Teresa Niedzielska-Fiszer (ur. 1954, Wołów) opowiada o pracy w szpitalu psychiatrycznym w Lubiążu u boku psychologa Wiesława Fiszera, który został jej mężem. Razem prowadzili działalność opozycyjną w czasie stanu wojennego. W ramach struktur NSZZ „Solidarność” Wiesław Fiszer organizował „strajk kolczatkowy”, wydawał prasę podziemną, do której również pisał, organizował spotkania i utrzymywał kontakty z innymi działaczami związku. Udało mu się uniknąć aresztowania, ale za swoją działalność i postawę został wyrzucony z pracy z „wilczym biletem”, przez wiele lat nie mógł znaleźć zatrudnienia. W szpitalu w Lubiążu boh. prowadziła nowatorską metodę terapii poprzez sztukę: organizowała zajęcia teatralne, taneczne, angażowała pacjentów w projekty społeczne i artystyczne. Po wyprowadzce do Głogowa zorganizowała wraz z mężem prężnie działające centrum przeciwdziałania i leczenia narkomanii. Obecnie prowadzą w Szklarskiej Porębie ośrodek rehabilitacyjny dla dzieci z uszkodzeniami układu nerwowego. Mają troje dzieci: Magdalenę, Jana i Joannę.
more...
less
[00:00:11] Prezentacja, ur. 22 03 1954 r w Wołowie, mama dd. Radziszewska babcia dd. Michniewicz. Babcia była osobą dzielną i pracowitą, ale gdy przyjechali po nich Rosjanie, by wywieźć na Syberię, straciła głowę. Strzelanina Niemców z Rosjanami, dzięki której nie doszło do wywózki.
[00:02:25] Podczas strzelaniny rodzina chowała się w dole przy domu. Decyzja o wyjeździe na zachód, osiedlenie na wsi na Ziemiach Odzyskanych. Mama uczyła się na krawcową.
[00:05:23] Ojciec pochodził z zamożnej rodziny z Polesia, miał 4 starszych braci. Rodzina posiadała 4 folwarki. Jeden z braci uciekł z robót w Niemczech, przystąpił do partyzantów radzieckich. Ojciec boh. pomagał mu – zakopywał granaty/miny w drodze do szkoły. Raz najechała na nie niemiecka ciężarówka, wybuchła, ojciec stracił oko trafiony odłamkiem.
[00:07:53] Dziadek ze strony ojca chciał utrzymać majątek, pędził bimber, dawał łapówki z rąbanki i bimbru, by uchronić się przed wywózką na roboty przymusowe albo na Syberię. Gdy nie dało się dłużej, wyjechali. Załatwił dla siebie cały wagon, gdzie zapakował dobytek, bydło i maszyny rolnicze, m.in. wialnię.
[00:09:21] Dramatyczna historia małżeństwa rodziców. Mama odwołała ślub. Podała do sądu kobiety rozsiewające o niej plotki (zaświadczenie o dziewictwie), wygrała i odzyskała dobre imię. Ślub rodziców, brak akceptacji ze strony teściowej, nie dała im żadnego wsparcia, „wyprawki”.
[00:16:05] Rodzice przenieśli się do Wołowa, konflikt ojca z braćmi, zawiść, bracia ukradli ojcu drzewo na budowę domu. Powszechne pijaństwo w Polsce, pijaństwo ojca. Mama sobie radziła dzięki krawiectwu – cała trójka dzieci była zawsze pięknie ubrana. Szkolna sukienka i fartuszek. Ojciec dorabiał pracą fizyczną w WSS. Sklepy GS i WSS.
[00:19:56] Ojciec rozładowywał wagony, wszystkie dodatkowe pieniądze przepijał. Nie był zaradnym człowiekiem. Wszystkie dzieci dobrze się uczyły, były dumą mamy. Boh. przejęła po mamie potrzebę posiadania – dobudowuje i rozbudowuje.
[00:22:00] Wyjazdy na kolonie podczas wakacji, kupowanie pamiątek dla mamy i rodzeństwa.
[00:24:00] Boh. była atrakcyjną kobietą, w wieku 23 lat poznała męża („i przepadłam z kretesem”) podczas pracy w szpitalu psychiatrycznym, była przekonana, że to pacjent, a był psychologiem, terapeutą.
[00:29:00] Osobiste refleksje i wspomnienia z okresu stanu wojennego. Najtrudniejszy czas – po stanie wojennym. 13 grudnia 1982 r. (1 rocznica stanu wojennego) – pojawienie się milicji, rewizja w domu, zmarznięci milicjanci.
[00:35:00] Ukochane dzieci: dwie córki i syn. Córka Joasia założyła kabaret „Nic nie szkodzi”. Duma z dzieci.
[00:36:00] Sytuacja w domu po urodzeniu trzeciego dziecka: choroba boh., mąż Wiesław nie umiał poradzić sobie z noworodkiem. Relacje z mężem, miłość. Zaangażowanie w działalność drukarską w opozycji.
[00:40:21] Wołów: miasto, gdzie jest ciężkie więzienie i gdzie w czasach PRL mieszkańcy napadli na bank. Ksiądz Bosak, proboszcz miejscowej parafii, ważna postać w kształtowaniu boh., organizował rozdawanie darów w czasie stanu wojennego.
[00:42:00] Przed repatriacją rodzina mieszkała koło Słonima, obecnie Białoruś. Pradziadek Radziszewski był zarządcą w majątku Sapiehów. Jego syn pewnego dnia ściął szablą sad jabłoniowy posadzony przez Sapiehę i musieli się wyprowadzić. Dziadek zmarł, pozostawiając długi, babcia postawiła gospodarstwo na nogi.
[00:51:00] Domanice, wieś 10-15 km od Wołowa, tu przyjechała rodzina po repatriacji ze Słonima. Zamieszkanie w poniemieckim domu. Niełatwe życie Niemców pozostałych po wojnie.
[00:53:00] Dzieciństwo boh. w Wołowie: trudne warunki materialne, pijący ojciec.
[00:55:00] Boh. uprawiała gimnastykę artystyczną w miejscowym SKS, pan Jakubowicz. Pasja sportowa.
[00:59:00] Ulubione potrawy: solona słonina i surowe rozbite jajko.
[01:00:00] Studia: kulturoznawstwo na Uniwersytecie Wrocławskim, nieskończone z powodu założenia rodziny.
[01:02:00] Głogów, przeciwdziałanie narkomanii. Narkomania była tematem tabu.
[01:04:00] „Wystawy” poświęcone narkomanii wywieszone w domu kultury i w pustych sklepach. Reakcje ludzi, pieniądze zostawiane na wystawie.
[01:13:00] Zakup misiów i lalek jako prezentów dla dzieci narkomanów, kolędowanie u narkomanów.
[01:15:00] Poradnia dla narkomanów w Głogowie. Wyposażenie poradni. Zatrudnienie matek narkomanów.
[01:19:00] Badania na obecność wirusa HIV. Leczenie AIDS.
[01:20:00] Praca w Zgorzelcu: pełnomocniczka burmistrza ds. uzależnień. Tworzenie ośrodka dla narkomanów. Nowatorskie metody terapeutyczne.
[01:25:00] Boże Narodzenie. Narkoman ukradł Niemcom kamerę, sprzedał i przyniósł pieniądze na Wigilię.
[01:27:00] Budowanie domu w Szklarskiej Porębie, trudne początki, przeprowadzka do niewykończonego domu.
[01:30:00] [W młodości] Wizyta u rodziny w Rosji, decyzja o poślubieniu kuzyna, ostatecznie on ożenił się z inną kobietą.
[01:34:00] Poszukiwanie pracy w domu dziecka w Ścinawie, oczekiwanie na zwolnienie etatu.
[01:35:00] Propozycja pracy w szpitalu psychiatrycznym w Lubiążu – jako pracownik kulturalno-oświatowy. Reorganizacja klubu dla pacjentów. W szpitalu było 1500 pacjentów, tyle samo osób z obsługi.
[01:38:00] Założenie wraz z mężem szpitalnego kina. Boh. zorganizowała bal noworoczny dla pacjentów. „Górka miłości”, wykorzystywanie pacjentek przez narkomanów i alkoholików. Zaprzestanie strzyżenia pacjentek. Zbiórka odzieży na bal, makijaże. „To już nie było wariatkowo, to był normalny świat”. Ćwiczenie wspólnego tańca, udana zabawa. Terapia zajęciowa, indywidualne inicjatywy pracowników. Potrzeba zostawienia śladu po sobie. [+]
[01:46:00] Szpital psychiatryczny w Lubiążu. Oddział obserwacji: kaftany bezpieczeństwa, upokorzenie pacjentów, smród. Zdarzenie z nagą pacjentką.
[01:52:29] Obóz dla studentów w Michałowicach, dr Sidorowicz. Handel złotem. Młody pacjent wykorzystywany przez swoją rodzinę do przemytu złota ze Związku Radzieckiego. Przywiezienie pacjenta z Legnicy, jazda przez całą noc z prędkością 10 km/h. Wyjaśnienie, dlaczego wyrzucał złoto do kanalizacji. Pierścionek dla narzeczonej.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.