Stołecka-Wójcik Danuta

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/0589

18 kwietnia 2019, Warszawa

1:11

Danuta Stołecka-Wójcik (ur. 1957) opowiada o tworzeniu się w latach 70. środowisk opozycyjnych we Wrocławiu i współpracy z opozycją warszawską. Internowana w stanie wojennym we Wrocławiu, Darłówku i Gołdapi, w 1984 roku wyjechała z Polski do Austrii, na Zachodzie organizowała przerzut sprzętu poligraficznego i książek do Polski. Po 1989 roku wróciła do kraju.

[00:00:10] Ur. w marcu 1957 r., rodzina inteligencka, ojciec adwokat, matka nauczycielka, dwie siostry. Studia polonistyczne na Uniwersytecie Wrocławskim. W trakcie studiów współpraca ze Studenckim Komitetem Solidarności (SKS), potem praca w „Solidarności”, internowana przez 8 miesięcy. Wyjazd do Austrii, powrót do Polski w 1996 r.
[00:01:02] Ukończenie II LO we Wrocławiu. Motywacja i inspiracja do działalności opozycyjnej wyniesiona z domu: Radio Wolna Europa, rozmowy z rodzicami i ich znajomymi. Relacja ojca – przejazd czołgów przez Ząbkowice Śląskie do granicy Czechosłowacji. Marzec 1968 r. – mama chodziła na manifestacje, we Wrocławiu Marzec 1968 trwał dłużej niż w Warszawie, manifestacja studencka w maju.
[00:04:05] Przeżycie formujące: 1976 rok, powstanie KOR. Studia polonistyczne od 1977 r., założenie samorządu studenckiego, współpraca z KOR (zbiórka pieniędzy, powstanie Studenckiego Koła Solidarności). Współpraca z SKS Wydziału Fizyki Uniwersytetu Wrocławskiego (Jerzy Ochman, Jan Sobczyk), z polonistyki: Wiktor Grotowicz, Roman Kołakowski. Zaangażowanie studentów, spotkanie z prorektorem. [+]
[00:07:25] Strajki w Ursusie, Czerwiec 1976, represje wobec robotników, propaganda w TVP. Początki Studenckiego Komitetu Solidarności w Krakowie w maju, po śmierci Stanisława Pyjasa [+], we Wrocławiu w grudniu 1977. Przywożenie pieniędzy dla KOR do Krakowa
[00:10:25] Początki współpracy z KOR: SKS były „filiami KOR”, Wiesław Kęcik, wizyty boh. w Warszawie. Postulaty studentów polonistyki: zniesienie cenzury, dostęp do lektur (Miłosz, Herling-Grudziński)
kolportowanie bibuły przemyconej z Warszawy, samodzielne drukowanie.
[00:11:58] Spotkania z opozycjonistami w prywatnych domach m.in. u boh. i prof. Mirosławy Chamiec: Jacek Kuroń („spotkania mobilizacyjne”), Adam Michnik, Jan Józef Lipski, Halina Mikołajska, Leszek Szaruga, Jan Lityński. Wyjazdy do Zakopanego. Przebieg spotkań, akcje rozbijające SB, zatrzymania prelegentów: Drawicz, Mikołajska.
[00:15:42] Sytuacja rodzinna boh. ułatwiała działalność, donos UB do ojca w Gorzowie Wlkp. System informowania o zatrzymaniach ludzi Jacka Kuronia.
[00:17:32] Spotkanie z ojcem, odradzanie działalności [+]. Pomoc matki Leszka Budrewicza dla studentów. Brak możliwości zrobienia kariery w PRL, działalność w opozycji dawała odwagę i poczucie wolności. Różne postawy Polaków w tym czasie. Pomoc finansowa z Zachodu.
[00:24:18] Aresztowania, zamknięcie w areszcie śledczym. Stały zestaw aresztowanych kobiet w celi, przyjazny stosunek do klawiszy.
[00:26:38] Poznanie Władysława Frasyniuka w zajezdni przy Grabiszyńskiej, strajki 1980: „inne miasto, inni ludzie”. Dokuczliwe działania SB – powtarzające się zatrzymania na 48 godzin.
[00:29:05] Powszechny strach przed interwencja sowiecką. Powstanie „Solidarności” we Wrocławiu w pierwszych dniach września [1980], boh. była na IV roku studiów. Pomoc przy zakładaniu NSZZ „Solidarność” w okolicznych zakładach pracy, sieć radiowęzłów i kolportażu gazetek. Nagrywanie audycji związkowych na kasety magnetofonowe.
[00:32:35] Praca w gazecie związkowej „Z dnia na dzień”, potem w regionie „Solidarności”. Wprowadzenie stanu wojennego, noc 13 grudnia [+]. Ucieczka do Michała Gabanowicza. Internowanie w więzieniu przy ul. Kleczkowskiej we Wrocławiu (2-3 miesiące). Przygotowanie do wyjazdu do Gołdapi (młynek do kawy, ciepłe majtki). Przewiezienie do Darłówka autobusem (m.in. Gaja Kuroń, Halina Mikołajska, Anka Kowalska, Joanna Gwiazda). Szkolenia opozycyjne dla aresztowanych kobiet.
[00:38:36] Internowanie w domu wczasowym w Gołdapi, inspekcje Międzynarodowego Czerwonego Krzyża. Kobiety przywiezione helikopterem z Jaworza. Stan psychiczny internowanych, „robimy co trzeba”.
[00:42:19] Ośrodek Radiokomitetu w Darłówku. Przyjazd do Gołdapi, zwalczanie więziennego rygoru. Przyjazd mężczyzn z Jaworza, głodówka protestacyjna (Drawicz, Jedlicki, Woroszylski, Konstanty Niesiołowski, Geremek). Amnestia dla kobiet w lipcu 1982. Grypsy przesyłane przez pielęgniarki, ginekologa i księdza. [+]
[00:49:30] Lot z Koszalina do Warszawy, ochrona samolotów przed porwaniem. Trudne lata po wyjściu z internowania: powtarzające się uciążliwe zatrzymania na 48 godzin, odchodzenie ludzi z opozycji (najważniejsi działacze: Władysław Frasyniuk, Piotr Bednarz, Józef Pinior, Krzysztof Turkowski, Henryk Zieliński, Leszek Budrewicz). Trudności w pozyskiwaniu nowych działaczy i lokali, aresztowanie Frasyniuka, Piniora.
[00:51:10] Życie prywatne: w 1984 r. wyjazd do Wiednia do ciężarnej siostry, „paszport w jedną stronę”. Kontakty z polonijną opozycją, siostry Ewy Milewicz i Macieja Zięby. Organizacja punktu przerzutu sprzętu i książek do Polski, Rumunii, na Węgry (pomagał Jerzy Giedroyć, Jan Chodakowski, Adam Rudzki ze Stanów Zjednoczonych). Założenie International Institute for Research.
[00:53:53] Rozmowy z Giedroyciem, Maison Laffitte, Paryż. Józef Czapski. Mieszkanie w Wiedniu było punktem kontaktowym – pielgrzymki do Rzymu, alpiniści i grotołazi. Przerzut książek do Polski, kontakt z Michałem Gabrielem, przyjaźń z opozycjonistami z Krakowa.
[00:58:19] Ślub w Wiedniu w 1987 r., dzieci. Pierwszy poród. Interwencja Giedroycia w sprawie deportacji Kornela Morawieckiego do Wiednia. Sylwetka Morawieckiego, szantaż w sprawie Kołodzieja. Pomoc Morawieckiego podczas głodówki w Podkowie Leśnej. Marginalizacja Morawieckiego, złamani członkowie Solidarności Walczącej. Jarosław Broda.
[01:05:05] Rok 1989, organizowanie wyborów [4 czerwca] w polskiej ambasadzie, wyjazd do Essen na 4 lata. Zaprzestanie działalności w opozycji, powrót do Polski w 1996 r. „Nie śniło nam się, że wygramy”, docenienie własnej działalności.
[01:08:15] Ocena współczesnej polityki i opozycji, Krzysztof Łoziński z KOD. Żal nad obecną sytuacja Polski „Jak mogliśmy do tego dopuścić?”.
więcej...
mniej

Lang Krzysztof

Kwaśniewski Maciej

Instytut Pileckiego

Film

Prosimy o zapoznanie się z naszymi zaleceniami dotyczącymi sporządzania opisu bibliograficznego i cytowania dokumentów zgromadzonych w Archiwum Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego w tym miejscu.