Szwan Andrzej
Andrzej Szwan (ur. 1938, Warszawa) opowiada o dzieciństwie spędzonym na warszawskiej Pradze. Jako małe dziecko został wyniesiony z getta i trafił na Powiśle do rodziny państwa Zająców, a potem do swojej ciotki Janiny i wujka Apolinarego. Wspomina czas okupacji, a zwłaszcza powstanie warszawskie. Opowiada o swoim przybranym ojcu Apolinarym, obrońcu Lwowa i żołnierzu AK, a także latach powojennych, m.in. klubach i środowiskach gejowskich w Warszawie.
more...
less
[00:00:07] AUTOPREZENTACJA BOHATERA
[00:00:22] RODZICE, biologiczni i zastępczy rodzice boh. Boh. został przez mur getta przekazany rodzinie zastępczej, a później trafił do siostry ojca. [+]
[00:02:13] RODZICE BIOLOGICZNI, przez krótki czas matka boh. mieszkała z nim i z dalszą rodziną. Ojciec został skoszarowany w przejściowym obozie na ul. Skaryszewskiej i wywieziony do obozu do Niemiec. Tam pozbawiono go wzroku. Po wojnie jako niewidomy trafił do ośrodka pomocy. Zanim trafił do obozu, pracował jako mechanik w fabryce.
[00:04:15] SIOSTRA OJCA, boh. traktował siostrę ojca i jej męża jak prawdziwych rodziców, oni traktowali go z miłością jak jedyne i ukochane dziecko.
[00:05:40] JAK RODZINA TRAFIŁA DO GETTA, boh. nie ma pełnej wiedzy na ten temat, jedynie przypuszczenia. Kontaktował się z muzeum w Oświęcimiu, aby sprawdzić, czy przebywała tam matka – dostał odpowiedź, że jej nazwisko nie figurowało w księgach.
[00:13:30] OJCIEC BIOLOGICZNY, po otrzymaniu informacji, że ojciec boh. znajdował się w domu opieki w Górze Kalwarii, boh. odwiedził go z ojcem przybranym. Brak uczucia przywiązania do ojca biologicznego.
[00:20:37] BIOLOGICZNA MATKA, z opowiadań ciotki boh. dowiedział się, że pracowała w zakładzie fryzjerskim. Wyjechała do Wrocławia i tam założyła rodzinę, nie utrzymywali ze sobą kontaktu.
[00:25:40] 1 SIERPNIA 1944, ciotka boh. pracowała w urzędzie egzekucyjnym na ul. Smolnej. W drodze z pracy na Krakowskim Przedmieściu spotkała znajomego ciotki, który powiedział jej o godzinie „W”. Kolega przypadkiem zostawił ciotce swoją teczkę, zapominając o niej pobiegł na zbiórkę. Ciotka udała się do domu na ul. Bednarską. Później wyruszyła do rodziców boh.. Dotarła do mostu Kierbedzia, gdzie zatrzymali ją Niemcy i kazali wracać.
[00:29:10] MIESZKAŃCY UL. BEDNARSKIEJ, okazało się, że 2 sierpnia Niemcy zebrali wszystkich z ulicy Bednarskiej, zaprowadzili nad Wisłę i piechotą popędzili do obozu przejściowego w Pruszkowie. Ciotka również tam trafiła, potem wywieziono ją do obozu pracy.
[00:30:20] POWRÓT CIOTKI Z OBOZU, bawiący się na podwórku boh. zobaczył ciotkę powracającą z obozu, szła w poszarpanym ubraniu i w za dużych męskich butach. Zamieszkała z rodziną.
[00:31:20] SZKOŁA, dziadek zaprowadzał boh. do szkoły.
[00:31:38] PRZEDSZKOLE, złe wspomnienia z przedszkola prowadzonego przez zakonnice kościoła przy Kamionku. Zakonnice źle traktowały dzieci przedszkolne.
[00:33:44] OPOWIEŚĆ CIOTKI O OBOZIE PRACY, ciotka trafiła do pracy na polach kapusty. Była w obozie do momentu wyzwolenia.
[00:35:10] CIOTKA ZAMIESZKAŁA Z RODZINĄ BOH., mieszkała z nimi kilka miesięcy, gdyż ul. Bednarska była zrównana z ziemia. Warunki mieszkalne.
[00:35:40] OJCIEC ZASTĘPCZY, wuj Apolinary urodził się w Czerwonogrodzie, miał siedmioro rodzeństwa. Pracował w urzędzie wojskowym. W Warszawie pojawiła się rodzina ojca, spali na strychu, gdyż nie było miejsca w mieszkaniu.
[00:39:50] TRAGEDIA SĄSIADA, sąsiad poszedł z synem do ogródka działkowego po warzywa. Jak wracał, niósł syna na plecach. Syn został postrzelony w głowę. [+]
[00:42:34] SCHRON W PIWNICY, Niemcy zorganizowali zbiórkę mężczyzn. Mężczyźni schowali się do piwnicy, wraz z nimi ojciec boh. Wejście do piwnicy zamurowano, zachlapano wapnem. Kiedy przyszli Niemcy i zeszli do schronu, nic nie zauważyli i wyszli. [+]
[00:45:30] POWSTANIE WARSZAWSKIE, warunki w schronie. Pralnia dla lokatorów, kosz na bieliznę, w którym niekiedy spał boh.
[00:48:43] BOMBARDOWANIE, w dzień wracało się ze schronu do mieszkania. Potężny wybuch, boh. krzyczał łapiąc ojca za szyję. Okazało się, że bomba zrzucona z niemieckiego samolotu uderzyła przed domem boh. Spowodowała ogromny lej, który potem wypełnił się wodą deszczową i zimą służył jako ślizgawka. Opis łyżew. [+]
[00:51:50] PRUDENTIAL, ojciec zawołał boh. do okna, zobaczyli, jak niemiecki samolot bombardujący Plac Napoleona uderza w wieżę Prudentialu, wieża spadła. [+]
[00:54:00] „ŻYRANDOLE” NIEMIECKIE, Niemcy kazali wieczorami opuszczać rolety w oknach. Nocą przed nalotami puszczali tzw. żyrandole, które podświetlały budynki mieszkalne wyznaczone do zbombardowania. [+]
[00:56:40] ZESTRZELONY NIEMIECKI SAMOLOT, boh. z ojcem widzieli przez okno zestrzelony samolot niemiecki. Samolot wbił się kadłubem w dno jeziorka Kamionkowskiego w parku Skaryszewskim. Ze stali z tego samolotu wyprodukowano garnki, jeden z nich był w domu boh. [++]
[00:59:10] UKRAIŃSKI ŻOŁNIERZ, rodzice wybierali się na działkę po warzywa. Po powrocie opowiadali, że zatrzymał ich ukraiński żołnierz w mundurze z Wermachtu każąc oddać to, co przy sobie mieli. Rodzice musieli oddać obrączki, ojciec zegarek. Złodziej strzelił w powietrze dla przestraszenia ludzi. [+]
[01:02:00] WOJENNA ZMIANA WYGLĄDU, po niemieckim obwieszczeniu, że matki z dziećmi maja się stawić w miejscu zbiórki na ul. Skaryszewskiej, sąsiadka powiedziała matce, że musi ją postarzyć. Przypalonym nad świeczką korkiem od butelki zrobiła jej sińce pod oczami. Matka z boh. szli na zbiórkę, żołnierz cofnął matkę mówiąc, że jest za stara. [+]
[01:06:38] WIELKANOC, wspólna Wielkanoc wraz z sąsiadami u rodziców boh. Opis śniadania wielkanocnego.
[01:10:44] WYZWOLENIE WARSZAWY 1945, siarczysta zima. Ludzie przechodzili na stronę Śródmieścia przez zamarznięta Wisłę, bo nie było żadnych mostów, wszystkie zostały zbombardowane przez Niemców.
[01:12:35] KONIEC WOJNY, zostaje zbudowany most pontonowy.
[01:16:30] WOJSKA RADZIECKIE, oficer radziecki zajął mieszkanie w domu boh.
[01:19:10] INCYDENT WIELKANOCNY, podczas Wielkanocy dzieci bawiły się na podwórku, sąsiad widząc wróble zaczął do nich strzelać ze strzelby, śrut uderzył boh. w szczękę.
[01:22:04] PRZYBRANY OJCIEC i jego rodzina.
[01:29:30] MARZENIA O STUDIACH, boh. nie udało się dostać na studia teatralne.
[01:30:30] PRACA, w wieku 18 lat boh. poszedł do pracy. Pracował z ojcem w tej samej instytucji.
[01:31:50] OJCIEC W SZAMBIE, ojciec boh. działał w AK, chodził na zbiórki. Pewnego dnia wrócił do domu cały oblepiony był fekaliami. Okazało się, że uciekając przed Niemcami wskoczył z kolegami do szamba, w którym przeczekali, aż Niemcy przejdą. [+]
[01:40:00] KOLEGA Z PRACY, który z ojcem często poruszał wątki powstańcze. Mężczyzna opowiadał, jak go katowali na ul. Koszykowej oraz wspominał o przebywaniu w zalanych celach, gdzie pływały szczury wielkości kota. [+]
[01:44:40] HOMOSEKSUALIZM, nikt się z tym nie obnosił, towarzystwo boh. w PRL-u. W Warszawie było parę restauracji, w których spotykali się geje, m.in. Alhambra, Lajkonik, Amatorska, Bar Kopciuszek.
[01:55:40] TELEFON, przydzielenie boh. telefonu z numerem pogotowia ratunkowego na Grochowie.
[01:56:04] URZĄD BEZPIECZEŃSTWA, po otrzymaniu kontraktu w Libii UB zaprosiło boh. na spotkanie. Chcieli, aby na wyjeździe boh. dostarczał informacji. Boh. odmówił współpracy, ale na kontrakt i tak wyjechał.
more...
less