Stachula Stefan cz. 2
Stefan Stachula (ur. 1950, Teniatyska) pochodzi ze wsi w gminie Lubycza Królewska w powiecie tomaszowskim w woj. lubelskim. W marcu 1946 większość mieszkańców została przymusowo wysiedlona do USSR. Pozostali latem 1947 zostali w ramach „Akcji Wisła” przesiedleni na Ziemie Odzyskane, a w ich miejsce przybywali przesiedleńcy z innych części Polski. Jedną z takich rodzin była rodzina Stachulów, która w 1947-48 roku zamieszkała w Teniatyskach. Po 8 latach, w 1956 roku, w poczuciu zagrożenia wybuchem kolejnej wojny światowej, Stachulowie powrócili na ziemie rodzinne do gminy Annopol w powiecie kraśnickim. Stefan był jedynym dzieckiem Władysława i Józefy z domu Rogala. Urodzony w 1919 roku ojciec zajmował się rolnictwem i hodowlą tuczników, a podczas okupacji niemieckiej pracował w niemieckiej firmie budowlanej, która budowała most stały na Wiśle w Annopolu. Później wyjechał z tą firmą na ziemie wschodnie okupowane przez Niemców i budował mosty drewniane w Kijowie oraz Rostowie nad Donem. Na terenie obecnej Ukrainy i Rosji spędził podczas okupacji niemieckiej trzy lata. Matka Stefana zajmowała się gospodarstwem domowym i pracą na roli. W roku 1957 Stefan rozpoczął naukę w Szkole Podstawowej w Dąbrowie, którą ukończył w 1964 roku. Następnie rozpoczął naukę w szkole średniej, Technikum Budowlanym w Lublinie. Ze względu na przywiązanie matki do jedynego syna i jej obawy związane z jego życiem w dużym mieście przerwał edukację w Lublinie i kontynuował ją w dwuletniej Szkole Przysposobienia Rolniczego w Gościeradowie w powiecie kraśnickim. Po niej uczęszczał do Zasadniczej Szkoły Zawodowej dla Pracujących na kierunku kierowca przy Przedsiębiorstwie Państwowej Komunikacji Samochodowej w Kraśniku, którą ukończył w 1969 roku. Po szkole podjął pracę w PKS Kraśnik jako pomocnik kierowcy oraz konwojent. W 1970 roku został powołany do odbycia zasadniczej służby wojskowej. Służył w stacjonującej w Górze Kalwarii 1 Mazowieckiej Brygadzie Wojsk Obrony Wewnętrznej (1 BWOWew), której zadaniem była ochrona obiektów rządowych w okresie zagrożenia bezpieczeństwa państwa i wojny oraz udział w zwalczaniu desantów powietrznych i ugrupowań dywersyjnych. Po zakończeniu służby wojskowej, w 1972 roku podjął pracę na stanowisku kierowcy w Trans Budzie – Przedsiębiorstwie Transportu i Budownictwa, placówce w Kraśniku. W przedsiębiorstwie tym pracował do roku 1990. Ponadto pracował jako rolnik, zajął się także pszczelarstwem. W roku 2010 przeszedł na emeryturę. W 1972 roku, w wieku lat 22, Stefan Stachula ożenił się z urodzoną w Kowalinie gm. Kraśnik Alicją Szewczyk. Mają dwóch synów: Roberta (ur. 1974, pracuje jako żołnierz zawodowy w Sandomierzu) i Piotra (ur. 1978, żołnierz zawodowy w Kraśniku) oraz pięcioro wnuków. W 2022 roku obchodzą Złote Gody czyli 50-lecie pożycia małżeńskiego. W latach 70. Stefan Stachula wstąpił do Ochotniczej Straży Pożarnej i jest jej członkiem do chwili obecnej. W 1990 roku został wybrany na sołtysa wsi Dąbrowa. Na początku lat 90. został członkiem Polskiego Stronnictwa Ludowego. Do 2018 roku pełnił funkcję prezesa Zarządu Gminnego PSL, był również członkiem Zarządu Powiatowego partii, pozostaje nadal delegatem na zjazd, członkiem rady powiatowej PSL. W roku 1994 został wybrany do Rady Gminy Annopol, następnie Rady Miasta i Gminy Annopol. Od roku 1996 nieprzerwanie zasiada w Radzie Powiatu Kraśnickiego. Kilkukrotnie pełnił funkcję Członka Zarządu Rady Powiatu. Był odznaczany wieloma odznakami i medalami. Pod koniec lat 90 Stefan Stachula zaczął rzeźbić w drewnie. Do chwili obecnej wykonał ok. stu rzeźb. Głównymi tematami jego prac są motywy religijne oraz postacie i wydarzenia historyczne. Rzeźb nie sprzedaje, można je oglądać na autorskich wystawach.
more...
less
[00:00:07] W Dąbrowie nie mieszkali Żydzi, ale przychodzili tu żydowscy handlarze z Annopola. Jan Pawłowski z Annopola opowiadał anegdotę o Żydzie, który wybrał się do Modliborzyc. Boh. rozmawiał z dwiema Żydówkami, który przeżyły wojnę ukrywając się w Grabówce, a po wyzwoleniu wyjechały do Niemiec, a potem do Ameryki – ich losy po wojnie. Córka jednej z kobiet przywiozła do Gościeradowa makatki zrobione przez matkę, na których były sceny z okupacji. Merkun, granatowy policjant z Dąbrowy, ukrywał Żydów pod ulami.
[00:08:48] Postawienie pomnika na kirkucie. W 1990 r. boh. został zwolniony z pracy i wybrano go na sołtysa. Wspomnienie Annopola z lat 50. – targowisko w czwartki.
[00:12:05] W Michalinie był dziedzic Niwiński, ale nie zna historii okolicznych dworów. Właścicielem huty szkła był Burek, który sprowadzał fachowców z Niemiec, którzy osiedlali się we wsi Huta. Gospodarz Węska przekazał ziemię straży pożarnej – poszukiwanie aktu własności.
[00:15:44] Częste pożary we wsi, gdzie były drewniane domy kryte strzechą. Akcja mieszkańców w czasie pożaru lasu. Warunki przy wstępowaniu do Ochotniczej Straży Pożarnej. Dawniej w gospodarstwach musiały być narzędzia potrzebne w akcjach gaśniczych. Wspomnienie pożaru osiedla Piaski w Kraśniku. Odrabianie szarwarku przez mieszkańców, inne prace na rzecz społeczności.
[00:19:38] W latach 1972-1990 boh. pracował jako kierowca w Transbudzie i jednocześnie pomagał w gospodarstwie. Po powrocie z wojska boh. wrócił do PKS – powód zmiany pracy. Jesienią 1972 r. boh. wziął ślub z Alicją Szewczyk – decyzja o budowie domu na wsi. Obydwaj synowie są żołnierzami.
[00:26:14] W 1990 r. boh. został wybrany sołtysem. Budowa nowej szkoły dla ponad setki dzieci – wożenie kamienia na fundamenty, zakup działki i projektu budynku. Naciski na władze, pomoc posła Władysława Stępnia. Wstąpienie do PSL. Gdy syn podjął naukę w liceum w Annopolu, boh. został przewodniczącym Rady Rodziców – starania o budowę szkoły w Annopolu. Lokalizacja budynku.
[00:35:15] Działalność w PSL – praca społeczna. Starania o naprawę drogi od Wisły do Maziarki – pomoc posła Jana Łopaty. Naprawy dróg w powiecie za fundusze unijne. Boh. był prezesem Zarządu Gminnego PSL, obecnie jest radnym. Miał propozycję wstąpienia do PiS, ale z niej nie skorzystał – brak zainteresowania karierą polityczną. Współpraca z komunistą Władysławem Stępniem. Spotkania z premierem Pawlakiem i posłem Podkańskim.
[00:46:22] Boh. prowadził gospodarstwo rolne i pasiekę – znajomość z weterynarzem, doktorem Próchniakiem z Gościeradowa. Założenie pasieki – pierwsze ule. Boh. zbudował altanę oraz budę dla psa i poproszono go o wyrzeźbienie świątka. Inne rzeźby – kłopoty z materiałem, znalezienie lipy zwalonej przez burzę. Boh. jest rzeźbiarzem-samoukiem, dłuta kupił na targu. Stosowane narzędzia. Boh. pracuje w warsztacie stolarskim dziadka i nie sprzedaje swoich prac. [+]
[00:55:22] Inspiracją dla twórczości są dzieła mistrzów – bitwa pod Grunwaldem w drewnie. Obecnie boh. pracuje nad Unią lubelską. Po powrocie z sanatorium wykonał płaskorzeźbę św. Jana z Dukli. Boh. kilka razy wystawiał swoje prace m.in. w Lublinie, Kraśniku, Annopolu, Gościeradowie.
[00:59:15] Życie w czasach PRL. Wspomnienie książki „W dolinie szczęścia” [„W rajskiej dolinie wśród zielska” Jacek Hugo-Bader] – opinia na temat komunizmu. Rozwój gospodarczy kraju, poprawa warunków bytowych. Powody niezadowolenia społecznego – wydarzenia w Radomiu i w Lublinie. Opinia na temat atmosfery czasów komuny i czasów współczesnych. Rozważania na temat bezrobocia i pracy na czarno za granicą.
[01:08:28] Zmiany na wsi po śmierci Stalina. Wspomnienie wydarzeń poznańskich 1956 r. i sytuacji na Węgrzech w latach 50. i obecnie. Rozważania na temat współczesności: epidemii, wojny.
[01:12:00] Podczas strajku robotników po wprowadzeniu stanu wojennego czołg wjechał na teren fabryki. Sytuacja po wprowadzeniu stanu wojennego – trudności z zaopatrzeniem. Sklepy dla uprzywilejowanych – w Kraśniku był sklep dla milicjantów. Współczesne wymieranie wsi. W zakładzie było ok. 30 członków Solidarności, boh. do niej nie wstąpił. Sytuacja w dużych zakładach pracy.
[01:19:22] W 1990 r. zakład upadał i boh. został zwolniony z pracy – powód zwolnienia w pierwszej grupie pracowników. Boh. nie szukał pracy w prywatnej firmie i zajął się rolnictwem. Sytuacja po upadku komuny – zmiany po wstąpieniu do Unii Europejskiej. Upadek Metalchemu w Annopolu.
[01:24:10] Po wojnie w gminie Annopol zamieszkało kilkadziesiąt rodzin repatriantów ze wschodu. Boh. znał repatriantów: Malinowskiego i Anatola Tarasowa. Marcin Merkun z Dąbrowy był przed wojną policjantem w Annopolu. W Dąbrowie nie mieszkali repatrianci.
[01:27:50] Trudne warunki pracy w annopolskiej kopalni fosforytów – wypadki śmiertelne. Zarobki w czasach komuny, ceny towarów. W kopalni pracowali wujowie boh. W latach 60. w Dąbrowie poszukiwano ropy i zrobiono kilka odwiertów. Rozmowa z geologiem o zamknięciu kopalni z powodu zalewania jej przez wodę i obniżenia cen surowca na świecie. Plany budowy elektrowni atomowej w Szczecynie. Wyrobiska nie zostały zasypane [+]. Boh. nie podłączył gospodarstwa do wodociągu we wsi i ma swoje ujęcie wody. Pod domem przebiega żyła wodna.
[01:37:12] Boh. nie słyszał o epidemii tyfusu w początkach XX w. i nie wiedział o istnieniu cmentarzy związanych z zarazą. Cmentarz choleryczny koło Iwonicza.
[01:38:52] Podział ziemi w czasie reformy rolnej. Gospodarze z Dąbrowy nie zyskali na reformie, ponieważ w okolicy nie było dworskich gruntów. Boh. miał kolegów, których rodzice pracowali w dworze w Gościeradowie. Wspomnienie murarza Kłapota, który został powieszony po prowokacji zorganizowanej przez komendanta Lazarczyka. Wiadomość o odkopaniu bursztynu przez rolnika z Bliskowic.
[01:44:12] Boh. chodził na zabawy organizowane przez strażaków – spotkania w Klubie Rolnika. Zabawy w okolicznych wsiach. Lokale gastronomiczne i karuzela w Annopolu.
[01:47:30] Raz w tygodniu z Gościeradowa przyjeżdżało kino objazdowe, filmy wyświetlano w szkole lub remizie. Boh. wstąpił do Ochotniczej Straży Pożarnej po powrocie z wojska, po latach został prezesem OSP w Dąbrowie.
[01:50:40] Odznaczenia za działalność społeczną, w tym za zasługi dla pożarnictwa. Odznaczenia zaniesione do sądu przez Malinowskiego. Boh. nie posiada wiadomości na temat powstania wsi Nowy Rachów. Funkcjonowanie nazwy Rachów zamiast Annopol, droga na przeprawę do Zawichostu. Pobyt Jagiełły w okolicy.
more...
less