Ejchelkraut Ryszard cz. 1
Ryszard Ejchelkraut (ur. 1924, Warszawa) urodził się w rodzinie zawodowego podoficera Wojska Polskiego, a dzieciństwo spędził w Szkole Podchorążych w Komorowie k/Ostrowi Mazowieckiej. Mając 4 lata stracił matkę, zmarłą na gruźlicę. W maju 1940 w wieku 16 lat został (podobnie jak młodszy o rok brat Wacław) wywieziony na roboty przymusowe do Niemiec. Pracował najpierw u gospodarzy, a potem przez pół roku w obozie pracy na Wale Pomorskim (budowa bunkrów, minowanie) niedaleko Woldenbergu. W 1942 roku jego ojciec zginął w Auschwitz. Po wyzwoleniu pan Ryszard osiadł w Ostrowi Mazowieckiej, gdzie pracował m.in. w starostwie oraz w spółdzielni Społem. Przez wiele lat działał społecznie w licznych organizacjach, m.in. był prezesem Polskiego Towarzystwa Turystyki Krajoznawczej, Towarzystwa Przyjaciół Dzieci oraz Ligi Ochrony Przyrody. Pasjonat lokalnej historii, zebrał ogromne archiwum dotyczące Szkoły Podchorążych w Komorowie, prowadzi cykl gawęd historycznych o mieście. Mieszka w Ostrowi Mazowieckiej.
more...
less
[00:00:09] PRZEDSTAWIENIE POSTACI, ur. 1924 w Warszawie, od 1926 roku mieszka w Komorowie k. Ostrowi [Mazowieckiej]. Ojciec wojskowy, po zamachu majowym 1926 przeniesiony z Warszawy do Ostrowi.
[00:01:55] DZIECIŃSTWO W KOMOROWIE, pan Ryszard miał 2 lata, gdy się tam przenoszą. Opis szczęśliwego dzieciństwa.
[00:02:57] WRZESIEŃ 1939, pan Ryszard zostaje wywieziony do Niemiec w wieku 16 lat. Każdy z 16-latków dostaje „karty do Prus” (nakaz wyjazdu na roboty do Niemiec)
[00:04:57] ŚMIERĆ W RODZINIE, przed wojną w Komorowie pan Ryszard przeżywa trzy śmierci w rodzinie. Jego matka umiera na gruźlicę. Przed śmiercią prosi swoją przyjaciółkę, żeby wyszła za mąż za jej męża. Matka umiera, przyjaciółka również umiera na gruźlicę. Ojciec sprowadza z Piotrkowa swoją matkę, po przyjeździe kobieta w 1938 umiera.
[00:07:06] WRZESIEŃ 1939, nikt nie spodziewa się, że będzie wojna. Kiedy zostaje to ogłoszone, ojciec idzie na front, wcześniej żeni się po raz trzeci z mieszkanką Ostrowi. 5 września dochodzi do ewakuacji rodzin pracowników szkoły. Ludziom zostaje powiedziane, żeby wzięli to, co pod ręką, bo po dwóch tygodniach wojna się skończy i powrócą do domu. Wracają do domu po półtora miesiącu - wszystko jest rozszabrowane.
[00:08:16] ROBOTY PRZYMUSOWE, brat pana Ryszarda dostaje „kartę do Prus”, dwa tygodnie później dołącza do niego pan Ryszard. Na robotach przymusowych spędza 5 lat. Początkowo pracuje u dwóch gospodarzy, w 1944 trafia do obozu pracy na Wale Pomorskim. Pracuje przy budowie bunkrów i okopów. Praca od godziny 6 do wieczora, jeden posiłek na dzień. Pojawiają się Rosjanie. Pan Ryszard wraca do Komorowa.
[00:10:35] POWRÓT DO POLSKI, pan Ryszard jedzie przez Warszawę, bo ma tam trzy ciotki. Ich domy zastaje w ruinie.
[00:11:39] NIEŚWIADOMOŚĆ OJCA, ojciec jest pewien, że wyjazd synów do Niemiec jest czasowy i że na święta wrócą.
[00:13:53] POWRÓT DO POLSKI, na noc pan Ryszard zatrzymuje się w dużym majątku zajętym przez Rosjan. Rano bierze wóz z dwoma końmi, dołączają do niego Jugosłowianie, jadą do Polski. Na granicy zatrzymują ich Rosjanie, znajdują broń na wozie. Zabierają na przesłuchanie pana Ryszarda. Oficer wysyła go do obozu Woldenberg na noc, gdyż zbliża się godzina policyjna.
[00:00:19] OBÓZ JENIECKI WOLDENBERG. W obozie pan Ryszard spotyka dwóch oficerów polskich, byłych jeńców tego obozu. W jednym rozpoznaje nauczyciela, który uczył go niemieckiego i matematyki. Mężczyzna kolegował się również z ojcem pana Ryszarda. Okazuje się, że obóz był ewakuowany. Pan Ryszard dostaje do jedzenia konserwę i fasolkę. Z oficerami idzie do Polski.
[00:21:36] POWRÓT DO POLSKI, podczas podróży muszą omijać Poznań, gdyż trwa jeszcze obrona Cytadeli. W jednym z miast w poznańskiem natrafiają na puste pociągi. Pan Ryszard wraz z rezerwistą panem Ślusarczykiem dojeżdża do Warszawy. Chwilowo zamieszkuje u Ślusarczyka w domu.
[00:23:00] KOMOROWO 1945, pan Ryszard wraca do Komorowa, nikogo z rodziny tam nie ma
[00:23:10] [cofnięcie się w czasie] WOLDENBERG 1945, pan Ryszard przebiera się w obozie.
[00:25:38] POWRÓT DO KOMOROWA, tułaczka, pan Ryszard nocuje w ziemiankach. Koleżanka zabiera go do siebie, załatwia mu pracę w starostwie.
[00:27:20] PRACA, pan Ryszard rozlicza kartki w dziale mięsnym.
[00:29:33] ZAJĘCIA PANA RYSZARDA: artysta sceniczny, sportowiec.
[00:29:57] SPOŁEM, trzy kobiety opiekują się panem Ryszardem, jedna z nich zostaje jego żoną, mają trzech synów.
[00:32:10] STUDIA zaoczne.
[00:33:52] PRACA SPOŁECZNA. Jest prezesem trzech organizacji społecznych: Polskiego Towarzystwa Turystyki Krajoznawczej (PTTK), Towarzystwa Przyjaciół Dzieci (TPD) oraz Ligi Ochrony Przyrody (LOP).
[00:36:47] GAWĘDY O OSTROWI, cykl spacerów i gawęd o mieście realizowany po ukończeniu pracy zawodowej.
[koniec „historii życia”, początek wywiadu - świadek odpowiada na pytania]
[00:41:42] OPIS RODZINY. Ojciec pochodzi z Piotrkowa Trybunalskiego. Ciotka pracowała w biurze rzemieślników. Matka wywodziła się z rodziny mieszanej – matka Polka, ojciec Rosjanin. Matka wraz z przyjaciółką sprzedawały papierosy na ulicy. Tam nabawiły się gruźlicy.
[00:49:38] LOSY OJCA. Z opowiadań ciotki wiadomo, że Stefan Rowecki utworzył drużynę [prawdopodobnie w Legionach Polskich], do której dołączył ojciec pana Ryszarda, który miał wtedy 14 lat. Dostał się do niewoli, z której uciekł. Wrócił zawszony do domu i podkreślał, że to koniec jego wojennych przygód. Otrzymał Medal Niepodległości.
[00:54:15] WYDARZENIA MAJOWE 1926, ojciec pana Ryszarda był wtedy w Komorowie. Batalion szkoły podchorążych idzie na ćwiczenia do Rembertowa. Z Rembertowa idzie na pomoc rządowi.
[00:56:19] KOMOROWO, wspomnienie dzieciństwa. Pensje wojskowe wystarczały na życie, choć matka często wyjeżdżała do sanatorium, co kosztowało. Wspomnienie podchorążych. Opis rozbierania Komorowa po wojnie.
[01:08:05] KOMOROWO PRZED WOJNĄ. W 1926 roku przenoszą tu z Alej Ujazdowskich szkołę (podchorążych i oficerską) - dwie szkoły pod jednym kierownictwem.
[01:08:27] SZKOŁA PODCHORĄŻYCH, zdawali tam wszyscy maturzyści, którzy chcieli się kształcić na oficera.
[01:09:56] DWA BATALIONY młodszy i starszy. Opis podziałów.
[00:12:57] PUŁKOWNIK BOCIAŃSKI, poznaniak, który zarządzał szkołą w latach 1930-1934. Za jego dowództwa wybudowano dwadzieścia pomników oraz pełnowymiarowy basen. Sprowadzał wagonami piasek z nadbrzeża morskiego.
[01:20:10] SZKOŁA W ALEJACH UJAZDOWSKICH.
[01:21:35] PODCHORĄŻACKIE DZIECKO. Któregoś dnia przychodzi do komendanta dziewczyna z dzieckiem na rękach i mówi, że to „podchorążackie”. Komendant załatwił sprawę tak, że podchorążowie płacili na dziecko.
[01:22:45] INTERAKCJE PODCHORĄŻYCH Z KOBIETAMI.
[01:28:44] ZWIERZCHNIK OJCA Emil Hassan.
[01:35:00] MUSZTRA PODCHORĄŻYCH, każdy dostawał kij od szczotki, ćwiczyli chodzenie.
[01:39:14] SĄD KOLEŻEŃSKI. Wyrażał zgodę, czy panna jest godna wyjść za oficera. Jeden przypadek, w którym sąd koleżeński nie zgodził się na ślub, bo kobieta nie była urodziwa, miała znamiona na twarzy. Oficer zbagatelizował sąd i ożenił się.
[01:42:56] ROZRYWKI PODCHORĄŻYCH: kino, zespoły sportowe, wystawienie komedii. Rozkwit sportu na terenie szkoły.
[01:46:20] PIŁSUDSKI, w dzień imienin zapraszał swoich legionistów do Belwederu. Po śmierci marszałka ogólne przygnębienie.
more...
less