Danuta Starostka z d. Cedler (ur. 1938, Warszawa) pochodzi z rodziny zawodowego wojskowego. Po wybuchu wojny matka odwiozła dzieci do rodziców mieszkających na Kresach, skąd rodzinę deportowano do Abakanu w Chakasji. Po amnestii rodzina przeniosła się do Małej Minusy, gdzie ciotka podjęła pracę w polskim domu dziecka. W 1945 r. rodzina, dzięki staraniom matki, wróciła do domu na Kresach, skąd repatriowano się do Polski. Danuta Starostka mieszkała w Sulechowie, potem w Malborku. W 1952 r. ojciec wrócił z Anglii i zamieszkał we Wrocławiu. Danuta Starostka ukończyła wrocławską Akademię Ekonomiczną, potem studium położnicze. Pracowała jako kierowniczka studium medycznego. Należy do Związku Sybiraków. Mieszka we Wrocławiu.
00:00:07 Autoprezentacja boh. urodzonej w Warszawie w 1937 r. [potem boh. mówi, że urodziła się w 1938]
00:00:12 Przedstawienie rodziny: ojciec był zawodowym wojskowym, matka zajmowała się domem, boh. miała starszego brata.
00:00:26 Po wybuchu wojny matka zabrała dzieci i wyjechała z Warszawy na wieś do matki. Stamtąd rodzina została deportowana. Długa droga w głąb Związku Radzieckiego. Po przyjeździe do Abakanu rodzinę przewieziono do posiołka – warunki, w jakich zamieszkała sześcioosobowa rodzina.
00:02:38 W Polsce ciocia była nauczycielką, dziadek lekarzem, a babcia zajmowała się domem. Ciocia i dziadek nie przyznali się do swoich zawodów i pracowali fizycznie. Bratu groziła śmierć głodowa – pomoc sąsiadów. Ciocia dowiedziała się o polskim domu dziecka w Krasnojarsku [chodzi o Małą Minusę] i zatrudniła się tam jako wychowawczyni zabierając dzieci ze sobą. Boh. była w domu dziecka do końca pobytu w ZSRR.
00:05:20 Matka, gdy dowiedziała się, że dzieci deportowano razem z jej rodziną, zaczęła starania o sprowadzenie ich do Polski, co jej się udało.
00:06:00 Dzieci rosyjskie nauczyły boh. przeklinać. Ciocia w domu dziecka uczyła matematyki i polskiego.
[koniec samodzielnej narracji, początek wywiadu – świadek odpowiada na pytania]
00:06:42 Nazwisko panieńskie boh. Ojciec brał udział w kampanii wrześniowej. Gdy matka po odwiezieniu dzieci do rodziców wróciła do Warszawy, już go nie spotkała, w 1948 r. dowiedziała się, że mąż mieszka w Anglii. Ojciec wrócił do kraju w 1952 r. Stan zdrowia brata po pobycie w ZSRR.
00:09:08 Po powrocie do Polski rodzina mieszkała w Malborku. Matka ściągnęła rodzinę w 1945 r. do miejscowości, z której ją deportowano, odzyskała także rodzinne gospodarstwo. Z dawnych Kresów rodzina repatriowała się do Polski i zamieszkała początkowo w Zielonej Górze.
00:11:55 Dyscyplina w domu dziecka, opieka nauczycieli, nauka języka polskiego – boh. chodziła z ciocią na jej zajęcia. Po przyjeździe do Polski podjęła naukę w drugiej klasie szkoły podstawowej. Podczas edukacji zajmowała się także sportem. Wspomnienie zmarłego narzeczonego. Boh. skończyła Akademię Ekonomiczną we Wrocławiu oraz szkołę dla położnych, pracowała jako kierowniczka pomaturalnego studium medycznego.
00:17:22 Niechęć dzieci rosyjskich do polskich rówieśników. Brat stawał w obronie boh. i bił się z chłopakami. Podczas podróży w głąb ZSRR rodzina zjadła zapasy – głód na zesłaniu, niedożywienie brata. Po powrocie do Polski brat chorował i zmarł mając 38 lat. Podczas podróży w głąb ZSRR jakiś Rosjanin wpadł do wagonu i rzucił się na dziadka, który go wyrzucił za drzwi. Wspomnienie babci, która pomagała innym zesłańcom.
00:21:13 Wyjazd z Krasnojarska w 1945 r., babcia miała pieniądze na podróż powrotną – matka odebrała rodzinę na stacji. Boh. opiekuje się najmłodszą siostrą matki, która też była na zesłaniu, a obecnie ma 98 lat. Ojciec zmarł niedługo po powrocie z Anglii.
00:23:05 Pogoda w Krasnojarskim Kraju. Poprawa warunków bytowych po przeprowadzce do Krasnojarska [Małej Minusy]. Babcia stawiała bańki choremu bratu Tadeuszowi.
00:24:43 Rodzina osiedliła się w Sulechowie, potem w Malborku. Matka była z wykształcenia prawniczką. Ojciec po powrocie do Polski zamieszkał we Wrocławiu. Po przyjeździe do Malborka matka podjęła pracę i dostała duże mieszkanie. Boh. studiowała ekonomię we Wrocławiu.
00:27:23 Podczas lektoratu z języka rosyjskiego wykładowczyni zwróciła uwagę na boh., która potem odrabiała lekcje innym studentom.
00:27:58 Boh. spotkała na studiach kolegę, który również był w domu dziecka w Małej Minusie.
00:29:10 Brat skończył Politechnikę, jego córki są nauczycielkami.
00:29:48 Kłopoty z wyżywieniem na zesłaniu, babcia sprzedawała ubrania. Warunki w domu dziecka – ciocia prowadziła zajęcia muzyczne, organizowała wieczorki. Uczniowie po repatriacji utrzymywali z nią kontakt.
00:32:00 Boh. przyjechała na studia do Wrocławia, a mama mieszkała i pracowała w Malborku.
00:32:55 Boh. nie chce się wypowiadać na temat stanu wojennego. Podczas pracy zawodowej pomagała swoim biedniejszym uczennicom, z niektórymi ma kontakt do dziś.
00:34:22 Boh. pamięta psa, z którym bawiła się w Warszawie przed wojną. Pierwszy raz po wojnie pojechała do Warszawy pod koniec lat 60. – mieszkanie rodziny na Pradze przetrwało powstanie.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.