Roztropowicz-Szkubel Stanisława cz. 2
Stanisława Roztropowicz-Szkubel (ur. 1927, Płaszowa) wychowała się na Wołyniu, gdzie jej rodzice dzierżawili 20-hektarowe gospodarstwo. W ciągu wojny przetrwali „rozkułaczenie”, represje sowieckie, ukraińskie i niemieckie. W lipcu 1943 roku wobec narastającej fali mordów na Polakach schronili się w Radziwiłłowie. Tam zaopiekowali się porzuconą dwuletnią żydowską dziewczynką Sabiną Kagan. W 1945 roku transportem repatriacyjnym przyjechali do Nidzicy. Pani Stanisława skończyła studia na wydziale rolniczym w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Pracowała w Instytucie Ziemniaka oraz Instytucie Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa. W 1989 roku obroniła rozprawę habilitacyjną. Od 1997 roku na emeryturze. Rodzice pani Stanisławy zostali w 2000 roku uhonorowani tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata
dwa lata później tytuł ten przyznany został Stanisławie Roztropowicz-Szkubel.
more...
less
[00:00:09] Autoprezentacja boh. urodzonej na Wołyniu.
[00:00:35] Po zakończeniu wojny rodzina została repatriowana z Wołynia do Nidzicy. Boh. ukończyła warszawską Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW).
[00:01:35] Przyszły mąż boh. chodził do szkoły w Białokrynicy k.Krzemieńca razem z ciotecznym bratem boh. Henrykiem Kubaszewskim. Obydwaj zostali wcieleni do Armii Czerwonej, z której trafili do Dywizji Kościuszkowskiej. Henryk Kubaszewski pracował przy wykreślaniu map – powód skierowania do karnej kompanii, spotkanie ze szkolnym kolegą Józefem Szkublem i jego pomoc. Boh. była z wizytą u rodziny w Częstochowie i tam poznała Józefa Szkubla.
[00:08:20] Powody wzięcia ślubu w latach 80.
[00:09:40] Henryk Kubaszewski po wcieleniu do Armii Czerwonej został wysłany na Kamczatkę. Józef Szkubel służył w batalionie budowlanym – budowa fabryk zbrojeniowych. Henryk Kubaszewski został zwolniony w 1945 r. do cywila ze szpitala w Otwocku. Józef Szkubel po wojnie pozostał w wojsku, gdzie dosłużył się stopnia pułkownika. Józef Szkubel zmarł w 1989 r. – odwołanie kompanii honorowej z pogrzebu.
[00:20:00] Boh. była kierowniczką oddziału w Instytucie Ziemniaka w Jadwisinie – namowy, by wstąpiła do partii. Boh. nie miała kłopotów z wyjazdami za granicę.
[00:22:45] Szefem boh. w Jadwisinie był prof. Mieczysław Bielecki, Żyd. Jego dobór pracowników. Prof. Bielecki wyjechał z żoną do USA w 1968 r. – jego pomoc w poszukiwaniach Inki.
[00:27:07] Przyczyny powstania Instytutu Ziemniaka w 1966 r., połączenie go z Instytutem Hodowli i Aklimatyzacji Roślin.
[00:28:41] Boh. pojechała służbowo do Instytutu Ziemniaka w Koryniowie koło Moskwy, stamtąd pojechała na Ukrainę do rodziny. Siostra ojca mieszkała w Winnicy – trudności z przejazdem do innej obłasti. Gdy ojciec uciekał z Ukrainy w 1925 r., siostra powierzyła jego opiece swojego syna Eryka Wiśniowskiego. Po wojnie Eryk znalazł się w USA, boh. odwiedziła go w 1960 r., gdy była w Stanach na stażu. W Kijowie mieszka wnuczka ciotki Wiktorii Wiśniowskiej.
[00:33:40] W 1970 r. boh. pojechała z rodziną samochodem na Wołyń – specyfika poruszania się na terenie Ukrainy.
[00:35:18] Podczas stanu wojennego boh. dostała telegram o śmierci stryjecznej siostry mieszkającej w Szczecinie – patrole wojskowe na Dworcu Centralnym. Sytuacja przed stanem wojennym.
[00:38:20] Instytut Ziemniaka współpracował z SGGW, ale podlegał Ministerstwu Rolnictwa. Jeden z pracowników Instytutu donosił na kolegów, ale boh. nie dowiedziała się, kto to był.
[00:42:00] Wizyta na Wołyniu po wojnie – wrażenia boh. Wspomnienie szkolnych lat. Ojciec dzierżawił gospodarstwo od osadnika wojskowego – działalność społeczna rodziców, rozwój rolnictwa.
[00:47:25] Po przeprowadzce do Radziwiłłowa rodzina korzystała z pozostawionego na wsi ogrodu – różnica powietrza na wsi i w mieście. Sytuacja w Osadzie Bema po deportacji osadników wojskowych – przyjazd „Hucułów” znad Sanu – różnice między Polakami, Hucułami i Ukraińcami. Do wybuchu wojny w 1941 r. przesiedleńcy nie mogli opuszczać miejsc, do których ich przywieziono – wielu wyjechało podczas niemieckiej okupacji. Boh. była w Osadzie Bema w 1975 r. – odszukanie miejsca, w którym stał dom. [+]
[00:54:30] Represje sowieckie po 17 września 1939 r., nasilenie się ukraińskich ruchów nacjonalistycznych po wybuchu wojny w 1941 r. W 1942 r. ojciec został zakładnikiem niemieckich władz – okoliczności jego aresztowania.
[01:02:28] Starania mamy o zwolnienie ojca. Boh. chodziła z siostrą do sąsiadów z prośbą o podpisanie petycji o uwolnienie ojca – liczne odmowy. Połowę zakładników rozstrzelano, ale ojciec wrócił do domu. Petycji nie chcieli podpisać Ukraińcy. [+]
[01:06:28] Boh. miała w Radziwiłłowie koleżanki Ukrainki – efekt gry „w inteligenta”.
[01:08:42] Boh. nie wiedziała, czy inne rodziny przechowują Żydów. W 2004 r., podczas pobytu z Inką w Radziwiłłowie, mer miasta opowiadał o likwidacji getta, którą widziała jego babcia – po wyprowadzeniu kolumny do lasu esesmani z psami przeszukiwali posesje wyłapując uciekinierów. Domniemane losy rodziców Inki.
[01:12:55] Powody, dla których boh. nie ujawniła nazwiska rodziny, od której odebrano Inkę.
more...
less