Ankutowicz Eugeniusz cz. 2
płk Eugeniusz Ankutowicz (ur. 1925, Komarno) – oficer Wojska Polskiego, prezes Związku Inwalidów Wojennych RP w Stargardzie. Jego ojciec był podoficerem Wojska Polskiego i uczestnikiem wojny polsko-bolszewickiej, matka pracowała jako akuszerka. W 1940 roku został deportowany wraz z matką do Nowosybirska. Z uwagi na młody wiek nie został przyjęty do Armii Andersa. Po dotarciu do tworzonej się w Sielcach nad Oką Armii Berlinga w czerwcu 1943 roku został przyjęty do 1. Pułku Czołgów. Ukończył przeszkolenie wojskowe i kurs podoficerski. W randze kaprala walczył w bitwie pod Lenino jako ładowniczy czołgu T-34. Następnie trafił do 1. Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte. Walczył o Lublin, przyczółek warecko-magnuszewski oraz Warszawę. Po kontuzji, której doznał podczas walk o przedmieścia Warszawy, trafił do Oficerskiej Szkoły Czołgów. Po jej ukończeniu w lutym 1945 roku w stopniu podporucznika został przydzielony do 16. Samodzielnej Brygady Pancernej. Jako dowódca czołgu brał udział w walkach o Rotenburg i Drezno. Ranny, stracił trzy swoje czołgi. Odznaczony Krzyżem Walecznych. Po wojnie pełnił służbę w jednostkach pancernych Ludowego Wojska Polskiego. W 1975 roku przeszedł na emeryturę, od 1993 roku jest prezesem oddziału Związku Inwalidów Wojennych RP w Stargardzie.
więcej...
mniej
[00:00:07] Nastroje w Komarnie po śmierci Marszałka, zachowanie biskupa kieleckiego. Boh. był ministrantem w kościele, w którym proboszczem był były kapelan wojskowy. Rozważania na temat pochowania Piłsudskiego w Krakowie.
[00:06:02] Boh. miał sąsiadów Ukraińców. Postrzeganie Żydów, rozważania na temat judaizmu. Lekcje religii dla katolików prowadził ksiądz, dla Ukraińców pop, a Żydów uczył rabin. Żydzi zajmowali się handlem i udzielali pożyczek chłopom, spłaty przyjmowano także w towarze. Antyżydowskie działania narodowców.
[00:14:45] Relacje między Polakami a Ukraińcami. Wspomnienie Wincentego Witosa. Boh. śpiewał podczas mszy w chórze kościelnym, był także ministrantem.
[00:17:48] 1 września 1939 r. Niemcy zbombardowali Lwów i stację kolejową w Komarnie. Zachowanie NKWD w czasie wywózki, młodszy brat chciał zabrać maszynę do szycia, ale mu nie pozwolono. Enkawudziści zastrzelili psa i szukali broni pod budą. Nad ranem rodzinę zawieziono do sąsiedniej wsi, tam załadowano na ciężarówkę i pojechano na stację w Samborze. Zachowanie ludzi w wagonie, w czasie podróży nie dawano jedzenia ani wody. Na stacji koło Lwowa uciekli dwaj mężczyźni, jednego prawdopodobnie zastrzelono. Boh. bał się, ale starał się to ukryć, by nie martwić matki. Wcześniej, zimą 1940 r., deportowano krewnych, rodzinę Fałatów. [+]
[00:24:20] Ojciec brał udział w wyprawie kijowskiej i w 1939 r. był poszukiwany przez NKWD. Ojcu udało się uciec do Generalnej Guberni, zamieszkał w Wólce Pełkińskiej koło Jarosławia i pracował w gospodarstwie krewnego, księdza. We wrześniu 1945 r. boh. dostał urlop, pojechał do Warszawy po pozwolenie na wyjazd do ZSRR po matkę, która była na południu Ukrainy – kontakt listowny. Matka została repatriowana w czerwcu 1946 r. Boh. odnalazł ojca po wojnie i zabrał go do Szczecina.
[00:33:20] Spotkanie z matką. Rodzina zamieszkała w Słupsku, matka niedługo potem zmarła. Brat pracował w Stoczni Szczecińskiej.
[00:36:08] Na zesłaniu nie obchodzono świąt. Boh. spotykał starowierów, zesłańców z czasów carskich. Refleksje na temat narodowości mieszkających we Lwowie.
[00:41:40] Boh. zimą pracował w tajdze – pory roku na Syberii, śnieżne zimy i ciepłe lata. Dywagacje na temat wypadków przy pracy. Po amnestii rodzina przeprowadziła się do posiołka nad Czają. Sianokosy na nadrzecznych łąkach robiono w lipcu, siano zwożono zimą.
[00:47:50] Ceny produktów na Syberii, zesłańcy nie dostawali pieniędzy za pracę tylko chleb. Możliwość kupna nafty i pimów.
[00:50:35] 15 lipca 1943 r. w czasie uroczystości w Sielcach nad Oką boh. zgłosił się do ministrantury w czasie mszy, którą odprawiał kapelan, ale nie został przyjęty. Kapelan odczytał rotę przysięgi. Stosunek Stalina do Polaków.
[00:53:40] Berlingowcy a powstanie w Warszawie. Znaczenie walk na przyczółku warecko-magnuszewskim. 1 Brygada Pancerna została sformowana na wzór przedwojennych polskich brygad pancernych, rola piechoty w brygadzie.
[00:58:28] Przyjmowanie pancerniaków przez ludność. Umundurowanie boh. – zmiana mundurów rosyjskich na polskie, ale bez korony u orzełka na guzikach – dorabianie jej przez żołnierzy. Mundur boh. po wojnie – wyjazd po ojca na tereny, gdzie działała partyzantka. Boh. nie spotkał partyzantów. Oficerowie brygady pancernej.
[01:04:06] Po walkach na Białorusi Polacy zostali wycofani na tyły – relacje z miejscową ludnością. W marcu 1944 jednostkę przewieziono na Ukrainę, gdzie powstawała 2. Armia Wojska Polskiego. Przesiedlenia ludności polskiej w latach 30. z Ukrainy do Kazachstanu.
[01:07:45] Boh. trzy razy był lekko ranny. 5 maja, już na terenie Niemiec, trafił do wojskowego szpitala. Sytuacja na froncie w Czechach.
[01:09:05] Zadania boh., gdy nie był w załodze czołgu. Z powodu dużych strat w czasie walk na warszawskiej Pradze boh. został skierowany jako uzupełnienie do 1 batalionu, do kompanii rusznic przeciwpancernych. Specyfika radzieckiej broni przeciwpancernej, możliwość niszczenia niemieckich „Tygrysów”, które z boku miały zbiorniki z benzyną.
[01:16:55] Rola szeregowca w Armii Czerwonej – duże straty wśród żołnierzy. Przekazanie Szczecina Polakom. Skutki wymiany uzbrojenia w czołgach T-34. W Chełmie była szkoła oficerska i boh. tam skierowano, wykładowcami byli Rosjanie. Boh. znał rosyjski i został tłumaczem. Najlepsi słuchacze trafili do radzieckiej 16. Brygady Pancernej i skierowani do Rembertowa w lutym 1945. Boh. jako dowódca plutonu miał trzy czołgi – przydział do 2. Armii Wojska Polskiego.
[01:25:30] Wcielanie Polaków do wojska na wyzwolonych terenach – sytuacja partyzantów, którzy nie chcieli z przyczyn ideologicznych wstąpić do armii. Boh. słyszał o przypadkach dezercji, ale takie sprawy utajniano.
[01:29:20] Po szkoleniu oficerskim boh. brał udział w walkach koło Kostrzyna. Sytuacja Szczecina omawiana w czasie konferencji w Poczdamie. Współpraca Amerykanów i Rosjan w przewidywaniu wspólnych działań w Azji.
[01:34:06] Boh. brał udział w walkach na terenie Czech – sytuacja w Pradze. Położenie własowców, którzy nie chcieli się poddawać Rosjanom.
[01:37:20] Specyfika służby w wojskach pancernych. Boh. został lekko ranny odłamkiem miny w czasie szukania kryjówki dla czołgu – wizyta w radzieckim szpitalu polowym i jej skutki.
więcej...
mniej