Ostrowska Teresa
Teresa Ostrowska (ur. 1936, Szymany), prezes Regionalnego Stowarzyszenia Dzieci Wojny w Ełku. Ojciec Hipolit Ostrowski pochodził z Wołynia, mama Stefania Wiśniewska była córką bogatych właścicieli ziemskich z okolic Grajewa. Mieli ośmioro dzieci: Józef (ur. 1919, powołany w 1940 r. do Armii Czerwonej, wyszedł ze Związku Sowieckiego z Armią Andersa, walczył pod Monte Cassino, po wojnie osiadł w Anglii), Łucja (ur. 1921), Leokadia, Scholastyka, Genowefa (wszystkie zmarły w wieku dziecięcym), Lucjan, Regina Halina i najmłodsza Teresa. W czasie wojny rodzina Ostrowskich mieszkała w Kolonii Klimkowo, osadzie złożonej z kilku domostw w okolicach Grajewa. Teresa Ostrowska była świadkiem cierpień więźniów w niemieckim obozie zbiorczym w Boguszach. 9 i 10 września 1944 r. Niemcy przeprowadzili pacyfikację kilku wiosek podejrzewanych o współpracę z partyzantką, wtedy Kolonia Klimkowo przestała istnieć, a dom rodziny Ostrowskich został doszczętnie spalony. Teresa Ostrowska podczas ucieczki do lasu została lekko ranna w nogę. Na początku 1945 r. ojciec Hipolit Ostrowski został aresztowany, a następnie rozstrzelany przez Niemców w zbiorowej egzekucji. Rodzina Ostrowskich rozpoczęła tułaczkę po dalszej rodzinie, mieszkali kolejno w Konopkach, Sikorach, Kosówce, Borkach i Nowej Wsi Ełckiej. W latach 1945-49 Teresa Ostrowska ukończyła klasy 2-5 szkoły podstawowej w Borkach. W 1946 r. tragicznie zginęła mama Teresy Ostrowskiej, potrącona przez ciężarówkę prowadzoną przez pijanego kierowcę. Teresą zaopiekowała się starsza siostra z narzeczonym (późniejszym mężem). 13 sierpnia 1949 r. Teresa Ostrowska zamieszkała w Domu Dziecka Caritas w Ełku i w tym mieście ukończyła szóstą i siódmą klasę szkoły podstawowej. W roku szkolnym 1951/1952 uczęszczała do Technikum Hodowlanego w Olecku, potem przeniosła się do Technikum Handlowego Ministerstwa Handlu Wewnętrznego w Ełku (1952-1956). W 1956 r. zdała maturę i otrzymała nakaz pracy w PZGS SCh (Powiatowy Związek Gminnych Spółdzielni Samopomoc Chłopska), który w 1957 r. zmienił nazwę na Powiatowa Spółdzielnia Zaopatrzenia i Zbytu Samopomoc Chłopska. Pracowała tam w Zakładzie Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego w Winiarni. W 1957 r. popłynęła na Batorym do Anglii odwiedzić brata Józefa. W latach 1961-1963 jej zakład pracy skierował ją na dwuletnią naukę w Państwowej Szkole Technicznej Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego w Sandomierzu. Po jej ukończeniu otrzymała tytuł technika przetwórstwa owocowo-warzywnego. W 1971 r. otrzymała propozycję pracy jako nauczyciel zawodu w Technikum Chemiczno-Spożywczym oraz Zasadniczej Szkole Zawodowej w Ełku. Musiała uzupełnić wykształcenie, więc w latach 1974-1975 ukończyła roczny kurs w Pedagogicznej Szkole Technicznej w Łomży, także w 1974 r. rozpoczęła studia na Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, gdzie w 1980 r. uzyskała dyplom inżyniera technologii żywności. W 1997 roku przeszła na emeryturę. Od młodych lata uprawiała wiele dyscyplin sportowych. W latach 1964-1974 był zawodniczką sekcji tenisa stołowego Klubu Sportowego Mazur Ełk. Dzięki osiągnięciom sportowym 3 października 1969 r. otrzymała mieszkanie w bloku przy ul. Juliusza Słowackiego 14 w Ełku, gdzie mieszka do dzisiaj. Nie wyszła za mąż i nie ma dzieci.
mehr...
weniger
[00:00:08] Rodzina mieszkała w kolonii Klimkowo w pow. grajewskim. Mama Stefania Ostrowska dd. Wiśniewska z Łamanych Grądów na Podlasiu, ojciec Hipolit Ostrowski z okolic Połonnego na Wołyniu. Dom dziadków (Anna dd Gutowska i Józef) Wiśniewskich w kolonii Szymany (Szymany-Kolonie), gospodarstwo ponad 100 ha. Poznanie się rodziców w czasie I wojny światowej, ojciec służył w lotnictwie, inwalida wojenny po wypadku na Mazurach.
[00:02:55] Rezygnacja mamy z wyjazdu do Stanów Zjednoczonych, sylwetka ojca (przystojny, wykształcony, znał dwa języki obce, pracowity i wierzący). Niewielki posag dla mamy, samodzielne dorabianie się rodziców: budowa drewnianej chaty krytej strzechą i budynków gospodarczych. Nowoczesny, przestronny dom dziadków.
[00:05:08] Przeprowadzka rodziny do kolonii Klimkowo przy wsi Pieńczykówek, sąsiedzi: zamożna wdowa Pieńczykowska, rodzina Ponichterów. Gospodarstwo rodziców na słabych ugorach otrzymanych od dziadka (żyto i ziemniaki, gryka, proso, ogród warzywny i sad). Uroczystości świąteczne celebrowane przez ojca, śpiew, gra na skrzypcach. Samodzielnie zbudowane przez starszego brata radio. Niedopuszczanie do boh. informacji o wojnie, szczęśliwe dzieciństwo. Przygotowywanie ozdób choinkowych, wymiana produktów rolnych gospodarstwa na cykorię i materiały papiernicze od Prusaczki/Mazurki.
[00:09:15] Wspomnienia rodzinnych świąt, tradycje wigilijne, kolędy, ptaszki na choinkę strugane przez młodszego brata, świece z wosku przygotowywane przez brata Lucjana, niezwykła uroda okolicznej natury, „łąka jak dywan”.
[00:12:09] Życie na wsi: kury pięciu ras, zainteresowanie zwyczajami kur, kopanie torfu na opał, suszenie na polu. Zamiłowanie boh. do budowania zamków z torfowych „cegieł”. Koleżanka Krysia, pacierz z małą katechezą na klęczkach, kara od ojca za przeklinanie, wspomnienie kłótni między rodzicami. [+]
[00:19:00] 21 października 1940 r. powołanie starszego brata Józka (20 lat) do wojska radzieckiego, zbiórka w Grajewie, smutek rodziców, suchary w worku dla brata. Trafił do brygady roboczej, budował drogi w Kaukazie. Spalenie wsi Grzędy (rezerwat Czerwone Bagna) 16 sierpnia 1943 r. – miejsca powstania lokalnego ruchu oporu – jako kara od Niemców.
[00:23:34] Początek budowy nowego domu przez ojca w 1943 r., wykańczanie we wrześniu 1944 r. Bitwa z Niemcami na bagnach 8 września 1944 r. Obowiązkowe kontyngenty (ziemniaki, zboże), zabieranie kur przez żołnierzy, obrona kury przez koguta [+]. Głodzeni jeńcy w okolicznych obozach w Prostkach i Boguszach.
[00:27:20] Przebieg wydarzeń 9 września [1944], kule zapalające rzucane przez Niemców w stronę domu boh., pożar dachu. Ucieczka boh. na bagna z sąsiadami. Krwawa rana nogi opatrzona przez pomocnego sąsiada.
[00:31:15] Spotkanie mamy, powrót do wsi, zabranie mężczyzn, w tym ojca, do kopania rowów do Rydzewa. Droga z wujostwem do dziadków w Szymanach, oglądanie płonącego domu boh. z wujenką: „słuchaj, dziecko, to jest wojna”.
[00:36:08] Ludzie uciekający ze spalonych wsi położonych przy lesie, przyłączenie dziadków z rodziną do taboru idącego do Grajewa. Spotkanie mamy, domostwo dziadków. Obóz w Grajewie, wysłanie dorosłych do pracy przymusowej do Rzeszy. Koszyk z owocami. Ojciec prowadzony przez strażników na dworzec w Grajewie. Upicie strażnika wódką krzakówką, ucieczka mieszkańców z obozu.
[00:41:20] Kryjówka rodziny u ciotki w Konopkach, tłok, spanie na słomie, niedostatki jedzenia. Przeprowadzka do rodziny ze wsi Sikory, zachorowanie na odrę, przeprowadzka do wsi Kosówka. Głodna Wigilia 1944 r., wyprawa z mamą do Bogusz po żywność. Widok obozu w Boguszach, drut kolczasty, „cienie osób”. Zdobyczny kubek mleka, wigilijne podpłomyki z mąki dla najmłodszych dzieci. [+]
[00:46:56] Cukierki od Niemca. Chłopiec zemdlony na podwórku, ukrywany w stogu siana przez ojca przez pół roku. Odnalezienie rodziny przez chłopca w 1946 r. we wsi Borki [++]. Pracownicy pruskich bauerów z okolic Grajewa.
[00:53:55] Aptekarz z Grajewa Czesław Kulesza, mieszkający w domu Pieńczykowskiej. Przygotowywanie przez ojca lekarstw według przepisów z aptecznych gazetek (sok z wiosennej brzozy). Kradzież przechowywanych przez ojca w lesie butli z jodyną i materiałów opatrunkowych z apteki Kuleszy. Torturowanie i zabicie całej rodziny Kuleszy. Prawdopodobne przyczyny rozstrzelania ojca.
[00:57:35] Braki żywności, wyprawa z siostrą Renatą do Bogusz po chleb. Ciemnożółte kule zrzucane z samolotu na tle błękitnego nieba, ucieczka. [+]
[01:00:20] 23 stycznia [1945] wyzwolenie Grajewa, radość. Alkohol w Armii Czerwonej. Wywózki powojenne, rodzina mamy zdziesiątkowana na Syberii. Zamieszkanie rodziny w Borkach, dojmujący głód na przednówku [+]. Siostra w szkole gastronomicznej. Odnalezienie rodziny przez konia.
[01:05:13] Dziwne zachowanie ojca po przyjściu do Kosówki. Wywiezienie ojca do Bogusz [+]. W marcu 1945 r. znalezienie masowych mogił cywilów w lesie przez kobiety zbierające chrust, pochówek.
[01:08:12] Dokumenty dotyczące śmierci ojca, dyr. Grajewskiej Izby Historycznej Dudziński. Masowa mogiła 400 rozstrzelanych, pogrzeb 15 marca [1945], grób ojca w Grajewie. Wyjaśnienie dziwnego zachowania ojca. Rozpacz boh. po pogrzebie. [+]
[01:12:28] Wyprawa mamy do Ełku po kartki na żywność, śmierć mamy 19 października 1946 r. w wypadku spowodowanym przez pijanego kierowcę samochodu. Siostra Łucja. Przyjęcie informacji o śmierci mamy, bezradność dziecka. [++]
[01:19:53] Edukacja w 1946 r. w Borkach, łączone klasy. Odmowa boh. chodzenia do szkoły w proteście po stracie rodziców, przeżywanie żałoby. Siostra Regina w szkole średniej w Grajewie, potem w Ełku.
[01:24:46] Bursa mazurska w Ełku. Od 13 września 1949 r. zamieszkanie boh w sierocińcu Caritasu prowadzonym przez benedyktynki misjonarki. „Ciocia UNRRA”, niedożywienie, anemia, problemy boh. z nauką, zainteresowanie sportem. Nauka religii w szkole do 1951 r.
[01:30:25] Pomoc koleżanki Marysi, na której oczach rozstrzelano całą rodzinę, rodzeństwo [+]. Pobyt w domu dziecka od 13 września 1949 do końca czerwca 1951 r., potem zamieszkanie u siostry w Nowej Wsi. Nauka jęz. rosyjskiego, pasja sportowa, biegi średniodystansowe. Podłoga w szkole pokryta pyłochłonem, nauka tańców ludowych.
[01:34:30] Z miłości od kur: Technikum Hodowlane w Olecku, częste omdlenia z powodu anemii. Nauczyciele Krukowscy. Przeniesienie do technikum handlowego w Ełku, rozwijanie pasji sportowej (1952-56). Działalność w ZMP. Szpiegowanie uczniów chodzących do kościoła, słuchanie Wolnej Europy.
[01:40:13] Śmierć Stalina, apel w szkole, „Kantata o Stalinie”. Dyscyplinująca rozmowa z dyrektorem, pragmatyczne podejście do indoktrynacji partyjnej.
[01:44:23] Trudna matura w 1956 r., przebieg poszczególnych egzaminów. Przedmiot Konstytucja. Nakaz pracy, zatrudnienie w PZGSSP (Powiatowy Związek Gminnych Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”), stanowisko: referent transportu, potem dział spożywczy do 1961 r.
[01:48:07] Zaproszenie do brata z Anglii, odmowa paszportu, interwencja boh. w MSW w Warszawie, rozmowa z urzędnikiem, pospieszny zakup biletu w Polskich Liniach Oceanicznych, pociąg do Gdyni. Luksusowa podróż M/S Batory w turystycznej klasie – wyjazd na pół roku. [+]
[01:56:00] Początek rejsu przy akompaniamencie orkiestry Marynarki Wojennej, sztorm przy cieśninach duńskich. Wystawna pierwsza kolacja. Trasa Gdynia-Kopenhaga-Southampton. Znajomy siostry spotkany na statku. Przechadzka po Kopenhadze. Poszukiwanie pociągu, pomoc angielskiego kolejarza. [++]
[02:01:38] Paczka dla krewnego współpracowniczki w Luton, zagubienie w metrze, pomocni londyńczycy, podwiezienie do domu emigrantów z Polski.
[02:05:05] Zaskoczenia na Zachodzie: ślimaki w restauracji, telewizja, niekorzystny brytyjski klimat. [+]. Spotkanie z bratem, decyzja o przyspieszonym powrocie do Polski.
[02:09:27] Kłopotliwe zdobywanie biletu na statek, powrót Batorym z Southampton, studenci węgierscy i duńscy, rozgrywki ping-ponga na pokładzie. Powrót do siostry w Nowej Wsi. Brytyjski smog. Spłacanie wydatków podróżnych przez następne cztery lata.
[02:14:00] Zmiana miejsca pracy na wydział produkcji: przetwórstwo warzyw i owoców. Promowanie szkolnictwa zawodowego, propozycja uzupełnienia wykształcenia w dwuletniej szkole technicznej w Sandomierzu, delegacja na lata 1961-1963. Stancja przy ul. Hanki Sawickiej.
[02:17:00] Praktyka w szkolnej przetwórni owoców, technologia produkcji dżemów. Organoleptyka, zdolności kiperskie. Praca w przetwórni owocowo-warzywnej i winiarni w Ełku do 1973 r. na stanowisku kierowniczki laboratorium, prowadzenie zajęć w Technikum Chemiczno-Spożywczym nr 1 w Ełku.
[02:20:48] Kontrole sanitarne w laboratorium (Sanepid, PIH, CIS). Produkt eksportowy na Zachód: „czarne jagody w zalewie izotonicznej” [+]. Kontrole dyrekcji szkoły. Docenienie kompetencji zawodowych, propozycja pracy w szkole w 1973 r. Roczne studium pedagogiczno-techniczne przetwórstwa spożywczego w Łomży, skierowanie na studia zaoczne do Olsztyna.
[02:25:36] Trudność połączenia pracy dydaktycznej ze studiami, praca w soboty, uzupełnianie braków w wykształceniu ogólnym, wykładowca geometrii wykreślnej [+]. Tytuł inżyniera. Treningi tenisa stołowego w KS „Mazur” (1964-74), mecz rozegrany w Sylwestra. Praca dydaktyczna, dobry kontakt z młodzieżą, relacje z absolwentami. Niespełnione marzenia o architekturze.
[02:33:33] Porzucenie treningów tenisa stołowego w KS „Mazur”. „Załatwienie mieszkania” z pomocą prezesa Spółdzielni Mieszkaniowej „Świt” Wojtkielewicza jesienią 1969 r. Stopniowe urządzanie mieszkania. [+]
[02:39:35] Wspomnienie z matury, upicie boh. przez kolegów, spoufalenie z nauczycielem geografii, liczne osiągniecia sportowe, mistrzostwo Polski. Młodzieżowy obóz sportowy do Bułgarii w nagrodę, kibicowanie.
[02:47:50] Szacunek do nauczycieli w czasach PRL, pomoc partii przy ustaleniu godzin pracy. [+]
[02:49:45] Trenowanie tenisa stołowego, kolega Jerzy Żołno, nauka tańca [+]. Sport jako odtrutka na depresję i traumę po utracie rodziców, niechęć do obchodzenia świąt przez całe życie, tradycje na Zielone Świątki. Dobre stosunki z młodzieżą, Jakub Knyżewski i Rafał Żytyniec z Muzeum Historycznego w Ełku.
[02:58:48] Życie na emeryturze, w 1997 r. remont mieszkania. Lekcje z mikrobiologii w przemyśle spożywczym (kiszonki, fermentacja win). Zaangażowanie jako ławnik sądowy w sprawach z udziałem młodzieży.
[03:02:15] Działalność społeczna w Warmińsko-Mazurskim Stowarzyszeniu Dzieci Wojny, potem: Kombatancki Związek Dzieci Wojny, braki finansowe. Utworzenie organizacji Regionalne Stowarzyszenie Polskich Dzieci Wojny. Plan działań: zbieranie wspomnień z czasu wojny, opracowywanie biuletynu, święto Dzieci Wojny 8 maja. Osierocone dzieci wojny dyskryminowane przez kolejne rządy RP. Współpraca z USKiOR (Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych).
[03:09:10] Nacisk na zapisywanie wspomnień z czasu wojny, uroczyste honorowanie autorów podczas święta Dzieci Wojny, program artystyczny we współpracy ze Szkołą Podstawową nr 4.
[03:12:20] Wycieczki po okolicznych miejscach pamięci i obozach jenieckich prowadzone przez boh. Waldemar Monkiewicz, przewodniczący Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce w Białymstoku. Złość boh. na kwestionowanie wspomnień mieszkańców dotyczących lokalnych obozów i miejsc pochówku.
[03:15:56] Mogiły jeńców radzieckich niedaleko Sikor. Działalność Monkiewicza. Dyskredytacja prawdy o obozie w Boguszach przez profesora z IPN, brama wjazdowa do obozu, pomniki ofiar faszyzmu w okolicy Grajewa.
[03:20:05] Wycieczka do obozu w Olsztynku z dziećmi szkół podstawowych, relacja ucznia w gazecie. Wieża triangulacyjna w Mamerkach.
[03:25:40] Coroczne wycieczki organizowane w okolicy 1 września, spór o bitwę pod Wizną. Wycieczka do miejsca pamięci pensjonariuszy domu opieki pod Łomżą [Pieńki Borowe].
[03:27:31] Kolejne cykliczne spotkania fundacji. Zwiedzanie huty szkła w Olsztynku. Wspomnienia sybiraczki. Plany rezygnacji boh. z funkcji prezesa stowarzyszenia.
[03:32:00] Rezygnacja boh. z trenowania tenisa stołowego, życie poświęcone pracy zawodowej i dydaktyce.
[03:34:17] Brak Żydów w Kolonii Klimkowo, straszenie boh. Żydami przez siostry. Msza po łacinie. Liczni Żydzi w Grajewie, Kolnie i Rajgrodzie. Wywiezienie Żydów do Bogusz, a następnie do Treblinki. Polscy schutzmani, pomocnicy.
[03:40:00] Latem 1943 r. znalezienie w lesie mieszkańca z sąsiedniej wsi w niemieckim szynelu, złodziejaszka. Opis zastraszenia rodziny, pies Bibuś.
[03:45:56] Ełk po wojnie: cywile niemieccy wywiezieni do Rzeszy, pozostali Mazurzy. Kolega Sokołowski. Kontakty ze znajomymi z NRD. Stosunek Rosjan do kobiet niemieckich.
[03:48:30] Ełk zrujnowany po wojnie, niewielu mieszkańców, gruzowisko w centrum miasta. Ogrom pracy przy odgruzowywaniu, czyny społeczne, odsyłanie cegieł na odbudowę Warszawy, hasło „Budujemy stolicę”. Zburzona synagoga.
[03:51:01] Posłanka na Sejm PRL Eugenia Mikłaszewicz przy odgruzowywaniu Ełku. Prace społeczne dla uczniów w szkołach: wykopki w PGR w Pisanicy, żniwa. Wybory w czasach PRL, wyznaczanie do komisji wyborczych. Pozostałe po Niemcach budynki w Ełku.
[03:54:40] Pierwsze szkoły w Ełku, walka o budynki, nauka na trzy zmiany, zaangażowany kierownik Jan Piotrowski.
mehr...
weniger