Grażyna Kaczmarska (ur. 1948, Kielce) jest córką Marii Chodnikiewicz z d. Sowiar, żołnierza ZWZ i AK, więźniarki obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, odznaczonej medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata za ratowanie Żydów podczas wojny. Córka opowiada o postawie matki, która po wojnie do końca życia starała się pomagać innym byłym więźniom obozów koncentracyjnych, pracując w Stowarzyszeniu im. Św. Maksymiliana Marii Kolbe.
Streszczenie relacji (UWAGA: czasy wg plików oryginalnych, a nie zmontowanej relacji!)
658A0118
00:00:58 Historia matki bohaterki, która była żołnierzem AK.
00:04:25 Matka podczas okupacji włączyła się do pracy konspiracyjnej, była nauczycielką na kompletach. W 1942 roku była przeniesiona do Radomia.
00:05:25 W 1942 roku w Rożkach grupa AK pod przywództwem Ewarysta Żyteckiego jechała zlikwidować konfidenta (ps. „Relampago”). W wagonie jechali Niemcy, wywiązała się strzelanina, podczas której zginął dowódca grupy. Niemcy rozpoczęli śledztwo, w rezultacie którego zostało powieszonych 50 osób z fabryki broni w Radomiu.
00:11:04 Matka również dostała się w ręce gestapo, była przesłuchiwana, torturowana przez trzy miesiące, chciała popełnić samobójstwo. Nie zdradziła nikogo.
00:13:15 Inny członek AK („Bill”) był straszliwie torturowany, zdradził wszystkie kontakty.
00:14:10 Po śledztwie matkę wysłano do Oświęcimia. Dostała oznaczenie więźnia politycznego, miała karę śmierci. Przeżyła w obozie 2 lata.
00:16:07 Matka była bardzo chora. Jej praca w obozie.
00:17:24 Matka pracowała w kuchni, poznała tam młodą Żydówkę, i przebywała w obozie na „lewych” papierach. Historia Żydówki. Matka uratowała ją przed linczem kobiet z Krakowa, narażając swoje życie.
00:19:37 Matka chorowała na tyfus, uratowała ją rosyjska lekarka. Matce po obozie pozostał uraz do psów.
00:21:35 W obozie śmierć była czymś normalnym. Psychopaci, którzy pracowali w obozie.
00:22:50 Wzajemna pomoc więźniarek. Rozszarpywanie ludzi przez psy w obozie.
00:24:40 Życie w obozie. Traumy na całe życie. Praca w kuchni dla esesmanów.
00:26:45 Ostatni apel. Marsz śmierci 20 tysięcy ludzi.
658A0119
00:00:55 18 stycznia 1945 odbył się ostatni apel w obozie, później zaczął się „marsz śmierci”, w którym szło 20 tysięcy więźniów Auschwitz. Matka wspólnie z dwiema koleżankami uciekły. Na piechotę dotarła do rodziców koleżanki z obozu. Rosjanie podejrzewali ją o działalność szpiegowską., 00:05:45 Matka dostała fałszywe dokumenty i uciekła do Krakowa. Organizacja pomogła jej dotrzeć do Kielc. Rodzice zginęli podczas wojny, musiała zaopiekować się swoim rodzeństwem.
00:08:35 List do rodziców.
0:10:18 W obozie poznała Zofię Posmysz (autorkę „Pasażerki”) oraz Hannę Kampel (Jarosławę Zachorujko). Losy Hanny. W 1976 do Polski przyjechała delegacja z Izraela, Hanna odszukała matkę pani Grażyny i od tej pory były w kontakcie aż do końca życia. W 1986 matka po raz pierwszy była w Izraelu, w 1989 przyznano jej medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
658A0120
00:02:02 Przyczyny otrzymania medalu przez matkę. Jaką była osobą.
00:05:20 Zajście w Krakowie. W jakich okolicznościach matka wspominała o tragicznych sytuacjach z przeszłości.
658A0121
01:00:20 Traumy matki wyniesione z obozu.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.