Polakowska Maria cz. 1
Maria Polakowska z d. Wielanier (ur. 1940, Warszawa), córka Seweryna Wielaniera, inżyniera i powstańca warszawskiego, jednego z konstruktorów pistoletu maszynowego „Błyskawica”, produkowanego przez Polskie Państwo Podziemne podczas niemieckiej okupacji. Ukończyła polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim, pracowała w Ministerstwie Kultury i Sztuki oraz Muzeum Literatury. Następnie przez wiele lat była nauczycielką języka polskiego w warszawskich szkołach podstawowych, a także redaktorką książek.
more...
less
[00:00:07] Autoprezentacja boh.
[00:00:12] Wielu członków rodziny brało udział w I i II wojnie światowej. Dokumenty na temat teścia [Władysław Polakowski] w zbiorach Centralnego Archiwum Wojskowego, jego odręczne notatki. Teść był oficerem Wojska Polskiego i zginął w Katyniu.
[00:07:22] Losy teścia Władysława Polakowskiego podczas I wojny światowej – zgłoszenie się do Legionu Wschodniego w 1914 r. „Bilet” na drogę do Legionu Zachodniego, który formowano w Krakowie – złapanie przez Austriaków i wcielenie do wojska – skierowanie do szkoły oficerskiej i wysłanie na front włoski. Służba w czeskim pułku „Dzieci Pragi”.
[00:16:00] Powody wyjazdu Władysława Polakowskiego na front włoski – sytuacja polskich żołnierzy w armii austriackiej i niemieckiej. Boh. była w Alpach w miejscach, w których stacjonował teść.
[00:20:55] Lekarz, Czech, wysłał Władysława Polakowskiego do Ołomuńca – powody ucieczki do Borysławia. Udział w obronie Lwowa, odznaczenie Krzyżem Virtuti Militari. Teść był ranny, ale nie pisał o tym w swoich ankietach dostępnych w archiwum. W 1919 r. przyjechał do Drohobycza na pogrzeb matki. Koledzy teścia podani przez niego jako świadkowie podczas przyznawania odznaczenia.
[00:28:25] Po uzyskaniu dyplomu inżyniera rolnictwa Władysław Polakowski pracował w Korpusie Ochrony Pogranicza w Czortkowie. W 1930 r. przeniósł się do Torunia i pracował w Urzędzie Miejskim. Listy z obozu w Kozielsku do żony – lista przyjaciół, którzy mogliby jej pomóc, ich wojenne losy. Jeden z listów dotarł do adresatki po roku – teść dał go żołnierzowi, którego zwalniano z obozu. List miał dotrzeć do domu w Toruniu, ale żona z synami mieszkała koło Lublina – wyjazd do Jastkowa po list. [+]
[00:34:44] W 1943 r. publikowano nazwiska zamordowanych w Katyniu, siostra Władysława Polakowskiego odebrała rzeczy brata od Niemców. Prawdopodobnie był to medalik, który zaginął. Stosunki polsko-ukraińskie na Kresach, znajomość języka ukraińskiego przez teścia. Żydzi w Drohobyczu. Rozważania na temat granic.
[00:42:15] Prośby teścia wyrażone w liście do żony wysłanym z Kozielska. Rozważania na temat sowietów zabijających polskich jeńców. Opinia męża boh. na temat żołnierzy i wykonywania rozkazów. Teść, dowódca plutonu, został ukarany aresztem domowym za to, że pozwolił swoim podkomendnym śpiewać nieprzyzwoitą piosenkę. Władysław Polakowski grał na skrzypcach, a jego żona na fortepianie – reakcje przechodniów. Po wojnie teściowa nie wróciła do Torunia.
[00:51:32] Powody przeprowadzki z Czortkowa do Torunia, stosunki polsko-niemieckie. Historia ziemianina, Polaka, który był podczas okupacji trzy razy aresztowany i wybroniony przez miejscowych Niemców. Rozważania na temat repatriacji zza Buga.
[00:56:50] W sierpniu 1939 r. teść został powołany do wojska. Wyjeżdżając z Torunia na wschód przyszedł do domu. Zbigniew Polakowski widział pożegnanie rodziców, którzy umówili się, że spotkają się w Lublinie. 4 września rodzina wyjechała do Lublina – niemieckie naloty. Przypadkowe spotkanie z ojcem na ulicy w Lublinie 8 września.
[01:02:40] Nazwisko teścia znalazło się na liście ofiar zbrodni katyńskiej opublikowanej przez Niemców w 1943 r. Rozważania na temat rodzinnych pamiątek. Listy stryja Rocha Wielaniera, który po Powstaniu Warszawskim trafił do obozu. Korespondencja ciotki z jeńcem jednego z niemieckich obozów.
more...
less