Mordziński Krzysztof
Krzysztof Mordziński (ur. 1946, Warszawa) wspomina aresztowanie rodziców przez Niemców podczas wpadki żołnierza „Parasola“ Józefa Szczepańskiego „Ziutka“ na ulicy Długiej. Rodzice trafili na Pawiak, skąd ojciec w maju 1944 został przeniesiony do KL Stutthof. Matka urodziła na Pawiaku córkę Ewę, która przeżyła zaledwie 10 dni. Po wojnie ojciec wstąpił do PZPR, został prominentnym funkcjonariuszem partyjnym, zrobił karierę w handlu zagranicznym jako radca handlowy przy prawie 20 polskich ambasadach, karierę zakończył jako szef Warimeksu. Pan Krzysztof przywołuje lata studenckie na Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej, strajk studencki w marcu 1968 oraz usunięcie rektora Dionizego Smoleńskiego za sympatyzowanie ze strajkującymi. Po studiach boh. rozpoczął pracę w Głównym Urzędzie Miar, zrobił doktorat na macierzystym wydziale. W 1980 zaczął działać w zakładowej komisji NSZZ „Solidarność” w Centralnym Ośrodku Badań i Rozwoju Techniki Kolejnictwa. 13 grudnia 1981 został internowany w Białołęce. Wspomina męczące przesłuchania w sali „Ambasada”, dobre oddziaływanie Macieja Kuronia, spór Adama Michnika z Andrzejem Czumą oraz zaangażowanie duchowieństwa we wsparcie dla internowanych. Został zwolniony z internowania dzięki poręczeniu swojego dyrektora Leszka Skolasińskiego. W latach 80-tych był wielokrotnie szykanowany i nagabywany przez UB. Mimo tego dalej działał, wydawał i kolportował prasę podziemną. W kwietniu 1989 rozpoczął pracę w warszawskiej kawiarni „Niepodzianka” jako szef kampanii wyborczej Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”. Opisuje kulisy działalności, zaangażowanie ekipy skupionej wokół „Solidarnosci“ i zwycięstwo 4 czerwca. Po zmianie ustroju pozostał aktywnym członkiem związku, pracował w Polskim Komitetcie Miar i Jakości oraz Tramwajach Warszawskich.
more...
less
[00:00:00] Prezentacja boh., ślub rodziców w 1943 roku.
[00:01:00] 14 kwietnia 1944, rodzice uwięzieni na Pawiaku po wpadce żołnierza „Parasola“ Józefa Szczepańskiego „Ziutka“. Strzelanina pomiędzy gestapowcami a „Misiem“ [Michał Issajewicz], „Figą“ [Justyn Zygmunt Ignatowicz] i „Ziutkiem” na ulicy Długiej 10.
[00:03:00] „Ziutek“ uciekł, zostawił notes w z nazwiskami osób z konspiracji. Niemcy zabili właściciela mieszkania, kilkadziesiąt osób trafiło do obozów. „Ziutek“ umarł 10 września 1944 r w wyniku rany odniesionej w powstaniu warszawskim.
[00:05:00] Ojciec w maju 1944 roku przerzucony do obozu w Stutthofie. Siostra boh., Ewa, urodzona na Pawiaku, żyła 10 dni. Matka opuściła więzienie w grupie kobiet, które urodziły dzieci. Niemcy robili czystki na Pawiaku.
[00:06:00] powrót ojca z obozu. Profesje rodziców.
[00:07:00] Ojciec boh. wstąpił do PZPR, został funkcjonariuszem partyjnym. W 1949 roku opuścił rodzinę. Imiona rodziców, nazwisko panieńskie matki. Ojciec był radcą handlowym ambasad polskich w prawie 20 krajach, pod koniec kariery był szefem central handlu zagranicznego m.in. Warimexu.
[00:13:00] W 1968 r. na V roku studiów na Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa (MEL) Politechniki Warszawskiej strajk w gmachu głównym. Koniec strajku, przejście do budynku akadamika Riviera. Rektor Dionizy Smoleński przekonał studentów, żeby opuścili gmach, profesor Dulęba przeciwnie.
[00:17:00] Zakończenie strajku: rektor ze zdjętym kapeluszem salutował 2000 wychodzącym studentom – przejście przed szpalerem ZOMO do Riviery. Rano wykład Dionizego Smoleńskiego. Rektor krótko po strajku został usunięty ze stanowiska.
[00:19:00] Koniec studiów w 1969 r., praca w Głównym Urzędzie Miar przy ul. Elektoralnej 2 (wielokrotnie zmieniane nazwy). 10 lat pracy, doktorat na MEL-u.
[00:21:00] Kontakt boh. z robotnikami, lektura Robotnika, naciski, by wstąpił do PZPR, zmiana pracy. Pod koniec 1980 został skarbnikiem komisji zakładowej, a od początku 1981 roku przewodniczącym organizacji zakładowej „Solidarności“ liczącej ponad 1000 osób.
[00:23:00] 13 grudnia o godz. 1 w nocy zatrzymanie boh. przez UB, noc na komendzie dzielnicowej przy ul. Malczewskiego.
[00:26:00] Przesłuchania - bohater był przygotowany do unikania odpowiedzi, razem z innymi aresztowanymi przewieziony na Białołękę. 29 kwietnia zwolnienie z internowania, powrót do pracy w Centralnym Ośrodku Badań i Rozwoju Techniki Kolejnictwa (w skrócie COBiRTK) na Olszynce Grochowskiej - poręczył za niego dyrektor ośrodka.
[00:29:00] Podczas intenowania poznał najważniejszych działaczy podziemia antykomunistycznego, był świadkiem narastającego konfliktu pomiędzy członkami KOR i ROPCiO. Doprowadził do spotkania Adam Michnik – Andrzej Czuma.
[00:30:00] Na Białołęce była sala „Ambasada“, gdzie przesłuchiwano internowanych. Michnik krzyczał „nie chodźcie na przesłuchania“. Michnik siedział w oddzielnej celi.
[00:31:00] Propozycja wyjazdu do Kanady bez możliwości powrotu do kraju.
[00:32:00] „Luksusowe“ warunki w więzieniu, możliwość widzenia z rodzinami i otrzymywania paczek. Dla niektórych odosobnienie, zamknięcie i tylko krótkie spacery na spacerniaku – to było bardzo ciężkie. Najlepiej uspokajał boh. Maciej Kuroń.
[00:35:00] Kryminaliści (m.in. włamywacze i kieszonkowcy) w celi mieli skompromintować internowanych, nie udało się, byli grzeczni i honorowi, nie donosili na politycznych.
[00:37:00] Wsparcie księży przychodzacych na Białołękę: ks. Jan Sikorski, ks. Bronisław Dembowski, ks. Andrzej Zarzycki „Słoń“, ks. Stanisław Opiela, kardynał Józef Glemp. Wiadomości ze świata, informacje od rodziny i listy dla rodzin. Wydawanie pism w więzieniu, ukryta prymitywna drukarnia, drukowali pocztówki i znaczki. Radioodbiornik, na którym słuchali Radia Wolna Europa i Głosu Ameryki.
[00:39:00] Przeszukiwanie cel podczas wyjścia na spacerniak, radio ukrywane w pudełku na cebulę. Zatrzymanie boh. :„Z powodu nieprzestrzegania przepisów prawa“ – w oparciu o dekret, którego nie było. Dziennik ustaw, który ukazał się długo po 13 grudnia 1981, z datą 13 grudnia 1981 r.
[00:45:00] 2004 rok, przesłuchanie przez IPN w sprawie internowania. Strajk głodowy w więzieniu podczas internowania. Wstawiennictwo dyrektora ośrodka (COB) Leszka Skolasińskiego, wyjście, powrót do pracy 3 maja 1982 r. COB był jednostką zmilitaryzowaną w stanie wojennym, dalsze represje i szykany, sugestie zaprzestania działania w NSZZ Solidarność, bezprawne przesłuchania, groźby zwolnienia z pracy. Boh. wstawiał się za osobami zwolnionymi z pracy, występował jako świadek w ich procesach. Zostali zwolnieni za strajk przeciwko internowaniu boh. i Stefana Kawalca, który był zastępcą boh. komisji zakładowej COB i RTK.
[00:54:00] 5 lipca 1982, rozmowa z komisarzem wojskowym ministerstwa komunikacji gen. Leopoldem Raznowieckim. Zamiast zwolnienia z pracy dostał rozkaz przeniesienia do Głównego Inspektoratu Kolejowego Dozoru Technicznego.
[00:57:00] Sąsiad z pracy był I sekretarzem PZPR, donosił na boh. w latach 1982-1987.
[00:58:00] Działalność w Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność w COB i RTK do 1989 r., wydawanie biuletynu, który był kolportowany do Katowic i Poznania. W COB działał rzedstawiciel bezpieki mjr Wójtowicz, który nękał boh. Za radą Waldemara Kuczyńskiego boh. napisał skargę na majora do ministra Czesława Kiszczaka. Wezwania się skończyły.
[01:03:00]. Batalia boh. o powrót do pracy w COB, Sąd Pracy, ZUS, wniosek o rewizję nadzwyczajną do:ministra sprawiedliwości i NSA.
[01:09:00] Odejście z Głównego Inspektoratu w 1987, zatrudnienie w Domu Handlowym Nauki Sp. z o.o.(spółka PAN), kolega Józef Hein.
[01:0] [10:00]. Wybory 4 czerwca 1989. Pracował w „Niespodziance“ (biuro wyborcze „Solidarności“) jako sekretarz Warszawskiego Komitetu Obywatelskiego. W 1988 r. w biuletynie COB i RTK, boh. opublikował artykuł proponujący, by przekształcić „Solidarność“ w partię polityczną. Marcin Przybyłowicz wątpił, czy to będzie możliwe.
[01:12:00] Kwiecień 1989 - Marcin Przybyłowicz, Jan Lityński, Yoshiho Umeda zaproponowali boh. szefowanie kampanii wyborczej w Warszawie i województwie warszawskim. Pomino braku srodków i ludzi boh. się zgodził. Pracował w „Niespodziance” od kwietnia do czerwca 1989 r.
[01:14:00] Pewność wygranej, codziennie 20 tys. ludzi w różnych sprawach przychodziło do „Niespodzianki“. Strategia na wypadek oszustwa ze strony władz („czerwonych“). „Ściąga“ dla wyborców, jak głosować. Anatol Lawina przeszkolił 6000 członków komisji. Mirosław Odorowski i Stefan Dembiński rozliczali pieniądze. Samodzielnie badania opinii publicznej zorganizował Yoshiho Umeda. W „Niespodziance“ było zapasowe zasilanie energetyczne oraz system komputerowy pozwalający na podanie wyników badań o 5 rano 5 czerwca w województwie warszawskim.
[01:0] [21:00] Mecenas Siła-Nowicki był obrońcą członków „Solidarności“, wystartował w wyborach w 1989 r. poza strukturami związku. System informatyczny w „Niespodziance“, pracowano przez 2 miesiące po 16 godzin dziennie. Adam Glapiński rozklejał plakaty z Garym Cooperem.
[01:26:00] Jan Lityński, szef ds. Politycznych, rozpoczął akcję ratowania listy krajowej masowo skreślanej przez Polaków i popierania w drugiej turze wyborów „lepszych czerwonych“.
Protest boh. przeciwko temu do Henryka Wujca i Bronisława Geremka. Podczas Okrągłego Stołu ustalono udziały solidarnościowe: 35 % w Sejmie i 100% w Senacie.
[01:28:00] Wujec i Geremek zaproponowali boh. kierownictwo sekretariatu Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego (OKP), zrezygnował, od kwietnia 1990 do 2003 boh. był prezesem GUM (Główny Urząd Miar). W 2003 akcja szefa URM Marka Wagnera, wicepremiera Jerzego Hausnera i premiera Leszka Millera, by odwołać boh. za złamanie przepisów ustawy Prawo o miarach.
[01:31:00] W 2006 zawarta ugoda z premierem Kazimierzem Marcinkiewiczem, w wyniku której boh. został członkiem zarządu Tramwajów Warszawskich w okresie 2003-2010, akceptacja prezydenta Warszawy Lecha Kaczyńskiego, ponowne odwołanie boh.
more...
less