Daria Jakimiec z d. Worobiec (ur. 1938, Kniażyce) pochodzi z ukraińskiej rodzinie rolniczej. Po wojnie rozpoczęła naukę w pierwszej klasie w Kniażycach. W maju 1947 r. rodzina została wysiedlona w ramach akcji „Wisła” do Kandyt koło Górowa Iławeckiego w północno-wschodniej Polsce. Ukończyła liceum pedagogiczne, studia i została nauczycielką. Mieszka w Bartoszycach.
[00:00:10] Ur. 12 maja 1938 r. we wsi w Kniażyce, pow. przemyski, rodzice rolnicy, troje dzieci. I klasa w szkole ukraińskiej Kniażycach, od 2 klasy w Kandytach. Za namową nauczycielki dalsza edukacja w Liceum Pedagogicznym w Lidzbarku Warmińskim, stypendium, od 1958 r. praca w szkole podstawowej Kamińsku oraz jako nauczycielka rosyjskiego w więzieniu w Kamińsku.
[00:05:30] Inspektor szkolny Gawlicz, oddelegowanie na dwuletnie studia na PIPS (Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej założony przez Marię Grzegorzewską), „najpiękniejsze lata życia” 1961-1963.
[00:07:30] Od 1964 r. do 1988 r. praca w klasie specjalnej przy Szkole Podstawowej nr 2 w Bartoszycach, przekształconej w Szkołę Specjalną w Bartoszycach. Studia magisterskie w Krakowie w Wyższej Szkole Pedagogicznej.
[00:09:37] Utworzenie w 1975 r. punktu nauczania dzieci języka ukraińskiego w szkole nr 1, 30-40 dzieci. Pomoc nauczyciela Maruszeczko, utworzenie szkoły z ukraińskim językiem nauczania w budynku po jednostce wojskowej w Bartoszycach. [+]
[00:16:05] Przekształcenie domu harcerza w Szkołę Podstawową nr 8 z Ukraińskim Językiem Nauczania w Bartoszycach w 1990 r. Rodzice Anna Worobiec dd. Worobiec, Mikołaj Worobiec pochodzili w Kniażyc, historia miłości rodziców, czworo dzieci (trzech braci). Kniażyce wieś ukraińska, pięć polskich rodzin, zrujnowana w trakcie wojny cerkiew, kościół katolicki. Zgodne życie mieszkańców, pomocni sąsiedzi, język ukraiński.
[00:21:00] Szkoła w Kniażycach, klasy polskie i ukraińskie, dyrektorka Maria Wojtowicz z Przemyśla. Wyjazd na Ziemie Odzyskane w 1947 r., młodszy brat Ihor. Wspomnienie z dnia wysiedlenia, punkt zbiorczy dla mieszkańców przy drodze. [+]
[00:24:00] Wojsko stacjonujące we wsi, kuchnia polowa na podwórku boh., sok pomarańczowy od żołnierza. Odzyskanie krowy zarekwirowanej przez żołnierzy, przewiezienie jej na Ziemie Odzyskane. Wysiedlenie całej wsi, wysiadka w Lidzbarku Warmińskim, rozlokowanie we wsiach wokół Górowa Iłowieckiego. [+]
[00:32:14] Droga pociągiem z krowami i koniem dziadka Antoniego, losy rodzeństwa mamy, wuj w Australii, babcia Ewa, ciocie Anna i Justyna, zatłoczony wagon.
[00:35:13] Wyjazd był traumatycznym przeżyciem dla boh. Pierwsze noclegi na boisku szkolnym w Kniażycach. Przyznanie zniszczonego domu poniemieckiego we wsi Dęby, ostatecznie zamieszkanie trzech rodzin w jednym domu w Kandytach, rodzina sąsiadów Dziubanów.
[00:39:37] Wyjazd z Kniażyc w początku maja 1947 r., „długa podróż”, kłopotliwe karmienie zwierząt. Ostrożność rodziców, ukrywanie ukraińskiego pochodzenia, znajomość rosyjskiego.
[00:42:40] Brak pomocy rzeczowej na miejscu, początkowa nieufność wobec obcych. Pomoc sąsiedzka, okna otrzymane od sąsiada Wilczyńskiego, kresowiaka, „psiakrew cholera”. Ciotka boh. w Kiwajnach, znalezienie kosiarki przez ojca, poszukiwanie ziarna na zasiew. [+]
[00:46:30] Otrzymanie przez rodziców konia z UNRRA, spłacanie długu wobec państwa. Pomoc dzieci w gospodarstwie, praca w wakacje, przymusowy kontyngent. Brat traktorzysta w kółku rolniczym w Kandytach, praca przy żniwach w wakacje, młocka młocarką. [+]
[00:51:54] Nauka polskiego w szkole, koleżanka szkolna z kresowej rodziny Deswiczów, obawy rodziców, życie w ciągłym napięciu przez lata. Brak swobody w boh., „piętno inności” w środowisku. [+]
[00:55:14] Brak zaufania do rówieśników, trudność w nawiązaniu „prawdziwej przyjaźni”, poszukiwanie „swoich”. Swoboda podczas mówienia po ukraińsku. Dyskryminowanie przez szkolnych kolegów piętnowane przez wychowawczynię [+]. „Byliśmy inni”, mama zakazała chodzenia na zabawy szkolne.
[00:59:19] Doświadczanie gorszego traktowania w szkole podstawowej, motywacja do pilnej nauki. Liceum w Lidzbarku Warmińskim – inne traktowanie, koleżanka Ukrainka Jarosława Rabiej poślubiła nauczyciela historii.
[01:02:05] Pierwsze chwile po przyjeździe z Przemyśla, obraz Matki Bożej, odprawianie przez mamę nabożeństwa majowego. Wyprowadzka sublokatorek. Wspólne z dziadkami gospodarowanie na 16 ha, para koni.
[01:05:25] Pierwsze Święta Bożego Narodzenia na Ziemiach Odzyskanych, kolędowanie, gwiazda betlejemska wykonana z przetaka. Potrawy wigilijne. Chleb pieczony przez mamę, barszcz ukraiński. Ksiądz Bułat, parafia w Kandytach, zgoda biskupa Wilczyńskiego na odprawianie grekokatolickich nabożeństw po ukraińsku. Antagonizmy rzymskich katolików z grekokatolikami. [+]
[01:13:10] Następcy ks. Bułata w Górowie Iłowieckim: biskup Gbur, ksiądz Łajkosz. Losy grekokatolików w okolicy Górowa Iłowieckiego, inicjatywa mieszkańców zaadoptowania kościoła ewangelickiego na cerkiew w Górowie w 1982 r., zbieranie funduszy. Wielkie święto Jordan, święcenie wody.
[01:17:05] W 1970 r. ślub w Ukraińcem z Wydmin poznanym na weselu koleżanki [+], historia poznania. Szacunek dyrektorów w szkołach wobec boh. Ślub w cerkwi, celebrant ks. Bułat. Grób ks. Bułata w Bartoszycach.
[01:22:49] Zmiana samopoczucia boh. po inwazji Rosji na Ukrainę, „miłe zaskoczenie”, „czuję się teraz dużo lepiej” [w Polsce]. „Czuję się Ukrainką”. Przyjacielskie, ale powierzchowne kontakty z Polakami.
[01:25:15] Nieznane miejsce pochówku braci mamy zabitych w II wojnie światowej, trzeci brat dostał się do Australii. Ciągłe marzenie rodziców o powrocie do Kniażyc. Losy wuja: powrót z wojska do Kniażyc w 1947 r., gdzie pozostała jedna rodzina ukraińska, założenie tam rodziny: „czują się Polakami”.
[01:28:35] Kultywowanie obyczajów ukraińskich przez boh., przepisy kulinarne, „pierogi muszą być”. Po przewiezieniu rodziny na Ziemie Odzyskane zakaz powrotu do domu. Losy rodziny mamy.
[01:31:01] Relacje polsko-ukraińskie, pretensje o rzeź wołyńską. Ukrywanie się ojca przed mobilizacją w czasie wojny, nocowanie poza domem, życie w napięciu. Zmarli w walkach sąsiedzi z UPA. Rodzina Dziubanów. [+]
[01:36:15] Powracające wspomnienia z akcji „Wisła”, powolna zmiana nastawienia nacjonalistycznego. Odwiedziny Kniażyc z najmłodszym bratem Michałem w latach 60., kuzynka Marysia. Zburzony przez Polaków dom boh. Obora na polu rodziny, kolektywizacja rolnictwa.
[01:41:45] Rodzina żydowska sąsiadów dziadków, nie przeżyli wojny.
[01:44:13] Łapanki, prowadzenie mieszkańców Kniażyc do piwnic przez wojsko polskie. Wyjście ks. Bułata z Jaworzna.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.