Lang Krzysztof cz. 1
Krzysztof Lang (ur. 1950, Warszawa) – reżyser filmowy, scenarzysta, producent. Studiował chemię na Uniwersytecie Warszawskim (1968-1973). Działał w ruchu amatorskim w klubie studenckim "Stodoła". Studia reżyserskie ukończył na Wydziale Radia i Telewizji w roku 1981. Po studiach był członkiem Zespołu Filmowego "X" pod kierunkiem Andrzeja Wajdy. W latach 1982-1987 był zatrudniony na etacie reżysera w Wytwórni Filmów Dokumentalnych w Warszawie. Obecnie jest właścicielem firmy producenckiej TFT sp. z o.o. Jest reżyserem filmów fabularnych, dokumentalnych, teatrów telewizji i seriali. Najważniejsze filmy fabularne to "Papierowe małżeństwo" (1991), "Prowokator" (1995), "Strefa ciszy" (2000). Filmy dokumentalne to "Proces" (1990), "Powstanie Warszawskie 1944" (1994). Seriale fabularne - "Prawo miasta" (również produkcja), "Fala zbrodni", "Magda M". Jest reżyserem docusopu o policji p.t. "Prawdziwe psy". Jako reżyser teatralny pracował m.in. w Teatrze Współczesnym w Warszawie oraz w Teatrze Łuny w Moskwie. Jest członkiem Stowarzyszenia Filmowców Polskich oraz Polskiej Akademii Filmowej.
more...
less
[00:00:08] Ur. 2 czerwca 1950 r. w Warszawie. Mama Alfreda dd. Łucka pochodziła spod Ostrowca Świętokrzyskiego, trzech braci. Ojciec Jan Łucki był przedwojennym komunistą, należał do Komunistycznej Partii Polski, więziony (Wronki, Bereza Kartuska). W 1939 r. po rozpoczęciu wojny ostrzeżenie o poszukiwaniu przez gestapo, uciekł do ZSRR przez zieloną granicę, zamieszkał w okolicy miasta Gorki. Dojechała do niego babcia z czwórką dzieci: podróż babci, „dobry enkawudzista”, spotkanie z ojcem. Praca w sowchozie przy zwierzętach.
[00:02:27] Donos dziadka na dyrektora sowchozu, aresztowanie dziadka, zaginął bez wieści. Wiadomość o śmierci dziadka w 1942 r., w 1962 r. rehabilitacja [+]. Powrót babci z dziećmi do Polski po wojnie.
[00:03:44] Ojciec Bruno Lang, ur. w Wiedniu. Dziadek Ignacy (Izrael) Lang pochodził z zasymilowanej rodziny żydowskiej z Żagor na Litwie. Prababcia na początku XX wieku uciekła stamtąd przed pogromami do Wiednia. Najstarszy jej syn Józef wysłany do Południowej Afryki (wojny burskie) – ściągnął tam całą rodzinę oprócz najmłodszego – dziadka boh., który został w Żagorach. W czasie rewolucji 1917 r. był w Petersburgu, ukrywał się w Zurychu, spotykał tam Lenina i trockistów na emigracji.
[00:06:45] Przyjazd dziadka Ignacego do Polski do Tarnowa, poznanie babci Róży Jakub (prawdopodobnie prawdziwe nazwisko Feld). Ślub dziadków, babcia mówiła piękną polszczyzną, znali niemiecki. Edukacja dziadka w dobrych polskich szkołach, odmowa chodzenia do chederu. Pracował jako operator w kinie Apollo w Tarnowie. W 1914 r. w obawie przed mobilizacją uciekł do Wiednia, ukończył tam szkołę kinooperatorów, pracował w kinie przy Schwedenplatz („Schwedenkino”). Urodziny ojca w Wiedniu, powrót do Tarnowa w 1916 r.
[00:10:10] Zajęcie dziadka: dystrybucja filmów, przeniesienie do Krakowa, ul. Szlak 29, urodziny młodszego brata ojca, Filipa. W latach 1932−38 r. dzierżawa kina Wanda przy ul. Gertrudy, spółka „Kolos”. Podpis dziadka „Izrael Lang”, artykuły dziadka w piśmie „Kino dla wszystkich”. Scenariusz filmowy napisany przez dziadka wspólnie z reżyserem Lejtesem. Edukacja ojca: gimnazjum Sobieskiego w Krakowie, przyjaciel szkolny Jan Polony, brat aktorki Anny Polony. Plany studiów chemicznych na Uniwersytecie Jagiellońskim (numerus clausus).
[00:13:10] Przeprowadzka ojca do Warszawy w 1936 r., rozpoczęcie studiów chemicznych, dziadek z babcią i bratem Filipem zamieszkali w Warszawie na Solcu. Początek wojny, ucieczka do ZSRR. Stryj Filip – plany studiów politechnicznych w Hawrze (budowa statków). Deportacja ojca ze Lwowa do Uzbekistanu, kartka do niego od babci w Auschwitz. Ojciec ranny w czasie bombardowania.
[00:16:08] Zdjęcie z 1924 r. w Tarnowie – jedyny ślad istnienia rodziny w Afryce. Przyjazd ciotki Anny na wystawę światową w 1924 r. w Londynie, namawiała swojego brata (dziadka boh.) na wyjazd do Afryki, odmowa dziadka. List ojca do rodziny w Afryce, poszukiwanie korzeni w Wilnie, tajemnicza zmiana nazwiska na Lande. Rejestr urodzeń po rosyjsku i w jidysz. Kontakt z rodziną z Afryki. [+]
[00:19:46] Powrót ojca do Polski po wojnie, ukończenie studiów, przynależność wojskowa, praca w Ministerstwie Przemysłu Chemicznego do 1964 r., przeniesienie do pracy jako radiochemik na Uniwersytecie Warszawskim, został wybitnym specjalistą od meteorytów. W czasie wojny próba studiów chemicznych na Uniwersytecie Lwowskim.
[00:21:10] Ucieczka ojca przez zieloną granicę [1939 r.] z Jankiem Krasickim, po ataku Niemiec na ZSRR wysiedlony do Uzbekistanu – pomoc prof. Tarasowa. Ciężka rana nogi, poznanie mamy. Zaciągniecie się do wojska, powrót do Polski, wiadomość o śmierci ojca mamy, pobyt w Łodzi, potem w Warszawie. Praca ojca w Ministerstwie Przemysłu Chemicznego. Wyjazdy na ferie zimowe do Zakopanego, dom wczasowy Halit.
[00:24:20] Ojciec przetłumaczył książkę „Z kosmosu na Ziemię” [wyd. PWN 1969], początki zajmowania się meteorytami. Mama walczyła pod Lenino, śmierć przyjaciółki Anieli Krzywoń, ojciec służył w artylerii, ale nie interesowała go walka.
[00:27:04] Wyjazdy z ojcem na Targi Poznańskie, Zjednoczenie Przemysłu Gumowego w Łodzi, zabawki gumowe. [+] Ojciec z rozkazu Jaroszewicza desygnowany do ministerstwa, nie doszedł do Berlina. Wyjazd z ojcem do ośrodka badan jądrowych w Dubnej, odkrycie pierwiastka kurczatow (la 104, dziś rutheford). Choroba popromienna pracowników ośrodka, ojciec chory na białaczkę, która go zabiła.
[00:30:50] Ośrodek naukowy w Dubnej pod Moskwą, przedstawiciele kadry olimpijskiej ZSRR w hotelu nad kanałem Wołga-Don. Poznanie mistrza sztangistów Żabotyńskiego. Statki spacerowe na kanale, M/S „Clara Zetkin”, gigantyczny pomnik Lenina. Trenowanie pływania, przepłynięcie kanału. Barka „Pietropawłowsk”.
[00:32:10] Pobyt w Moskwie w wieku 12 lat, dom arystokratki, znajomej cara Mikołaja II, Marii Wasiliewny. Znajomość ze śpiewakiem Kozłowskim, szampan z andrutami. Pianistka gruzińska Elisso Wirsaladze, Gruzinka Ketewan Orechaszwili, rozmowa o „złoczyńcy” Stalinie. Reżyser Tengiz Abuladze. Historia rodziny skrzywdzonej przez Stalina. [+]
[00:41:00] Edukacja teatralna w Moskwie, oglądanie prób generalnych, MChAT, Okudżawa i Osiecka – próby do „Apetytu na czereśnie” w teatrze Sowriemiennik, oglądanie baletu w Teatrze Bolszoj. Reakcje wrażliwej publiczności moskiewskiej. [+]
[00:43:34] Pobyt wakacyjny w Moskwie w 1967 r., podmiejska dzielnica wypoczynkowa Nikolina Gora, poznanie polarnika Otto Juljewicza Szmidta, domy Sergieja Michałkowa, aktora Kaczałkowa. Przyjazd Nikity Michałkowa i Andrieja Michałkow-Konczałowskiego, plenery z filmu „Spaleni słońcem” nad rzeką Moskwą. Przejażdżki konne w stadninie Chruszczowa. Dacza Tupolewa, Mai Plisieckiej, Prokofiewa.
[00:46:45] Minister budownictwa stalinowski, replika ikony Rublowa. Projekt nadmorskiej willi dla Szalapina na Krymie z 1941 r. Starorosyjskie obyczaje – zbieranie szyszek do samowaru, o godz. 17 herbata w wiśniami. Arystokratki, pamiętnik babki, pieprzne romanse z czasów carskich. [++]
[00:50:10] Żona Konczałowskiego z synkiem, Kazaszka [Natalia Arinbasarowa], pobita przez Konczałowskiego. Syn Jegor (Georgy) Konczałowski. Wakacje w Domu Uczonych, rozmowy z radzieckimi dziećmi. Jurij Gagarin na nartach wodnych. Lektury po rosyjsku. [+] Masza, wnuczka Kaczałowa. Szampan na śniadanie. Stopniowa „rusyfikacja” boh., rozmowy o literaturze z fizykiem Szmidtem. Wysoka kultura, znajomość literatury przez mieszkańców. Praca reżyserska z oryginalnymi tekstami rosyjskim („Mały bies”).
[00:58:05] Wyjazd na Zachód boh. – do przyjaciółki ojca w Paryżu. Nauka francuskiego w liceum Gottwalda (nauczycielka „madame Janicka”). [+] Przedłużenie wizy francuskiej.
[01:01:48] Po wojnie zamieszkanie rodziców w ocalałej kamienicy (Grójecka 104) na Ochocie – sąsiedzi (radziecki generał, Adam Halber, Andrzej Falber). Pierwsza emigracja żydowska – koleżanka z podwórka. Koledzy: Leszek Krzyżaniak, Andrzej Trzepiński (lektor radiowy). Przeprowadzka w 1956 r. na róg Nowowiejskiej i Krzywickiego, kwartał wojskowy. Sąsiedzi – sześciu generałów.
[01:05:56] Edukacja: szkoła podstawowa i liceum im. Klementa Gottwalda, dzieci przedstawicieli władzy, brak religii. Fartuszki szkolne, równe traktowanie dzieci. Kolega, syn ministra, wożony do szkoły samochodem tatra.
[01:10:00] Wyjazd na Targi Poznańskie z ojcem. Koledzy z podstawówki i liceum. Świadomość tragicznych losów rodziny bez kontekstu politycznego. Opowieść babci o aresztowaniu dziadka przez NKWD. Trauma ojca, że nie uratował rodziny. Nieistotna żydowskość, dom polski, mama ochrzczona, poczucie polskości.
[01:15:50] Antysemityzm wobec boh. i rodziny: w 1968 r. sąsiad namalował gwiazdę Dawida. Ojca nie zwolniono z uniwersytetu, mama wyrzucona z pracy.
[01:17:30] Zwolnienie ojca z pracy w 1964 r. – antysemityzm. Koledzy Żydzi. Żydowskość bez znaczenia. Marzec 1968 r. – zaskoczenie antysemityzmem. W 1973 r. na wojskowym obozie studenckim boh. nie zaliczył egzaminu końcowego: „nie potrzebujemy oficerów Żydów” (1973 r.)
[01:22:10] Nieodczuwanie opresji aparatu państwa do 1968 r., niedostatki życia, pożyczanie pieniędzy od sąsiadów. „Mała stabilizacja”, nowe meble w domu, nowoczesne radio. [+] Zamożni koledzy ze szkoły. Domy komunistyczne: nieobnoszenie się z pieniędzmi, apanaże władzy: samochody służbowe, wczasy w rządowych ośrodkach.
[01:26:04] Rok 1968 w szkole: absolwenci szkoły „stworzyli Marzec ’68”. Ukryta nagonka antysemicka wśród kolegów w klasie, koleżanka Basia Chęcińska nękana przez przyjaciółkę. Czystki antysemickie, kolega Żyd Alosza [Fryszman/ Friszman] – mama zmuszona do emigracji, osiadł w Danii. [++] W domu boh. nie rozmawiano o emigracji.
[01:32:30] Rozmowy o wyjeżdżających znajomych, poczucie niesprawiedliwości. Kolega Ryszard Szulkin, profesor socjologii w Sztokholmie, wyjechał w 1967 r. Zdjęcie z plaży w Bułgarii w książce Teresy Torańskiej „Jesteśmy”.
[01:32:30] Losy emigrantów za granicą, kariera Adama Ringera (Green Coffee Nero). Książka wspomnieniowa Sabiny Baral, kuzynki z Wrocławia. Dokument wyjazdowy, jawny antysemityzm urzędników, stygmatyzacja, rozżalenie wyjeżdżających. [+]
[01:37:42] Egzaminy wstępne na Wydział Chemii UW, wykład docenta marcowego o „słusznym myśleniu”. Czołowi antysemici Gontarz, Kąkol, fala antysemicka w życiu publicznym.
[01:39:44] Trudne studia chemiczne, koledzy z awansu społecznego, koledzy z roku: Mirosław Chojecki, Piotr Naimski, późniejsi działacze KOR. Koniec studiów w 1973 r. Postawa Piotra Naimskiego, „dobry kolega”. Rozmowy przez walkie-talkie z żonami w porodówce przy ul. Karowej, urodziny dziecka.
[01:42:15] Pasja taternicza, rozpoczęcie działalności w klubie Stodoła, kolega Krzysztof Jaszczyński, kabaret „Stodoła”: Krzysztof Knittel, Magda Umer. Akademia szkolna w rocznicę rewolucji październikowej. Siedziba klubu w kinie Oka przy ul. Nowowiejskiej. Działalność w klubie filmowym, pierwszy film: o WKD. Działalność w klubie DKF „Zygzakiem” powstałym po zamknięciu „Po Prostu”. Projekcje na 6 piętrze w PKiN, bywalcy „Zygzakiem” (m.in. Adam Michnik, Jan Krzysztof Kelus, Erwin Axer). Dyskusja o filmie Wajdy „Polowanie na muchy”, Głowacki i Wajda zniszczeni przez publiczność. [+] Haas, Poręba, prof. Jackiewicz, Marszałek, Mętrak, Kieślowski, Królikiewicz, Kondratiuk.
[01:49:27] Zainteresowanie filmem. Nagrody filmowe. Studia doktoranckie chemiczne, porzucenie pracy w Instytucie Badań Biochemii i Biofizyki PAN. Trudny tydzień życia, rezygnacja z kariery akademickiej w Stanach Zjednoczonych. Decyzja o podjęciu studiów filmowych.
[01:53:40] Taternictwo, wyjazdy w skałki szkołą wytrwałości. Niemożność rozpoczęcia studiów przez dwa lata. Otwarcie Wydziału Radia i Telewizji na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, początek studiów w 1978 r.
[01:56:39] Propaganda medialna czasów Gierka, Maciej Szczepański w TVP, wydział RiTV – „szkoła czerwonych janczarów”. Michał Bogusławski (zajęcia z inscenizacji), Michał Pawlicki. Polityczny dziekan Knobelsdorf, szkolenie propagandowe, wojskowy rygor, niski poziom zajęć.
[01:59:55] Pomysł „ucieczki do teatru”, inscenizacja słuchowisk Iredyńskiego „Głosy” w Teatrze Bogusławskiego (Piotr Łazarkiewicz, Krzysztof Magowski, Krzysztof Ichnatowicz, Lech Poniżnik, Małgorzata Kopernik). Spektakl dyplomowy wg. Michała Jagiełły „Nowy”. Konflikt polityczny z dziekanem, nowy dziekan Edward Zajiček, nowa kadra akademicka (Edward Żebrowski, Irena Kamińska, Agnieszka Holland, Krzysztof Kieślowski), buzująca twórcza energia. Konkurowanie z łódzką Filmówką. Wystąpienie Janusza Kijowskiego w Stowarzyszeniu Filmowców Polskich. Najważniejsza postać tamtych lat: Michał Bogusławski [+].
[02:07:26] Rozpoczęcie pracy przez absolwentów pierwszego rocznika w zespołach filmowych „X” i „Tor”. Waldemar Krzystek współpracował z Hoffmanem, boh. trafił do zespołu „X” Wajdy, Bolesław Michałek był dyrektorem artystycznym, Barbara Pec-Ślesicka – kierownictwo produkcji.
[02:09:50] Sposób pracy w zespole, wymiana myśli, kolaudacje scenariuszy i filmów. Bezwzględność Wajdy, ucieczka z asystentury u Poręby z zespołu „Profil”, pomoc Agnieszki Holland (Tomasz Zygadło).
[02:12:44] Przygotowanie debiutu telewizyjnego z Januszem Weissem w listopadzie 1981 r. (o sprzedaniu meczu piłkarskiego). Wprowadzenie stanu wojennego. Usunięcie Wajdy i Michałka z zespołu „X”, Wajda we Francji („Danton”), samorozwiązanie się zespołu „X” (Bugajski, Falk, Piwowarski). Film Bugajskiego „Przesłuchanie” rozpowszechniany w drugim obiegu na kasetach. [+]
[02:17:08] Ukończenie debiutanckiego filmu „Remis” w 1984 r., ostatni film Zespołu „X”, zdjęcia Piotr Sobociński. Dalsza praca w filmie fabularnym, problemy z pozyskaniem aktorów – bojkot aktorów. Asystent reż. Chmielewskiego w filmie „Wierna rzeka”. Spotkanie redaktora Włodzimierza Stempińskiego z Wytwórni Filmów Dokumentalnych: scenariusz „Rozmowa kontrolowana”, rozmowa z reżyserem. Operator Jacek Petrycki, powstanie filmu „Rozmowa 1982”. Kolaudacja filmu – jedyny film dotyczący stanu wojennego wyprodukowany oficjalnie, taśma 35 mm.
[02:24:10] Użycie olbrzymiej kamery 100%. Inne profesjonalne produkcje młodych reżyserów ze szkoły w Katowicach. Film o wystawie na temat powstania warszawskiego „Cienie” z 1982 r., solidarna kolaudacja zespołu. [+]
[02:28:25] Film „Troszkę dobrze” o Ochotniczych Hufcach Pracy, rozmowa z cenzorką, odrzucenie „na półkę”, recenzja w piśmie „Film” po pokazie i dyskusji w Komitecie Centralnym PZPR. Pierwszy teatr telewizji w 1986 r., scenariusz z Markiem Kreutzem filmu „Papierowe małżeństwo” na początku lat 90., stypendium w Wielkiej Brytanii. Pomoc Leona Wareckiego, przekazywanie scenariusza Brytyjczykom, producent z Londynu.
[02:33:45] Poszukiwanie producenta i funduszy na film, spotkanie z producentami w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym, notatka w „Times” o filmie „Proces”, Raymond Day. Poznanie Tracey Seaward. Lunch z Markiem Forstaterem w dzielnicy Mayfair. Zbieranie funduszy na film, poszukiwanie gwiazdy do obsady.
[02:41:20] Casting w londyńskim pubie (lunch z Timem Rothem). Zdjęcia próbne w Polsce, dalsze losy produkcji, Granada Televison, planowanie zdjęć w Hamburgu w miejsce Newcastle, protest boh., rezygnacja Forstatera, rezygnacja Tima Rotha („Wściekłe psy” Tarantino). Główna rola męska: Gary Kemp z zespołu Spandau Ballet. Kulisy produkcji. Plenery Newcastle. Rezygnacja z zatrudnienia Seana Beana. Kredyt bankowy w dolarach.
[02:51:02] Film o procesie Tatara: sąsiad oficer płk Marian Utnik, jeden z depozytariuszy FON-u (Fundusz Obrony Narodowej). Przywiezienie funduszu do Polski przez generałów Tatatra, Utnika, i Nowickiego. Negocjacje oficerów z rządem PRL, sfingowany proces TUN, wysokie wyroki.
[02:54:46] Losy Utnika, ożenionego z Łucją Herling-Grudzińską, siostrą Maurycego i Gustawa. Maurycy był sędzią Sądu Najwyższego. Po 7 latach więzienia Utnik zbudował mieszkanie nad domem Maurycego, zamieszkali z wdową po nim, Felicją – babką żony boh. Po jej śmierci boh. z żoną mieszkali w jej mieszkaniu – po sąsiedzku z Utnikiem.
[02:56:02] Rozmowy boh. z Utnikiem. Włodzimierz Rekłajtis – udostępnienie nieznanych materiałów z procesu Utnika. Pomysł filmu dokumentalnego z płk Kochanem z GZI (Główny Zarząd Informacji) – przesłuchanie à rebours.
[02:29:10] Poszukiwanie Władysława Kochana, mistyfikacja w jego domu. Emocjonalna opowieść Kochana. „Nigdy go już później nie zobaczyłem”. Polowanie na płk Kochana w 1982 r. [+]
[03:03:10] Rozmowa z Michałem Komarem. Płk Jerzy Poksiński, informacja o tzw. procesach odpryskowych, 20 wykonanych wyroków śmierci – kontakty do wdów po ofiarach. Łączka na Cmentarzu Powązkowskim – najbardziej prawdopodobne miejsce pochówku, nieznane mogiły odkryte przez grabarzy.
[03:05:40] Nazwiska straconych podzielone między dwa filmy. Odwiedziny u pierwszej wdowy, „połamane życiorysy”. Projekt filmu fabularnego, zgoda Hoffmana, i dokumentalnego. Nagrania w domu koleżanki, Krystyny Mokrosińskiej – kilkadziesiąt osób, wątpliwości Mokrosińskiej. Zdjęcia w kazamatach kontrwywiadu przy ul. Oczki. [+]
[03:10:30] Płk Skulbaszewski, główna postać opowieści. Rozmowa Utnika ze Skulbaszewskim. Opowieść żony Witolda Ledera. Poszukiwanie Skulbaszewskiego. Oficer kontrwywiadu w piwnicy przy ul. Oczki, wspomnienie rautu w konsulacie polskim w Kijowie, płk Ganopolski. Naum Lewandowski – odpowiednik w lotnictwie [Zarząd Informacji Wojsk Lotniczych], śledztwo w poszukiwaniu żony Lewandowskiego w szpitalu MSW w Kijowie.
[03:17:35] Rozmowa z Marią Lewandowską, znaleziony kontakt do Skulbaszewskiego. Anonimowy telefon do Skulbaszewskiego. Rozmowa z Hoffmanem. Kolejna mistyfikacja – film o utrwalaniu władzy ludowej w PRL przez oficerów radzieckich. Wyjazd do Kijowa z Michałem Komarem, „opieka” KGB. [+]
[03:21:30] Odwiedziny u Marii Lewandowskiej. Budki wartownicze w okolicy domu Skulbaszewskiego, odmowa pomocy kolegi alpinisty Siewki. Przygotowanie odwiedzin u Skulbaszewskiego jako kolejna mistyfikacja, nagranie ukrytą kamerą na piersi boh. Spotkanie ze Skulbaszewskim. Oczy Skulbaszewskiego opisane przez żonę Ledera. But między drzwiami. Rozmowa ze Skulbaszewskim, negocjacje, „ucieczka” trolejbusem. [+]
[03:28:26] Spotkanie następnego dnia przy głównej stacji metra Chreszczatyk. Filmowanie ukrytą kamerą, rozmowa w kawiarni i przy fontannie. [+]
[03:32:00] Nagranie w domu Antoniego Skulbaszewskiego, zakup alkoholu. Demontaż ukrytego mikrofonu. Nagranie wspomnień Skulbaszewskiego, rozmowa przy wódce. Spiskowa obsesja Stalina, procesy przywódców komunistycznych bloku sowieckiego: proces Rajka na Węgrzech, Slánský’ego w Czechosłowacji, w Polsce Skulbaszewski wymyślił fikcyjny proces Tatara (TUN). Zachowanie Skulbaszewskiego, strach boh. [++]
[03:37:37] Negowanie własnej winy przez Skulbaszewskiego, zaprzeczenia, „trzygodzinna psychodrama”. Osobiste wyznanie Skulbaszewskiego. Nagranie boh. jako źródło historyczne. [+]
more...
less