Lech Aleksy Charewicz (ur. 1935, Warszawa) – fotograf. Wychował się na warszawskim Powiślu, gdzie przeżył oblężenie miasta w 1939 roku, okupację niemiecką oraz powstanie warszawskie. We wrześniu 1944 wraz z matką opuścił miasto, dokąd powrócił w kwietniu 1945. Wobec trudnej sytuacji materialnej matki (ojciec zmarł w 1938 roku na gruźlicę) zamieszkał w Domu Baudouina na ulicy Nowogrodzkiej, a od lutego 1946 w domu dziecka na Zbójnej Górze w Radości. W 1950 roku zamieszkał w Antoninie na Barskiej 4 – domu dla młodzieży prowadzonym przez Zgromadzenie Księży Orionistów. Jednocześnie rozpoczął naukę w Liceum Fotograficznym na ulicy Spokojnej, które ukończył w 1954 roku uzyskując tytuł fototechnika. Po nieudanej próbie rozpoczęcia studiów w Wyższej Szkole Filmowej w Łodzi podjął pracę w Centrum Badań Uzbrojenia w Zielonce, gdzie wykonywał m.in. specjalistyczną dokumentację fotograficzną działania pocisków artyleryjskich. W 1963 r. podjął pracę w Wojskowej Akademii Technicznej, dokumentując prace m.in. zespołu prof. gen. Sylwestra Kaliskiego. W 1968 roku wstąpił do Polskiego Klubu Górskiego, uczestniczył w wielu górskich wyprawach, m.in. w Kaukaz, Ałtaj, Himalaje i Karakorum. W swoim archiwum zgromadził kilkanaście tysięcy negatywów. W 1970 roku otrzymał tytuł AFIAP („Artiste FIAP”), nadany przez Międzynarodową Federację Sztuki Fotograficznej FIAP. Od 1972 roku jest członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików. Był członkiem zarządu Warszawskiego Towarzystwa Fotograficznego. Pracował jako instruktor fotografii z uprawnieniami Ministerstwa Kultury i Sztuki. Był jurorem konkursów fotograficznych, komisarzem plenerów fotograficznych, autorem i współautorem wielu wystaw indywidualnych i zbiorowych, m.in. w warszawskiej Zachęcie. Jest laureatem wielu nagród i wyróżnień, m.in. odznaki „Zasłużony dla Kultury Polskiej”. Od 1954 roku żonaty z Krystyną Przepiórką, mają córkę Małgorzatę mieszkającą na stałe w USA.
more...
less
[00:00:10] Przed wojną boh. mieszkał na Powiślu. Dziadek i babcia wyjechali za pracą do Moskwy. Matka boh. urodziła się w 1913 r. Rodzina wróciła do Polski w 1923 r., zamieszkano na Powiślu niedaleko Uniwersytetu, w budynku przy ul. Księdza Siemca 4. Dziadek dostał posadę listonosza na Poczcie Głównej i obsługiwał m.in. Halę Mirowską. Druga babcia pochodziła z Wileńszczyzny, w czasie zaborów rodzina pojechała za pracą do Petersburga. Dziadek naprawiał wozy, w 1907 urodził się ojciec boh. Po rewolucji ojciec z babcią wrócili do Polski i także zamieszkali przy ul. Ks. Siemca 4 – poznanie się rodziców. W sąsiedztwie były siostry urszulanki oraz salezjanie. Dzieciństwo na Powiślu.
[00:06:22] Przedstawienie dziadków Malinowskich: Bronisławy i Józefa. Wspomnienie babci Bronisławy, która wychowała pięć córek. Dziadek był listonoszem, matka pomagała mu roznosić listy. Czasem dziadek dostawał jakieś owoce albo słodycze od żydowskich sprzedawców. Prace przy wybieraniu piachu z dna Wisły. Kąpiele w rzece i połowy ryb. Współpraca po latach z „Agatonem” [Stanisław Jankowski].
[00:09:25] Rodzina Charewiczów pochodziła z okolic Wilna. Dziadek Charewicz w Petersburgu był bednarzem, w czasie rewolucji zmarł i babcia Wiera została z dwójką dzieci: Leonem i Zosią. Rodziną zaopiekował się warszawski kupiec Kosecki – przyjazd do Warszawy. Kosecki wybudował domek przy ul. Ks. Siemca i zajmował się hodowlą psów rasowych. Po śmierci Koseckiego babcia przejęła interes – umiejętność strzyżenia psów. Ojciec boh. urządzał pokazy, miał wózek ciągnięty przez dobermana, siedziała tam małpka i stała klatka z gołębiami – hasło „My nie ludzie, a żyjemy w zgodzie”. Potem ojciec miał punkt strzyżenia psów przy ul. Wspólnej. Zmarł na gruźlicę w 1938 r., tuż po trzecich urodzinach syna – sposoby leczenia. Boh. był z dziadkiem w kostnicy szpitala przy ul. Płockiej i widział ojca w trumnie. Kondukt żałobny szedł z Woli na cmentarz na Bródnie, a boh. siedział na koźle obok woźnicy.
[00:17:06] Po śmierci męża matka poszła do pracy – zakłady na Powiślu. Przy ul. Leszczyńskiej mieściła się Wytwórnia Filmów „Falanga”, w czasie powstania obrabiano tam kronikę filmową – życie w dzielnicy, tramwaje.
[00:18:52] Boh. chodził z dziadkiem na ryby – zestaw profesjonalnych wędek i innego sprzętu wędkarskiego sprzedano po jego śmierci. Boh. została jedna wędka, ale potem odebrano mu ją podstępem. Życie nad Wisłą [+]. Skutki wojny i powstania warszawskiego – napływ ludzi do miasta po wojnie.
[00:22:05] Boh. pracował w Wojskowej Akademii Technicznej – problem z wyjściem z widełek płacowych. Prof. Jacoby w Pałacu Kultury chciał zorganizować szkołę fotograficzno-filmową. Rola fotografii w różnych dziedzinach życia.
[00:23:40] Stan grobu ojca w 1938 r. i po powrocie do miasta w 1945 r. Boh. nie dostał się do Szkoły Filmowej i poszedł do pracy w Centrum Badań Uzbrojenia. Pasja fotograficzna.
[00:25:00] Wspomnienie sąsiadów z ul. Ks. Siemca – w kamienicy był zakład żydowski, gdzie robiono żyrandole. Był też krawiec Żyd. Na poddaszu mieszkali Żydzi, którzy pod Warszawą mieli ogródek. Sąsiadami byli m.in. Pilińscy, Zygmunt Majewski, pani Nowak, Chrapkowski, Chmielewski, który zginął w czasie powstania i dozorca Wiercioch wyrywał mu złote koronki dla wdowy – sąsiedzkie relacje. Na dole był zakład stolarski, gdzie robiono meble i czasem stolarz dawał babci odpady do palenia. W czasie powstania wszystkie deski zużyto na trumny. Wygląd dozorcy – pilnowanie porządku na podwórku. Handel żydowski. W niedziele chodzono do pobliskiego kościoła salezjanów. [+]
[00:29:55] Boh. nie miał ojca, więc lgnął do mężczyzn. Pan Szymański z ul. Radnej miał auto Forda, po wybuchu wojny pojechał do Modlina i woził rannych. W czasie okupacji miał konia Bubka i platformę i boh. czasem z nim jeździł. Narzeczona Szymańskiego mieszkała przy ul. Narbutta i sąsiad zawoził jej żywność rikszą. Pewnego dnia, gdy boh. z nim jechał, z koszar przy Rakowieckiej wychodzili niemieccy lotnicy i Szymański przypadkiem wjechał w nich – zachowanie Niemców. [+]
[00:32:52] Boh. jeździł z Szymańskim na wysypisko śmieci, które mieściło się w miejscu obecnego Stadionu Narodowego – domy w okolicy. Wspomnienie ciastek jedzonych po pracy. W pierwszych dniach powstania zabrano konia Bubka do rzeźnika. [+]
[00:34:30] Komendantem Centrum Badań Uzbrojenia był Eugeniusz Droździecki. Na terenie centrum były różne warsztaty. Boh. napisał oficjalne pismo z prośbą o pozwolenie na wykonanie krzyża na grób ojca. Potem na plecach zaniósł go na cmentarz. Krzyż stał potem na grobie przez lata, potem, już w wolnej Polsce, zniknął. Boh. chodził po całym cmentarzu i znalazł krzyż na grobie dwunastolatki. Ciotka radziła mu, by tak tę sprawę zostawił, ale boh. zabrał krzyż i zostawił kartkę, że był kradziony. Po jakimś czasie krzyż ponownie skradziono.
[00:37:42] Stefan Bałuk, cichociemny, po wojnie fotografik, chciał zbudować pomnik Polskiego Państwa Podziemnego w okolicy Sejmu. Współpraca dokumentacyjna z boh. – rozstrzygnięcie konkursu, zwycięstwo projektu prof. Jerzego Staniszkisa. Zastrzeżenia co do współczesnego użytkowania terenu wokół obiektu. Objaśnienie zamysłu twórcy – funkcja zegara słonecznego. Bałuk prosił, by boh. sfotografował z góry miejsce budowy. Obok stoi blok i boh. udał się do jednego z mieszkań, ale nie wpuszczono go – rozmowa z lokatorem.
[00:43:12] Budowa pomnika Poległym i Pomordowanym na Wschodzie – pozyskanie 57 ton brązu. Dokumentacja fotograficzna wykonana przez boh. – krzyż symbolizujący księdza Stefana Niedzielaka. Wspomnienie kościoła sakramentek.
[00:47:10] Tablica ku czci Paderewskiego, zlecona przez MSZ rzeźbiarzowi Maksowi [Maksymilian Biskupski], przerodziła się w popiersie, która ostatecznie stanęło w Pałacu Narodów w Genewie. Boh. pojechał na odsłonięcie dzieła i dokumentował uroczystość.
[00:51:45] Przed wybuchem wojny w ogródkach koło domu rosły kwiaty. Boh. widział ciotki szyjące maski, w które wkładano węgiel drzewny. W ogrodzie wykopano rowy, które miały służyć do ukrywania się mieszkańców. We wrześniu [1939] zaczęły się naloty na miasto, do którego przybywali polscy żołnierze. Jednostki stacjonowały m.in. na Powiślu. Żołnierze kwaterowali na podwórku – wspomnienie sucharów i prasowanej kawy. Wielu żołnierzy pochodziło z Suwalszczyzny. Boh. huśtał się na nodze Aleksandra Drejera, który po wojnie zapraszał go do siebie do Suwałk.
[00:55:30] Niemcy zarządzili rewizje mieszkań, żołnierz zobaczył boh. i babcię i nie wszedł do mieszkania. Wspomnienie aresztowania komunistów na Powiślu. W lutym 1943 zabrano na Pawiak siedemnastu księży i wychowanków pobliskiego zakładu. Wzdłuż brzegu Wisły biegły tory kolejowe, którymi z Dworca Gdańskiego dowożono węgiel do elektrowni. Wagonów pilnował uzbrojony strażnik – zdobywanie węgla przez Józia [Szymańskiego]. Niemcy budowali umocnienia nad Wisłą i nie wolno było chodzić nad rzekę.
[00:59:35] W 1939 r. przed szpital na ul. Karowej przyjechali Niemcy ciężarówkami, w których był chleb – rozdzielanie go między ludzi. Z boku stał mężczyzna z kamerą i filmował to do celów propagandowych. [+]
[01:00:50] Wspomnienia sprzed wojny – wygranie mydła na loterii. Nalot na Warszawę 25 września – nie zbombardowano Filtrów ani elektrowni, ale ucierpiały kamienice. Narzeczony ciotki, Heniek, zginął w budynku przy ul. Dobrej 25 – grób ofiar nalotów na cmentarzu Bródnowskim. Boh. był na pogrzebie Heńka, do grobu włożono krzyżyk, by po tym rozpoznać zwłoki w czasie ekshumacji.
[01:03:20] Dziadek zaczął chorować, dyrektor poczty, Niemiec, zwolnił go z obowiązku nauki języka niemieckiego, ale dziadek i tak się uczył. Śmierć członków rodziny – wystawienie zwłok dziadka w domu, pożegnanie przez sąsiadów z kamienicy.
[01:05:15] Po odejściu z WAT boh. był fotografem, wolnym strzelcem. Wspomnienie szkoły przy ul. Spokojnej. Ciotka w czasie powstania była w służbie pomocniczej w Zgrupowaniu „Granat”. Boh. robił m.in. dokumentację fotograficzną pomnika Grota – fotografie jego autorstwa wykorzystywane na okładkach Biuletynu Informacyjnego, robienie zdjęć podczas uroczystości bez akredytacji. Boh. ma archiwum zdjęć dotyczących Warszawy. Znajomość z Andrzejem Pileckim. Uroczystość odsłonięcia pomnika Złotego Ułana w Kałuszynie.
[01:12:54] Boh. był szefem Zakładu Reprografii przy Wydziale Wydawniczym Wojskowej Akademii Technicznej. Boh. pracował tam od 1963 r. – gdy go przyjmowano, pokazano mu maszynę matematyczną Ural – stopniowe zmniejszanie maszyn. Specyfika fotografii specjalistycznej na przykładzie autobusu „San”. Udział w konkursach fotograficznych.
[01:15:50] Wspomnienie prof. Kaliskiego. Początkowo komendantem WAT był Rosjanin Owczynnikow. Boh. robił odbitki artykułów dla prof. Kaliskiego. Profesor brał udział w pracach społecznych. Boh. dokumentował odgruzowywanie Woli w 1960 r. – krzyże w miejscach pogrzebania ofiar. Boh. fotografował Mścisława [Lurie] ocalałego wraz z matką z rzezi Woli.
[01:20:08] Boh. jako fotograf dostał strych przy Rynku Nowego Miasta i urządził tam pracownię. Wcześniej mieszkał tam przodownik pracy, który dostał inne mieszkanie. Boh. podjął współpracę z architektem wnętrz Krzysztofem Burnatowiczem. Brał udział w dwóch pogrzebach Jana Kochanowskiego, jeden odbył się z udziałem władz kościelnych, drugi z udziałem władz państwowych. Poszukiwania szczątków członków rodziny Kochanowskich w latach 80. XX w. – odnalezienie skrzyni. Wejście do krypty, gdzie oprócz szczątków były niewypały w czasów wojny.
[01:25:05] Boh. dokumentował festiwale Pendereckiego w Lusławicach. Spotkanie z prezydentem Litwy Landsbergisem. Burnatowicz i boh. brali udział w przygotowaniu graficznej oprawy festiwali. Miłość Krzysztofa Pendereckiego do roślin – w czasie wizyty w Ogrodzie Botanicznym zauważył błędny podpis na tabliczce. Boh. jako młody człowiek chciał być operatorem filmowym – idealistyczne wyobrażenia o zawodzie. Po latach boh. był na Lesznie w miejscu egzekucji wychowanków zakładu przy ul. Ks. Siemca, spotkał tam ekipę filmową Łomnickiego, a operatorem był kolega Janusz Kreczmański – prośby reżysera. Niezależność boh. Wspomnienie przyjazdów na WAT noblisty Basowa, który interesował się postępami polskiej nauki. Boh. wygrywał konkursy fotograficzne – wystawy, współpraca z Burnatowiczem. Wyjazdy zagraniczne z Klubem Górskim.
[01:31:35] Wspomnienie spotkania z jasnowidzem Marcinkowskim, znanym jako Mustafa – jego słowa. Zgody z WAT na wyjazdy za granicę. Przy każdym wyjeździe w góry zwiedzano także inne znane miejsca. Specyfika robienia zdjęć nad Gangesem.
[01:34:55] Boh. robił zdjęcia w czasie próbnej defilady 1000-lecia, która odbywała się nad ranem przed Pałacem Kultury. Na defiladzie próbnej szło „Mazowsze”, którego nie było w czasie oficjalnego przemarszu. Współczesna sprzedaż zdjęć w agencji East News – wykorzystanie na wystawie w Zachęcie. Dawniejsza technika fotograficzna – wykonywanie dużych odbitek.
[01:37:00] Dokumentacja Siedlec – zdjęcia, które zaskoczyły naczelnika miasta i urzędników. Naczelnik zatrudnił boh. i wyrobił mu w milicji pozwolenie na fotografowanie miasta. Kwestia braku wyższego wykształcenia – ukończenie studium realizatorów filmów specjalistycznych w PKiN.
[01:40:35] Boh. fotografował defiladę 1 Maja. Na ul. Chmielnej zobaczył robotnika w otwartym kanale, gdy chciał go sfotografować, został zatrzymany – sprawdzanie przez służby. [+]
[01:42:40] Boh. idąc z WAT-u zobaczył okienka wybite w wypalonej ścianie i zrobił zdjęcie. Potem fotografia brała udział w różnych konkursach i wisiała na wystawie w Zachęcie. Współpraca z Andą [Rottenberg]. Rozważania na temat dorobku życiowego. Śmierć kolegów i sąsiadów. Miejsce pod pomnik Poległym i Pomordowanym na Wschodzie – sprzątanie wieńców po uroczystościach.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.