Marian Smuga (ur. 1926, Miedzierza) pochodzi z rodziny chłopskiej, osiadłej na 15-hektarowym gospodarstwie na Kielecczyźnie. Matka zmarła wkrótce po jego narodzinach. Dzieciństwo spędził w rodzinnej wsi, pracując w gospodarstwie i ucząc w szkole powszechnej - do wybuchu II wojny światowej ukończył 7 klas. Podczas okupacji niemieckiej brał udział w udzielaniu pomocy okolicznym oddziałom partyzanckim. Od maja do lipca 1944 pracował w jednostce Baudienstu we wsi Zagacie. 13 września 1944 przeżył pacyfikację wsi, dokonaną przez oddział niemiecki. W 1947 roku rozpoczął służbę wojskową w 4 Szturmowym Pułku Lotnictwa w Bydgoszczy, gdzie pełnił funkcje majstra uzbrojenia, komendanta poligonu oraz szefa eskadry. W 1950 roku wstąpił do organizacji „Służba Polsce”. Po odbyciu kursu kierowniczego dla kadry, w kwietniu 1951 rozpoczął pracę jako pomocnik szefa sztabu w brygadach Służby Polsce, budujących kombinat w Nowej Hucie. Po półtora roku awansowany na członka Komitetu Wojewódzkiego SP w Krakowie, gdzie przez dwa lata pełnił funkcję szefa kadr. W 1956 roku zdał maturę i rozpoczął pracę jako spawacz w zakładach mechanicznych Szatkowskiego w Krakowie. Od 1959 roku był sekretarzem, a następnie I Sekretarzem Komitetu Powiatowego PZPR w Proszowicach, a następnie (od 1966) w Wadowicach. W 1965 roku ukończył studia w Wyższej Szkole Nauk Społecznych w Warszawie. W 1968 roku został kierownikiem Wydziału Rolnego w Komitecie Wojewódzkim PZPR w Krakowie, a w 1971 roku – Sekretarzem ds. Rolnych. W latach 1979-81 był członkiem komisji zdrowia w Komitecie Wojewódzkim PZPR w Krakowie. Od 1980 przewodniczył wojewódzkiej komisji do spraw badania majątków ludzi władzy. Od 1981 działał społecznie w Zarządzie Wojewódzkim Polskiego Czerwonego Krzyża. W 1995 roku po śmierci żony wyjechał do córki do Kanady. Mieszka w Domu Pomocy Społecznej przy ulicy Kluzeka w Krakowie.
more...
less
[00:00:10] Sukcesy początków epoki gierkowskiej – inwestycje związane w produkcją żywności. Sytuacja w rolnictwie, zmiany na wsi – odchodzenie ludności wiejskiej do pracy w przemyśle. Niekorzystne zmiany na rynku pracy w połowie lat 70. Powody niezadowolenia pracowników.
[00:08:53] Zaopatrzenie w sklepach w latach 70., niegospodarność – reakcja robotników na pomysł podniesienia cen chleba. Zbieranie suchego chleba w miastach. Wożenie mleka i pieczywa na wieś.
[00:16:47] Źródła pozyskiwania dewiz: węgiel i przetwory mięsne. Skutki zaciągniętych kredytów.
[00:23:33] Oczekiwania wobec rolnictwa – sytuacja w województwie krakowskim, gdzie były niewielki uprawy zbóż i duże plantacje tytoniu.
[00:28:08] Pomysł sekretarza rolnego Józefa Pińkowskiego – spotkanie w Ministerstwie Rolnictwa. Skutki krytyki propozycji nowego sposobu opodatkowania rolnictwa.
[00:34:00] Działalność krakowskich przedsiębiorstw budowlanych – budowy w Polsce i Europie.
[00:38:55] Inwestycje w hodowlę trzody chlewnej – tuczarnia koło Tarnowa, gdzie był zakład produkujący szynkę na eksport. Budowa szklarni w Krzeszowicach. Stosunek władz do inwestycji w rolnictwie.
[00:42:50] Skutki podziału kraju na 49 województw – rozbudowa aparatu władzy i związane z tym nadużycia. Rola mediów. [+]
[00:44:55] Kłopoty zdrowotne boh. – pobyt w szpitalu, odejście na czasową rentę. Nadzieje związane ze zmianą I Sekretarza w Krakowie. Willa i samolot dla Barcikowskiego.
[00:50:00] Tarcia w najwyższych władzach partyjnych, rola prezesa NIK Mieczysława Moczara – powołanie wojewódzkich komisji do spraw badania majątków ludzi władzy. Boh. został prezesem jednej z nich, oprócz niego w jej skład wchodził szef wojewódzkiego NIK, oficer MO i prokurator. Grupa zadaniowa otrzymała kilkaset donosów – podczas budowy szkoły w Myślenicach powstały wille wicewojewody krakowskiego oraz inspektora szkolnego. [+]
[00:56:33] Inny donos dotyczył nadleśnictwa w Zabierzowie – właściciele czterech willi na leśnej polanie. Działki budowlane zakupione przez prominentów w Mydlnikach i Zielonkach za symboliczne kwoty – rezygnacja boh. z pracy w komisji. [+]
[01:04:50] Boh. został szefem krakowskiego oddziału Społecznego Funduszu Zdrowia – gromadzenie pieniędzy na budowę szpitala wojewódzkiego. Dysponowanie funduszem, remont szpitala im. Narutowicza.
[01:13:15] Rezygnacja z pracy społecznej. Choroba żony i jej nieoczekiwana śmierć – wyjazd do córki mieszkającej w Kanadzie w listopadzie 1995 r.
[01:18:50] Boh. przez kilka lat był sekretarzem rolnym, potem pracował w Społecznym Funduszu Zdrowia. Działalność w latach 80. – od 1981 r. boh. nie pracował zawodowo, ale działał społecznie w Zarządzie Wojewódzkim PCK. Praca sióstr PCK – pomoc osobom starszym, organizowanie zaopatrzenia.
[01:24:22] Skutkiem konfliktu arabsko-żydowskiego były zapełnione żywnością magazyny w Holandii – pomoc z Zachodu w stanie wojennym. Rozładowywanie tirów z darami. Przywożenie leków z krótkimi terminami użycia. PCK nie dysponowało magazynami, w których można by przechowywać dary – mąka w prosektorium domu opieki [+]. Rozdzielanie darów między zakłady pracy, szpitale. Załatwianie spraw w Urzędzie Celnym.
[01:35:10] Informacja o transporcie 20 ton rodzynek – rozbijanie skrzynek przez żołnierzy, którzy rozładowywali tira. Przyjazd transportu odzieży ze Szwecji – w środku był ukryty komplet mebli. [+]
[01:41:45] Informacja z Zarządu Głównego PCK o dużej ilości prawie przeterminowanych leków – zgromadzenie 60 ton lekarstw, które wysłano do Albanii. Komunikacja w czasie stanu wojennego.
[01:46:15] Kontrole prominentów miały miejsce w drugiej połowie lat 70.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.