Kołakowski Andrzej
Andrzej Kołakowski (ur. 1964, Międzyrzecz) – absolwent Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Wydział Nauk Społecznych (1989), doktorat w 2006. 1 V 1982 z 4 kolegami z LO im. Heliodora Święcickiego w Międzyrzeczu złożył kwiaty pod Pomnikiem Tysiąclecia, zawieszony na tydzień w prawach ucznia. W VI 1985 uczestnik głodówki rotacyjnej o uwolnienie więźniów politycznych, zorganizowanej przez Annę Walentynowicz w podziemiach kościoła Narodzenia NMP w Krakowie-Bieżanowie (ks. Adolf Chojnacki). Od 1985 w LDPN, 1985-1988 drukarz ulotek i pism podziemnych (m.in. „Gazety Politycznej”, „Niepodległości”, od 1986 „Antyku”) oraz książek wydawanych przez LDPN
kolporter do Krakowa, Wrocławia, Warszawy i Gdańska
uczestnik wielu akcji ulotkowych na terenie Lublina. W XI 1987 współorganizator (z kilkoma działaczami Grupy Konserwatywnej Antyk) na pl. Litewskim w Lublinie 2 krótkich demonstracji przeciwko referendum. W 1987 współorganizator i uczestnik protestów ulicznych oraz 27 IX – 3 X 1987 głodówki w Międzyrzeczu przeciwko składowaniu odpadów radioaktywnych. W 1988 z okazji 3 V współorganizator demonstracji studenckich na KUL oraz 3-dniowego sittingu przed frontem uczelni ws. poparcia dla strajkujących robotników w Nowej Hucie i Stoczni Gdańskiej im. Lenina. 1990-1991 wykładowca w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Międzyrzeczu, 1991-1993 wychowawca w AŚ w Gdańsku, od 1994 w Domu Pomocy dla Dzieci Upośledzonych Umysłowo tamże, 1994-2007 w Pogotowiu Opiekuńczym tamże, od 2007 pracownik naukowy w Zakładzie Historii Nauki, Oświaty i Wychowania Uniwersytetu Gdańskiego. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Wolności i Solidarności. [biogram za: Encyklopedia „Solidarności”]
more...
less
[00:00:13] Ur. 12 sierpnia 1964 r., Międzyrzecz Wielkopolski. Autorytety: dziadkowie. Dziadek Józef gawędziarz, konfabulant. Dziadek Jan Kołakowski, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, żołnierz 8 pułku ułanów im. ks. Józefa Poniatowskiego, odznaczony Krzyżem Walecznych, zmarł młodo. Nienawiść do bolszewików: „ściął czterech bolszewików i jednego zastrzelił”.
[00:03:55] Jan Kościesza Kołakowski, grób dziadka. Dziadek pracował jako leśniczy w majątku hr. Platera na Polesiu. Ojciec boh. urodził się w Kozakach na Polesiu. Po wojnie przyjazd na Ziemie Zachodnie, leśnictwo w Brójcach. Dziadka nachodzili ubecy, namawiali do współpracy. Przenosiny do Międzyrzecza, praca w biurze.
[00:06:43] Dorastanie w latach 60., wagary z przedszkola w wieku 5 lat, ucieczka z cmentarza radzieckiego, poszukiwanie przez milicję – jazda milicyjna nyską. [+] Słuchanie zagranicznych rozgłośni w domu (RWE).
[00:08:37] Rok 1980: powstanie „Solidarności”, wybór papieża Jana Pawła II – poczucie wspólnoty narodowej. Ciotka z Wałbrzycha Jadwiga Szeremet w latach 40. jako żołnierka WiN była więźniem politycznym. Ciotka Krystyna – koleżanka ciotki z więzienia.
[00:11:07] Przyjazd papieża Jana Pawła II do Polski. Latem 1980 r. boh. był na koloniach w Czechosłowacji, ochranianych przez czeską bezpiekę. Wybuch strajków w Polsce. Gablota ze zdjęciami przodowników pracy zastąpiona komunikatami z Regionu Gorzowskiego „S”.
[00:15:05] Nauka w liceum, nauczyciele podzieleni ideologicznie. Polonistka Halina Bortnowska, wychowawca Jan Krajniak. Poszukiwanie symboli na znaczki „S”.
[00:18:00] Kościół był silnym elementem formacyjnym boh. Decyzja zostania hippisem. W 1980 r. w pielgrzymce warszawskiej szli koledzy, ks. Piotr Mazurek. Lekcja religii o Katyniu, napis na murze: „Katyń pomścimy”. Udział boh. w pielgrzymce warszawskiej w następnym roku. Przedtem udział w obchodach rocznicy powstania warszawskiego na Powązkach. Msza w Palmirach, zwiedzanie Warszawy. Wieczór powstańczy na Powązkach, pieśni powstańcze, hymn AK. Zakup znaczków opozycyjnych.
[00:23:18] Karnawał „Solidarności” połączył „S” i Kościół. Ważna duchowość związku, atmosfera religijno-patriotyczna. Wprowadzenie stanu wojennego. Informacje o pobiciu Rulewskiego. Nagrania z festiwalu piosenki niezależnej. W 1981 r. festiwal piosenki w Opolu w niecodziennej obsadzie: Kaczmarski z Gintrowskim, Pietrzak, Roman Kołakowski, Leszek Wójtowicz, piosenka „Żeby Polska była Polską”. [+]
[00:28:35] Powieszenie krzyża w klasie liceum, wizyta katechety w szkole, uczniowie śpiewali „My chcemy Boga”. Krzyż w głównym holu szkoły. Biżuteria patriotyczna, znaczki duszpasterstwa akademickiego. [+]
[00:30:31] Wprowadzenie stanu wojennego (połowa 2 klasy liceum): boh. jechał do brata w wojsku w Biedrusku, droga autobusem z Poznania. Krótkie spotkanie z bratem. Rozmowy w pociągu, peron w Zbąszynku – patrol polski i radziecki. Brak pomysłu na działanie, zapowiedź wywożenia „niebieskich ptaków do pracy na Żuławy”.
[00:35:17] Kolega Rafał Szczucki, student z AGH, pomalował szkołę napisami opozycyjnymi. Zawzięty dyrektor Lewicki doprowadził do skazania go na 2 lata więzienia. Wicedyrektor Władysław Kwela należał do PZPR. Krzyż pozostał w szkole, w klasie zdjęty.
[00:40:29] Stan wojenny w liceum: klasa niepokorna, gremialna odmowa udziału w pochodzie pierwszomajowym, msza dla maturzystów, znaczki z orłem w koronie, złożenie kwiatów pod Pomnikiem Tysiąclecia Państwa Polskiego. Wezwanie do dyrektora, wagary. Przemówienie dyrektora na apelu, zawieszenie w czynnościach ucznia. Stanowisko nauczycieli.
[00:45:35] Postawa srogiego nauczyciela matematyki (Bronisław Stempel). Polonistka Bożena Bortnowska, Hanna Augustyniak. Jan Krajniak
[00:48:50] Decyzja o studiowaniu na KUL. Zachowanie dyrektora szkoły, zdobywanie opinii na studia.
[00:51:59] Wybór wydziału pedagogicznego KUL w 1983 r. Wiadomość o śmierci Grzegorza Przemyka – na pielgrzymce hipisowskiej. Raport z sekcji zwłok. „Hipisowanie wolnościowe”. Spotkanie hipisów na festiwalu Rock Arena w Poznaniu, Pop Session w Sopocie. Pomnik Poległych Stoczniowców w Gdańsku.
[00:56:42] Zloty hipisowskie w Częstochowie, ks. Andrzej Szpak. Narkomani heroiniści z Tych.
[00:59:24] Formacyjne działanie KUL-u, silne wpływy Kościoła, filozofia: tomizm i etyka zamiast marksizmu. Głodówka w Bieżanowie. Pierwsze książki drugiego obiegu. Gazeta „Niepodległość”, „Droga donikąd”. Spotkania samokształceniowe. Rozrzucanie ulotek „na słoninę” [+], wykłady z socjologii Adama Stanowskiego. Sporadyczne wożenie bibuły do Międzyrzecza.
[01:05:12] Tomasz Półtorak, student AWF w Gorzowie, poinformował o głodówce w Krakowie-Bieżanowie. Poznanie Anny Walentynowicz, Andrzej Hajda, Maria Skowrońska, głodowanie ok. 7 dni, produkowanie „wolnego dowodu osobistego” z orłem w koronie. Ksiądz Adolf Chojnacki z Bieżanowa, ks. Jancarz z Nowej Huty, odmawianie różańca w autobusie – wszyscy się modlili. Prowokacje ubeckie wobec ks. Chojnackiego. [+]
[01:09:58] Poznanie w Bieżanowie przyszłej żony Anny Stawickiej. Gra na gitarze, śpiewanie towarzyskie, na KUL zaangażowane protest songi, piosenki wolnościowe (Stachura, Dylan, Kaczmarski, Włodzimierz Wysocki, Jan Krzysztof Kelus).
[01:14:15] Kolega Jarosław Bugaj, Jarosław Markowski, impreza anarchistyczna Hyde Park w Złotej Górze, poznanie Krzysztofa Skiby, środowisko WiP z Gdańska, Zbigniew Stybel.
[01:16:26] Związanie się z LDPN (Liberalno-Demokratyczna Partia „Niepodległość”) dzięki przyszłej żonie. Marcin Nałęcz Dybowski [+]. Pseudonim boh. „Paweł”. Kilkukrotne wożenie diapozytywów do Lublina z Warszawy, zasady konspiracji, kryptonim „Zamojscy”.
[01:21:49] Przekształcenie się LDPN w Lublinie w „AntyK” ok. roku 1986 r. Drukarnia przy ul. Leonarda w Lublinie – gazetka „ABC”, kolportaż, akcje ulotkowe z Marcinem Dybowskim.
[01:24:05] Pechowe akcje ulotkowe z Anną [Stawicką], pościg milicyjny. Ulotki w alejach PKWN – ucieczka przez tajniakiem do koleżanki. [+] Akcja przed referendum: z transparentem w al. Racławickich, na bloku przy liceum Staszica. Kocioł w mieszkaniu koleżanki Agnieszki Wnuk.
[01:28:20] Akcja na pl. Litewskim, Ewa Chimko, Tomasz Dębek, Wojciech Dębek, transparent z błędem ortograficznym [+]. Akcja sittingu na KUL w 1988 r. wspierająca robotników w Nowej Hucie. Rozmowa z rektorem Czerkawskim. [+] Wojciech Bogaczyk z NZS namawiał do zakończenia akcji.
[01:33:17] Kolega Wiesław Cichoń – stosował żelazne zasady konspiracji („toruński Wałęsa”), studenci KUL traktowali to mniej poważnie. Pod koniec lat 80. UB nie traktowała działalności opozycyjnej zbyt serio, tajne rozmowy władzy z opozycją, AntyK był przeciwko tym porozumieniom. Piotr Semka na demonstracji.
[01:37:14] Prof. Chudy z KUL o rozmowach Okrągłego Stołu. Decyzja o emigracji do Francji, powrót po kilku miesiącach. Demonstracja przeciwko składowaniu odpadów radioaktywnych w poniemieckich bunkrach koło Międzyrzecza – ukaranie kolegiami. Protest głodowy przeciwko ukaraniu (Hanna Augustyniak, farmaceuta Władysław Biernat).
[01:41:03] Akcja ulotkowa AntyKu w Czechowie w Lublinie otoczenie przez milicję, ucieczka przez balkon. [+].
[01:45:15] Marcin Dybowski – typ przywódcy, mentor, głęboko zaangażowany. Rozważania „czy należy zarabiać na bibule?”. [+] Konsekwencja Dybowskiego, ściśle przestrzegane zasady konspiracji.
[01:52:18] Sylwetka Jarosława Markowskiego, który wyemigrował do Australii.
[01:55:10] Pojęcie niepodległości i wolności wtedy i dziś, definicja Józefa Mackiewicza. Potrzeba życia w prawdzie. Unia Europejska jako „nowy Związek Radziecki”, nieuchwytny wróg.
[02:02:20] Pozostałości z działalności opozycyjnej: złu trzeba się przeciwstawiać. Kontynuacja dziś działalności edukacyjnej, uświadamiającej. Piosenka „Epitafium dla mjr ‘Ognia’”.
more...
less