Józef Smoliński jr (ur. 1940, Warszawa) przyszedł na świat w rodzinie lekarza i społecznika Józefa Teodora Smolińskiego. Matka Sabina Sawicka-Smolińska była aktorką teatralną, występującą na scenach m.in. Warszawy, Lwowa i Poznania. W 1939 r. ojciec, szef kolumny sanitarnej, został internowany na Węgrzech. W 1942 r. Józef Smoliński jr przyjechał wraz z matką na Węgry. Po śmierci żony podczas walk o wyzwolenie Budapesztu Józef Teodor Smoliński wrócił z synem do Polski i zamieszkał w Poznaniu. Józef Smoliński jr, wzorem ojca, studiował medycynę, którą ukończył w 1964 r.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1940 r.
[00:00:33] Edukacja boh., którego ojciec Józef Teodor Smoliński był znanym poznańskim lekarzem. Sylwetka ojca, jego działalność w zaborze pruskim, studia we Lwowie, Wrocławiu, Berlinie. Ojciec był lekarzem podczas powstania wielkopolskiego, brał udział w wojnie 1920 r. Podczas II wojny światowej został internowany na Węgrzech – uleczenie żony oficera Zoltána Baló, który potem pomagał Polakom. [+]
[00:06:15] W 1940 r. boh. był z mamą w Warszawie – załatwienie przerzutu na Węgry. Boh. wychowywał się z węgierskimi rówieśnikami. Mama zginęła podczas walk o Budapeszt pod koniec wojny, niedługo potem zmarła młodsza siostra boh. – ojciec i syn pierwszym transportem wrócili do Polski. Warunki w podróży. [+]
[00:10:20] Po przyjeździe do Poznania boh. zamieszkał u ciotki Podlaszewskiej, ojciec zatrzymał się u kolegi-lekarza Piotra Kozaryna.
[00:11:17] Boh. wzorem ojca studiował medycynę – efekty ojcowskiej „protekcji”, ukończenie studiów w 1964 r. W sierpniu tego roku ojciec zmarł na raka trzustki – boh. asystował podczas operacji ojca.
[00:14:15] Metody wychowawcze stosowane przez ojca. [+]
[wywiad – świadek odpowiada na pytania]
[00:16:26] Ojciec leczył podczas powstania wielkopolskiego.
[00:17:40] W 1956 r. boh. poszedł na Targi z Michałem Gerwelem – spotkanie z robotnikami z Zakładów Cegielskiego i wspólny przemarsz na ul. Dąbrowskiego, gdzie robotnicy zrzucili zagłuszarkę. Odgłosy strzelaniny. [+]
[00:19:45] W czasie zaboru pruskiego ojciec działał w Towarzystwie Tomasza Zana.
[00:20:46] Ojciec pracował w szpitalu Przemienienia Pańskiego i w Domu Zdrowia. Był lekarzem zaufania PZU – popularność ojca wśród tramwajarzy i dorożkarzy.
[00:24:42] Po wojnie ojciec był wice-przewodniczącym Towarzystwa Polsko-Węgierskiego. Postać Zoltána Baló. Mama została pochowana w zbiorowej mogile, siostra Janeczka w parku.
[00:26:20] Ojciec przyjmował też pacjentów w domu – przyjazdy ludzi z odległych miejscowości. Boh. chodził z ojcem na wizyty domowe i pomagał w domowym laboratorium.
[00:29:35] Mama była aktorką teatralną, pochodziła z Warszawy. Po ślubie rodzice mieszkali w Poznaniu. Płaszcz od krawca Trafasa.
[00:34:45] Ojciec został internowany na Węgrzech w 1939 r., boh. i mama przyjechali do niego w 1942. Ojciec był lekarzem w obozie internowania, leczył także Węgrów, m.in. żonę pułkownika Baló – kontakty obu panów po wojnie.
[00:39:40] Po wojnie ojciec wrócił do Poznania – wyjścia z ojcem do opery i filharmonii.
[00:41:45] Po przyjeździe do Poznania boh. mieszkał u ciotki Steni Podlaszewskiej. Boh. spędzał wakacje z żoną doktora Kozaryna Haliną i ich synem Jędrkiem.
[00:43:13] Początek I wojny św. – regulamin armii niemieckiej a broda ojca.
[00:45:40] W 1956 r. boh. nie interesował się sytuacją polityczną w kraju – zaskoczenie z powodu robotniczych wystąpień.
[00:48:16] Ojciec znał niemiecki, ale boh. nie chciał się od niego uczyć, nie nauczył się także węgierskiego.
[00:48:56] Boh. pochodząc z rodziny inteligenckiej chciał wstąpić do ZMP, ale w tym czasie organizację rozwiązano.
[00:50:02] Ojciec kupił boh. skuter „Osa” – naprawy w warsztacie, którego właściciel uciekł w czasie wojny z zesłania.
[00:53:48] Życie towarzyskie w powojennym Poznaniu – ojciec (ze względu na długą brodę) często wcielał się w postać św. Mikołaja. Boh. towarzyszył mu, gdy chodził leczyć zakonnice: szarytki i karmelitanki. Radio Poznań posiada w archiwum nagrania ojca. Niedzielne spotkania z dziennikarzem Stanisławem Strugarkiem. Boh chodził z ojcem do opery i teatrów. Pamięć o ojcu w Poznaniu.
[01:00:15] Boh. jeździł na Węgry z żoną i poszukiwał śladów swoich i ojca – trudności językowe, zachwyt węgierskimi wędlinami. Był też na Węgrzech z ojcem.
[01:02:55] We wrześniu 1939 ojciec był dowódcą kolumny sanitarnej w Rembertowie – wyjazd przez Zaleszczyki na Węgry. Ojciec został internowany i trafił do obozu przejściowego w Budapeszcie, gdzie pracował w szpitalu – pomoc żonie pułkownika Baló, który w 1942 r. pomógł zorganizować przyjazd z Warszawy matki i boh. Sabina Sawicka pojechała jako żona węgierskiego oficera. Po wojnie ojciec pierwszym transportem wyjechał z synem do Polski. [+]
[01:06:46] Boh. nie pamięta mamy, która zmarła, gdy nie miał jeszcze pięciu lat. Wspomnienie pułkownika Baló. Po wojnie ojciec korespondował z nim po niemiecku.
[01:09:04] Boh. miał w gimnazjum kolegów, którzy także byli synami lekarzy – wagary z Jankiem Gładyszem – reakcja wychowawcy Mieczysława Podgórskiego. Rowerowa wyprawa do Ludwikowa, gdzie w pałacu w czasie wojny stacjonowało SS – ustawienie ławek przed budynkiem.
[01:13:18] Po zmianie członków Rady Ministrów kazano się dzieciom uczyć nazwisk nowych ministrów.
[01:14:28] Reakcja na powstanie węgierskie – opowieści kolegi-lekarza, który brał udział w wydarzeniach. Ojciec po wojnie działał w Towarzystwie Polsko-Węgierskim.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.