Stanisława Bornecka z d. Robak (ur. 1930, Stryjówka) wychowała się jako jedynaczka w dużym gospodarstwie rolnym we wsi Stryjówka na Podolu. Jej rodzina została deportowana 10 lutego 1940 do sowchozu w Oziorkach w obłasti swierdłowskiej. W 1945 zostali przerzuceni do Żmyranki na Ukrainie. Stamtąd udało im się przedostać do rodzinnej wsi, gdzie zastali swoje gospodarstwo w rękach ukraińskich. Repatriowani jesienią 1946 do Polski, objęli gospodarstwo poniemieckie w Sławie Śląskiej. Pani Stanisława ukończyła gimnazjum i liceum przemysłu odzieżowego we Wrocławiu. Po wyjściu za mąż w 1954 roku przeniosła się wraz z mężem do Zielonej Góry. Pracowała w zakładach krawieckich. Mieszka w Nowej Soli.
STRESZCZENIE NA MATERIALNE NIE ZMONTOWANYM! P1010482 [00:00:17] Bohaterka opowiada o wsi [Stryjówka], gdzie przed wojną w zgodzie mieszkali Polacy, Ukraińcy i Żydzi.
[00:02:10] Wybuch wojny. Całą rodzinę deportowano na Syberię. Na sanie zapakowali cały dorobek, zawieźli do wagonów i tam trzeba było czekać trzy doby.
[00:04:30] Dojechali do Swierdłowska, tam musieli się przesiąść do innych wagonów i dojechali do Taboryńska, a później na saniach jechali przez dwa tygodnie do sowchozu Oziorki. Ojciec bohaterki robił obuwie, dziadek łapcie, matka pracowała przy ścince drzewa, babcia w polu.
[00:08:04] Tam mieszkali do 1945 roku. Armia Andersa. Bohaterka skończyła szkołę, dziadkowie zmarli. Liczne zgony z głodu.
[00:10:35] Cukierki. Zapomoga. Życie w sowchozie.
[00:12:55] W 1945 wszystkich wsadzono na barkę i przywieźli do wsi Żmierinka pod Winnicą. Zostali przemyceni do swojej rodzinnej wsi, ale gospodarstwo już było zajęte przez Ukraińców. Zaproponowano im albo przyjąć obywatelstwo Związku Radzieckiego, albo wyjechać na Zachód. Wyjechali do Sławy Śląskiej.
[00:16:19] Tam bohaterka skończyła szkołę, wyszła za mąż i wyjechała do Zielonej Góry.
P1010483 [00:00:18] Życie w Stryjówce. Szkoła, rodzinne gospodarstwo: 15 hektarów, 2 krowy. Ksiądz Szczerbiński.
[00:04:45] Dziadek urodził się w Kanadzie, ożenił się w Polsce i chciał wrócić do Kanady z babcią i całą rodziną bohaterki, ale nie zdążył, bo wybuchła wojna.
[00:06:40] Relacje polsko-ukraińskie. Z rodziny nikt nie ucierpiał od UPA.
[00:08:25] Życie na Syberii. Ubrania, które rodzice wymienili na krowę.
[00:10:58] Śmierć dziadków. Szkarlatyna.
[00:13:00] Wilki. Praca przy ścince drzew. Kartki na chleb. Premie w postaci kiszonej kapusty.
[00:17:41] Rodziny, które mieszkały w sowchozie. Koleżanka – córka komendanta Rimce.
[00:20:38] W rodzinie się modlili rano i wieczorem, obchodzili wszystkie święta kościelne. Nie było represji z tego powodu. Nie było żadnych wiadomości, nie było radia.
[00:22:05] Informacja o tworzeniu się armii Andersa. O wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej nie mieli żadnych informacji. Polaków nie brali do wojsk sowieckich.
[00:25:15] Ogłoszenie końca wojny, można wracać do domu. Trudny powrót do Polski. Dylematy.
[00:27:15] Przed wojną ojciec wybudował nowy dom, w którym zamieszkali Ukraińcy.
[00:32:15] Nocna straż cywilów. Napady UPA.
[00:33:30] Zabrane rzeczy do deportacji. Ojciec zostawił cały swój warsztat. Skrzypce, które zrobił ojciec. Na Syberii robił buty, potrafił zbudować piec.
[00:38:05] Koleżanka Niemka. Praca w Niemczech.
P1010484 [00:00:25] Zabawki, lalki ze szmatek. Kora z brzozy, używano jej zamiast papieru. Sok z brzozy.
[00:04:20] Wybuch wojny.
[00:06:23] Gospodarstwo. Robieniu tkanin ze lnu.
[00:08:15] Deportacja. Nikt nie sądził, że ich przesiedlają na długie lata.
[00:09:53] Wszy. Kurza ślepota.
[00:12:20] Transport do Polski w bydlęcych wagonach. Przybycie na tereny poniemieckie i szukanie miejsca do zamieszkania.
[00:15:05] Świadectwo ze szkoły na Syberii. Szkoła w Polsce.
[00:16:50] Pierwsze wrażenia po przyjedzie do Polski. Zapomoga.
[00:19:45] Gospodarstwo w Polsce.
[00:21:19] Wyniszczony Wrocław, życie w internacie. Niemiłe doświadczenia.
[00:26:17] Ojciec bohaterki był „złotą rączką”. Zmarł w dość wczesnym wieku. Grał na skrzypcach. Pracował w fabryce i tkał piękne tkaniny, szył dla pani Stanisławy zjawiskowe buty.
[00:32:00] Kanada. KsiążkI meldunkowe po wojnie.
[00:34:15] Bohaterka otrzymała zaproszenie do Zachodniego Berlina. Wyjazd do Danii do koleżanki. Problemy po powrocie.
[00:39:18] Wyjazdy pociągami do krajów obozu socjalistycznego.
[00:43:20] Wyjazd z mężem do Stryjówki.
[00:46:50] Wolny czas w internacie.
[00:48:43] Poznanie męża.
[00:51:24] Mąż bohaterki był w obozie jenieckim. Teść był w wojsku austriackim podczas I wojny światowej, przez to męża wyrzucili z wojska. Mąż trafił do obozu.
[00:55:51] Szabrownicy.
[00:59:25] Zamieszki w Zielonej Górze w 1960 roku.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.