Stanisław Oślizło (ur. 1937, Jedłownik), były piłkarz i trener, znany z występów w Górniku Zabrze i reprezentacji Polski. Miał dwójkę starszego rodzeństwa: Helenę (ur. 1928) i Alfonsa (ur. 1933). Rodzina prowadziła duże gospodarstwo rolne (25 ha) we wsi Jedłownik, włączonej w 1941 r. w granice Wodzisławia Śląskiego. Tuż po wojnie ojciec p. Stanisława został skazany za „antypaństwową działalność” – początkowo na dożywocie, potem wyrok zmniejszono do 25 lat, po 7 latach został zwolniony z zakładu karnego w Strzelcach Opolskich. Stanisław Oślizło zdał maturę w 1955 r. w LO w Wodzisławiu Śląskim. Był wszechstronnie uzdolniony sportowo, trenował piłkę nożną, siatkówkę i lekkoatletykę, uczył się także gry na fortepianie. Ostatecznie postawił na piłkę nożną i został zawodnikiem Kolejarza Wodzisław Śląski (obecnie Odra). Jesienią 1955 r. rozpoczął studia w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Katowicach i przeszedł do Kolejarza Katowice. Po kilku miesiącach zrezygnował ze studiów i został zawodnikiem Górnika Radlin, w którym grał w latach 1956-1959 i zadebiutował w ekstraklasie. Kolejnym klubem był Górnik Zabrze (1960-1972), z którym odnosił największe sukcesy. W 1961 r. zadebiutował w reprezentacji Polski, dla której rozegrał łącznie 57 spotkań i zdobył jedną bramkę. Z Górnikiem Zabrze ośmiokrotnie zdobywał mistrzostwo Polski i sześciokrotnie Puchar Polski, był także finalistą nieistniejącego już Pucharu Zdobywców Pucharów (1970, porażka w finale 1:2 z Manchesterem City). Po zakończeniu kariery piłkarza w 1972 r. pracował jako przedstawiciel handlowy firmy sprzedającej kopalniom pompy wysokociśnieniowe (dyrektorem firmy był obywatel RFN Erwin Gedler). Następnie został specjalistą BHP w Kopalni Węgla Kamiennego „Szczygłowice”, w której podczas gry w Górniku Zabrze figurował na liście płac. Po kilku miesiącach uległ wypadkowi samochodowemu
po dojściu do zdrowia został trenerem II-ligowej Sparty Zabrze, przenosząc się jednocześnie do KWK „Pstrowski”. Jako szkoleniowiec prowadził jeszcze m.in. GKS Katowice, Odrę Wodzisław Śląski, Piasta Gliwice, Carbo-Gliwice i Górnika Zabrze – nie udało mu się jednak odnieść podobnych sukcesów jak w roli piłkarza. Obecnie pełni funkcję doradcy zarządu w Górniku Zabrze. Od 2014 r. jest członkiem Klubu Wybitnego Reprezentanta. Żonaty z Teresą (Helgą) Szczepańską (1959 r.), mają trzy córki: Mirellę, Lucynę i Joannę.
more...
less
[00:00:10] Ur. 1937 r. w Wodzisławiu Śląskim. Wciąż zatrudniony w Górniku Zabrze jako doradca zarządu. Rodzice byli rolnikami, ojciec miał ponad 20 ha ziemi, uznany za „kułaka”, boh. gnębiony w liceum. W czasie nauki w liceum w Wodzisławiu rozpoczęcie treningów piłkarskich w klubie Kolejarz Wodzisław (dziś Odra Wodzisław). Treningi gimnastyki, trenerzy Gaca, pierwsze sukcesy.
[00:03:50] Atletyczna budowa, praca na roli, treningi siatkarskie, postępy w piłce nożnej – skoczność, strzały główką. Dom rodzinny na wsi, budynki gospodarcze, stodoła. W 1939-41 stacjonowanie Niemców, samochody w garażu na podwórku.
[00:06:51] Początek ofensywy radzieckiej, zabranie koni i samochodów, szaber radzieckich żołnierzy (porcelanowa zastawa, rower). Podkradzenie noża kucharzowi radzieckiemu. Zapasy w piwnicy, Rosjanin chciał zgwałcić służącą, ojciec z bratem ją uratowali.
[00:10:44] Powojenne problemy w gospodarstwie, pomoc sąsiadom. Niemcy zachowywali się porządnie. Represje po wojnie: ojciec krytykował nowe stosunki własnościowe, donosy, nachodzenie nocami przez milicję i służbę bezpieczeństwa, zastrzelenie psów. Wyrok dla ojca: kara śmierci, po amnestii zmieniony na dożywocie. Praca w kamieniołomie w Strzelcach Opolskich przez 8 lat. Nękanie przez dyrektora w liceum, matura, zmuszanie do pracy w wakacje.
[00:14:58] Kłopoty matki, opłacanie adwokatów, wyjście ojca z więzienia. Pomoc dzieci i sąsiadów. W szkole podstawowej: wyjazd na widzenie z ojcem w więzieniu, rozmowa z ojcem.
[00:17:14] Nauka w szkole podstawowej. Namówienie przez proboszcza Kasperczyka z Jedłownika na pójście do liceum w Wodzisławiu. Służba ministrancka. Poznanie przyszłej żony. Budowa kościoła w Turzy Śląskiej pw. Matki Boskiej Fatimskiej. Portrety propagandowe przywódców komunizmu.
[00:21:29] Decyzja o trenowaniu futbolu w Kolejarzu Wodzisław – namowa kolegów, oszukiwanie rodziców. Mecz towarzyski reprezentacji Śląska z Kolejarzem (3:1), powołanie do reprezentacji Śląska, następnie przez trenera Górskiego do reprezentacji Polski juniorów.
[00:23:39] Wyjazd na turniej UEFA juniorów n Węgry, po maturze egzaminy na Akademię Ekonomiczną w Katowicach – porzucenie studiów, poświęcenie się piłce nożnej (Kolejarz Katowice).
[00:25:05] Przejście do Górnika Radlin (mistrz Polski w 1951 r.), przyszła żona była kibicką. Losy Górnika Radlin, „drużyna-bumerang” między I a II ligą
przeniesienie do Górnika Zabrze. Prezes Wrona z DOKP (Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych) w Katowicach, przejazdy I klasą.
[00:28:31] Trener Kazimier Górski prowadził reprezentację Polski juniorów, potem młodzieżową. Debiut boh. w reprezentacji seniorów – trener Foryś. Górski osiągał sukcesy z reprezentacją seniorów w latach 70. Górski zrezygnował z powołania boh. do reprezentacji w momencie, kiedy boh. osiągał największe sukcesy. Boh. nie zagrał w mistrzostwach Europy ani świata.
[00:31:41] Wyjazd do Budapesztu, pierwszy zagraniczny, wielkie przeżycie patriotyczne. Wyjazd do Austrii z Górnikiem Radlin (Leoben), propozycja kontraktu dla DSV Leoben. [+]
[00:35:00] Zmienna pozycja Górnika Radlin w lidze. Zawodnik Ignacy Dybała vs Paulo Dybala z Juventusu Turyn.
[00:38:20] W Kolejarzu Wodzisław boh. grał jako prawoskrzydłowy, potem na obronie (stoper), powołanie do reprezentacji Śląska. W 1959 r. wypożyczenie do Górnika Zabrze na mecze towarzyskie w Holandii, Belgii i Francji na pozycji prawego obrońcy, jako następca Franosza. Ostatecznie trener Augustyn Dziwisz wystawił boh. w środku obrony Górnika Zabrze zamiast Floreńskiego.
[00:42:56] Przyjęcie w Górniku Radlin – był „swój”. Jankowski, Olejnik, Wiśniowski przyjeżdżali z Katowic, traktowano ich gorzej. Słabnięcie Radlina na rzecz Zabrza, odejście bardzo dobrych zawodników: Wiśniowskiego, Olejnika i Jankowskiego oraz trenera Dziwisza do Zabrza. Do Radlina przyszli Kubocz, Kokot, Stawowy, Budziński. Pierwsze tytuły dla Górnika Zabrze (GZ) w 1957 i 1959 r.
[00:44:58] Trudne początki, wysokie wymagania – najniżej w karierze 3. miejsce w Polsce w 1960 r. Potem było coraz lepiej. Egzamin piłkarski sprawnościowy, techniczny. Przydomek „Golem” w szkole, niepobity dotychczas rekord szkoły w skoku w dal (6,01 m). Obóz sportowy w Cieszynie – konkurencje lekkoatletyczne. Decyzja o postawieniu na piłkę nożną. [+]
[00:51:30] Starszy o 3 lata brat lepiej grał w piłkę nożną, ale wybrał studia politechniczne.
[00:53:22] Treningi w Górniku Zabrze: na bocznych boiskach (żwirowym i trocinowym), słabe warunki, na boisku nierówne kępy trawy. Trudne warunki mieszkaniowe: boh. otrzymał mieszkania na 3 piętrze opalane węglem, żona wciągała wózek po schodach, brak ciepłej wody. Nowe, większe mieszkanie po dwóch latach. Ślub w 1959 r.
[00:58:30] Żona Teresa, przezwisko Hela. Urodziła się jako Helga w Zabrzu, kiedy nazywało się Hindenburg i należało do Niemiec. Buty do gry dla kadrowicza: raz w roku profesjonalne buty Adidasa, pozostali używali butów kolarskich, klubowy szewc przybijał do nich skórzane korki. Na co dzień – materiałowe korko-trampki z Bydgoszczy. Piłki: w Radlinie używano jeszcze skórzanych, szytych piłek. Japońskie buty Lukasa Podolskiego.
[01:04:03] Zatrudnienie w klubie na kontraktach górniczych – oddelegowanie z kopalni do pracy w klubie. W 1960 r. boh. pracował jeszcze w kopalni. Niektórzy dyrektorzy nie byli z tego zadowoleni. Minister Mitręga kibicował Górnikowi Zabrze. Obecne kontrakty piłkarzy.
[01:08:22] 12 lat nieprzerwanej gry w Górniku Zabrze. Propozycja transferu dla Włodzimierza Lubańskiego do Realu Madryt za 1 mln dolarów – odmowa Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i PZPN. Wyjechał dopiero po 30 roku życia. Przyjaźń z Lubańskim, jego benefis na 75 urodziny w Brukseli. Boh. wprowadzał go do Górnika Zabrze.
[01:11:32] Wspólny pokój z Lubańskim w hotelu podczas wyjazdu do Stanów Zjednoczonych. W 1963 r. boh. został kapitanem Górnika Zabrze, zła opinia o zawodnikach klubu. Ernest Pohl nie stronił od alkoholu, lubił świętować zwycięstwa, ale był wspaniałym zawodnikiem. „Zapach Śląska”.
[01:16:40] Zjazdy na dół kopalni. Powołanie do służby wojskowej we Wrocławiu, komisja wojskowa, interwencja klubu, odrabianie wojska w kopalni. Opis pracy jako mierniczy górniczy, śledzony przez żołnierza w markowni kopalni Marcel w Radlinie. Popołudniami treningi.
[01:22:22] Pierwszy sezon mistrzowski w Górniku Zabrze – wielkie przeżycie. Powołanie do kadry seniorów. Tylko trzech zawodników (Franosz, Kowalski i Fojcik) było rodowitymi Ślązakami. Kursy językowe w klubie.
[01:27:33] Debiut w I reprezentacji Polski, wielki stres, mecz z ZSRR, mistrzem Europy, wielkie gwiazdy (bramkarz Lew Jaszyn, Slava Metreveli, Walentin Iwanow
Walery Łobanowski). Moment powołania na mecz. Zwycięstwo 1:0, bramka Pohla z karnego. Gratulacje Romana Korynta. Stosunek do Rosjan. [+]
[01:32:00] Kazimierz Polok grał na skrzydle, strategia trenera Forysia, przebieg meczu z ZSRR. Technika Łobanowskiego. Metoda motywacji zawodników.
[01:35:54] Pierwszy mecz z cyklu Pucharu Polski z Naprzodem Rydłutowy (III liga). Przebieg meczu, dogrywka, wygrana ostatnim rzutem karnym – zdobycie Pucharu Polski.
[01:39:18] Finał pucharu z drużyną Czarni Żagań, wygrana 4:3, po dwóch dniach wygrana z Pogonią Szczecin – Mistrzostwo Polski. Pierwszy mecz w Pucharze Europy z mistrzem Anglii Tottenham Hotspur na Stadionie Śląskim w Zabrzu, 1961 r. Brutalni Anglicy, pierwsza połowa 3:0 dla Górnika, brutalny przebieg meczu, kontuzjowanie Polaków (Kowalski, Musiałek). Wtedy nie można było zmieniać kontuzjowanych zawodników. [+]
[01:44:16] Wspólna kolacja po meczu (4:2 dla Górnika), za tydzień porażka w Londynie 8:1 (bramka Pohla), fatalne warunki dla Polaków: rozgrzewka w Hyde Parku zamiast w klubie, deszcz w czasie meczu, celowe polewanie boiska, zagrania nie fair, odgrażanie się, faule. W kolejnych meczach na Zachodzie brakowało szczęścia i rutyny.
[01:51:07] Rywalizacja z Manchesterem City w Pucharze Europy, spotkania z Polonią. Chamstwo i brutalność Anglików. W przerwie meczu nie można było wejść do szatni, zimno, brak ciepłego napoju. Anglicy i Niemcy byli doskonale przygotowani fizycznie.
[01:56:07] Poczucie niższości wobec klubów zachodnich. Brak motywacji finansowej reprezentantów Polski. Rozmowa z prezesem Wyrą o premii za zwycięstwo w Pucharze Europy w Wiedniu. [++] Rozprzężenie piłkarzy, zarzuty prasy. Nowy trener Matyas zamiast Kalocsaya – jedna z przyczyn porażki w Wiedniu – żal do kierownictwa klubu.
[02:03:09] Przebieg meczu z Manchesterem na Praterze, bramka boh. Wspominki z Janem Banasiem i Lubańskim, „bramki, które nie powinny paść”.
[02:06:10] Trójmecz z AC Roma, losowanie, trudny przeciwnik. Pierwszy mecz w Rzymie, rewanż na Stadionie Śląskim. Zaskoczenie pięknym stadionem, dobre warunki. Przebieg meczu, gol Banasia, wynik 1:1, rewanż w Chorzowie [+]. Taktyka catenaccio, przewaga zabrzan, akcja obrońcy Jerzego Gorgonia, gol Lubańskiego z karnego w 90. minucie, remis 1:1, 2:2 po dogrywce. Bramkarz Hubert Kostka. [+]
[02:15:00] Decyzja o trzecim meczu z Romą w Strasburgu [+]. Zagrywki nie fair Włochów, zatrzymanie autokaru, przewożenie na stadion przez kibiców, zgaszenie światła na stadionie. Kolejny remis, losowanie wyniku żetonem – wygrana Górnika, euforia Jana Ciszewskiego. Wyjaśnianie kłopotów z autokarem, trener Herrera.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.