-niu we Wronkach i Rawiczu – postawa dziadka w więzieniu, stan zdrowia po uwolnieniu w 1956 r.
[00:22:49] W dniu śmierci Ludwik Machalski napisał list do matki – zawarta w nim prośba. Ludwik Machalski miał nadzieję na ułaskawienie przez Bieruta – wykonanie wyroku 10 kwietnia 1951 r. 66 lat później jego zwłoki zostały zidentyfikowane. Ciało Ludwika Machal-skiego spoczywało w grobie, który pracownik więzienia wskazał babci – identyfikacja na podstawie badań genetycznych. Pochowanie ekshumowanych szczątków w rodzinnym gro-bie.
[00:26:17] W 2016 r. Instytut Pamięci Narodowej rozpoczął ekshumacje na kieleckiej „łącz-ce” – prace pod kierunkiem prof. Szwagrzyka. Identyfikacja Ludwika Machalskiego 10 kwiet-nia 2017 r. Uroczystości pogrzebowe w Staszowie w listopadzie 2017.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.