Gryta Jan cz. 1
Jan Gryta (ur. 1927, Studzianki) pochodzi z rodziny wielodzietnej: miał czworo rodzeństwa z pierwszego małżeństwa ojca (Władysław, ur. 1916, Stanisław 1918, Bolesław 1919, Aleksander 1921) i czworo z drugiego (Cecylia 1930, Zofia 1935, Izydor 1937 i Teofila 1940). Ojciec Franciszek Gryta był rolnikiem małorolnym oraz muzykiem, matka Katarzyna z domu Małek wykonywała wraz z dziećmi większość prac w gospodarstwie domowym i na roli. W 1934 roku Jan Gryta rozpoczął naukę w Szkole Podstawowej w Studziankach, którą ukończył w 1940 roku. Po wywiezieniu starszych braci na roboty przymusowe do Rzeszy (po wojnie nie wrócili do Polski, osiedlili się w Australii) Jan z matką prowadził gospodarstwo, jednocześnie działając w szeregach Armii Ludowej (m.in. jako łącznik pomiędzy oddziałami). W 1945 roku rozpoczął naukę w Gimnazjum Ogólnokształcącym w Kraśniku. W 1949 roku dostał się na studia wyższe (prawo administracyjne) na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. W okresie studiów wstąpił do PZPR. Po studiach ukończył roczną Centralną Szkołę Partyjną Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej im. Juliana Marchlewskiego w Łodzi, gdzie zaprzyjaźnił ze Stanisławem Kanią, późniejszym I Sekretarzem KC PZPR. W 1948 roku Jan podjął pracę jako referent handlowy w Centrali Produktów Handlowych w Lublinie. W czasie studiów pracował w Zakładach Graficznych w Lublinie. Następnie został kierownikiem działu stacji benzynowych w woj. lubelskim. Na początku lat 50. objął funkcję zastępcy dyrektora ds. politycznych w Państwowym Ośrodku Maszynowym w Gościeradowie. Jednocześnie został członkiem Egzekutywy Komitetu Powiatowego PZPR w Kraśniku. W roku 1954 został w gościeradowskim POM-ie dyrektorem ds. politycznych, a następnie zastępcą dyrektora
organizował też POM w Stróży k. Kraśnika. W drugiej połowie lat 50. piastował stanowisko dyrektora Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Kraśniku, a do lat 60. kierownika Kraśnickich Zakładów Materiałów Budowlanych. W latach 60. był kierownikiem Zakładów Przemysłu Poligraficznego w Lublinie. W latach 80. przeszedł na emeryturę. W 1947 roku ożenił się z urodzoną w Rzeczycy Ziemiańskiej w 1931 roku Barbarą Köhler. W 1951 roku urodził się im najstarszy syn Waldemar, nauczyciel, jeden z założycieli Wojewódzkiej Rady Towarzystw Regionalnych w Lublinie, obecnie dyrektor Szkoły Podstawowej w Szczecynie. W 1953 roku urodziła się im córka Lidia, mieszkająca w Australii. W 1955 roku urodził się syn Radosław, który ukończył studia artystyczne w Leningradzie, a obecnie jest dziekanem Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Helsinkach. Najmłodszy syn państwa Grytów urodził się w 1967 roku, ukończył studia wyższe, jest elektronikiem, mieszka w Kraśniku. Jan ożenił się ponownie w roku 1975 z urodzoną w 1931 roku w Rzeczycy Ziemiańskiej Janiną Wiesiołek z d. Siewierską. Jan Gryta był również samorządowcem i społecznikiem: przewodniczącym Związków Zawodowych Lubelskich Zakładów Graficznych i Związku Poligraficznego w Lublinie, a w latach 50. radnym Gromadzkiej Rady Narodowej w Gościeradowie. W latach 60. współzakładał Kraśnickie Towarzystwo Regionalne, którego członkiem jest do chwili obecnej. Był członkiem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, do 2021 roku pełnił funkcję Prezesa Koła Miejskiego Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych w Kraśniku. Jest założycielem Chóru Kombatant „Kolorowa Jesień” przy kole ZKRPiBWP w Kraśniku i Klubie Seniora „Złoty Wiek”. Był odznaczany wieloma odznakami i medalami, m.in. Brązowym Krzyżem Zasługi, Srebrnym Krzyżem Zasługi i Złotym Krzyżem Zasługi za działalność na rzecz państwa i obywateli.
more...
less
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonego w Studziankach.
[00:00:25] W 1939 r. Boh. z matką prowadzili gospodarstwo rolne. Podczas okupacji starsi bracia zostali wywiezieni na roboty do Niemiec, po wojnie wyjechali do Australii.
[00:02:04] Boh. urodził się w 1927 r. w rodzinie wielodzietnej. Po wojnie boh. ukończył szkołę średnią i studiował prawo na UMSC w Lublinie. Potem pracował w Lubelskich Zakładach Graficznych.
[00:04:00] Wspomnienie dziadka Gryty, który był pszczelarzem i miał duże gospodarstwo rolne. Rozważania na temat sytuacji po odzyskaniu niepodległości przez Polskę – rozwój przemysłu. Losy starszych braci podczas II wojny światowej.
[00:08:05] Działalność „Wici” w Studziankach – zabawy we wsi. Kościół parafialny był w Bożej Woli – wspomnienie księdza Paradowskiego. Matka chciała, by boh. został księdzem.
[00:13:15] W Studziankach mieszkało kilka żydowskich rodzin, m.in. bracia Reimowie. Podczas okupacji strażacy złapali Andzię Reim i jej ciotkę i przyprowadzili je do domu boh., gdzie miał ich pilnować brat Władek – ucieczka ciotki. Nocą do domu przyszli żydowscy partyzanci, którzy szukali kobiet. Incydent we wsi Majdan-Grabina – uwolnienie Andzi Reim. Partyzanci poszli do Goduli, który łapał Żydów – wymierzona kara. [+]
[00:22:30] W oddziale partyzanckim był znajomy Żyd ze Studzianek, który po wojnie wyjechał do Izraela. Przed wojną ojciec kupił trzy morgi pola z parcelowanego majątku. Pośrednikiem by Żyd Lejba – kłopoty ze sprzedażą ziemi po wojnie.
[00:26:18] Majątek dziedzica Kowerskiego w Kolonii Studzianki został przed wojną rozparcelowany. Opis majątku. Zajęcia żydowskiej biedoty. Synagoga i kirkut były w Kraśniku. Wyjazdy z ojcem na targ.
[00:31:12] Wspomnienie ojca. Dziadek chciał, by najmłodszy syn gospodarzył na ojcowiźnie – zniszczenie skrzypiec. Drugiego instrumentu ojciec nie trzymał w domu. Ojciec był muzykiem, grał w orkiestrze w Majdanie-Grabinie, którą prowadził wojskowy kapelmistrz Ignaczyński. Druga orkiestra była w Zdziechowicach.
[00:36:15] Przedstawienie ojca Franciszka Gryty, wspomnienie dziadka Jana Gryty i jego gospodarstwa. Ojciec był dwukrotnie żonaty, z pierwszą żoną miał czterech synów, z drugą piątkę dzieci. Dziadek ze strony matki krył budynki strzechą. Opis rodzinnego gospodarstwa.
[00:41:30] Podczas okupacji oddawano Niemcom kontyngent i zdarzało się, że rodzina głodowała. W 1939 r. starsi bracia poszli do wojska, gospodarstwem zajmowała się matka i boh. Ojciec grał w orkiestrze w Majdanie-Grabinie – wyjazdy do Bychawy i Lublina, próby odbywano w domach muzyków.
more...
less