Zdzisław Maciejewski (ur. 1949, Płąchawy) – jego ojciec, Eustachy Maciejewski, służył w 1939 roku w Korpusie Ochrony Pogranicza i dostał się do sowieckiej niewoli. Przebywał w obozie w Starobielsku, z którego został zwolniony. Podczas okupacji należał do samoobrony w rodzinnej Panasówce. Wiosną 1944 r., po przejściu frontu, został wcielony do 1 Armii Wojska Polskiego, z którą przeszedł szlak bojowy przez Wał Pomorski, Kołobrzeg nad Łabę. Po wojnie zdezerterował z jednostki w Krakowie i brał udział w walkach z komunistami. Po ujawnieniu się i amnestii osiedlił się w Płąchawach, gdzie w 1948 roku został aresztowany po prowokacji UB. W 1949 roku zwolniono go z więzienia w Szczecinie, w tym czasie urodził się jego syn. Zdzisław Maciejewski ukończył Technikum Samochodowe w Toruniu. Zasadniczą służbę wojskową odbył w Wojskach Obrony Przeciwlotniczej w Kartuzach. Po ślubie pracował jako kierownik filii Spółdzielni Transportu Wiejskiego. Po przeprowadzce na Dolny Śląsk mieszkał w Piławie Górnej i Dzierżoniowie, potem w Pieszycach. Zdzisław Maciejewski jest pasjonatem historii, sekretarzem pieszyckiego koła Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych oraz autorem takich książek jak: „Wspomnienia zesłańca”, „Pieszyccy kombatanci”, „Z Sybiru do Pieszyc”, „ Z Kresów do Pieszyc”. Jest laureatem wielu konkursów literackich i poetyckich, a także Nagrody Honorowej IPN „Świadek Historii”. Opiekuje się Pieszycką Izbą Pamięci Narodowej. Z jego inicjatywy zbudowany został pomnik poświęcony patronowi izby Kazimierzowi Piwowarczykowi oraz tablica upamiętniająca żołnierzy z lat 1918 – 1920.
mehr...
weniger
[00:00:06] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1949 r. w Płąchawach.
[00:00:22] Ojciec służył w 1 Armii Wojska Polskiego – powojenne losy, powody wyjazdu na Pomorze.
[00:02:06] Rodzice pochodzili z Panasówki na Podolu. Ojciec pochodził ze zubożałej szlachty – służba wojskowa stryja Mikołaja. Powody przerwania przez ojca nauki w siódmej klasie szkoły w Kołodziejówce. Rodzinie pomagała siostra Katarzyna, która wyemigrowała do Francji – za przesyłane przez nią pieniądze babcia kupowała ziemię. Ojciec pracował jako listonosz.
[00:05:13] Po wybuchu wojny ojciec służył w Korpusie Ochrony Pogranicza – wkroczenie Armii Czerwonej. Dowódca ojca uzgodnił warunki kapitulacji, ale część żołnierzy podjęła walkę z sowietami. Okoliczności ocalenia życia przez ojca, który trafił do niewoli. Polskich żołnierzy trzymano przez trzy dni w stodole bez jedzenia i picia, potem spędzono ich na teren dworskiego parku – zabijanie jeńców, którzy byli zbyt osłabieni, by iść. Ojcu pomógł Ukrainiec, sąsiad z Panasówki – ucieczka ojca z kolumny więźniów, okoliczności zdobycia pożywienia. Ucieczki żołnierzy z miejsca koncentracji jeńców. [+]
[00:14:21] Ojca wywieziono do obozu w Starobielsku, który mieścił się na terenie opuszczonego klasztoru. Oficerowie przebywali w oddzielnej strefie i mieszkali w namiotach. W obozie przebywały kobiety, żony oficerów – korzystanie ze wspólnej latryny. Wyżywienie w obozie. Ojciec pracował przy rozładunku drewna z wagonów – do jeńców podszedł starszy mężczyzna, który przyniósł ojcu chleb. W cerkwi był magazyn pszenicy – kradzieże zboża. Po kilku tygodniach zaczęto zwalniać szeregowców i podoficerów – przesłuchania jeńców, oglądanie ich dłoni. Ojciec został zwolniony z obozu. [+]
[00:23:45] Ojciec i jego dwaj zwolnieni koledzy (Ukrainiec i Żyd) pochodzili z tarnopolskiego – wspólna droga do domu. Spotkanie z kobietą, która ciągnęła wózek z ziemniakami, które były zapłatą za jej pracę w kołchozie. [+]
[00:26:35] Po powrocie do Panasówki ojciec musiał powiedzieć na zebraniu, gdzie był – reakcja enkawudzisty. Ojciec pracował w gorzelni jako palacz – głód. Po zbiorach w 1940 r. chowano ziarno przed sowietami – schowek w dobudowanym kominie. Sposoby kradzieży spirytusu – skutki picia na pusty żołądek, lekarstwo od żydowskiego lekarza ze Skałatu. [+]
[00:33:20] Student Tarczewski zorganizował polską partyzantkę w Panasówce i Skałacie. Na skutek donosu został aresztowany, ale zalążek konspiracji pomógł w późniejszej organizacji samoobrony. Rosjanie po wejściu na Kresy zamienili polskich sołtysów na Ukraińców, w Panasówce został nim Poleszczuk, który bronił Polaków przed Ukraińcami. Napad na jednego z gospodarzy – zachowanie ojca, którego zatrzymał sąsiad Władysław Bigus. W latach 70. boh. spotkał się z Bigusem, który repatriował się do Polski. Drugi napad na Panasówkę, w której działała polska samoobrona – ucieczka Ukraińców. Odparcie zimowego ataku – podstęp godny pana Zagłoby. [+]
[00:40:00] Ojciec, Eustachy Maciejewski, urodził się w 1913 r. Franek z Panasówki trafił do Baudienstu, ale uciekł z obozu. Niemcy znaleźli go w domu i powiesili na rynku w Skałacie – obwinianie sołtysa Poleszuka, którego Polacy chcieli zabić – interwencja ojca.
[00:45:18] Przejście frontu wiosną 1944 r. – przymusowe wcielanie do wojska – wyjazd do obozu w Sielcach nad Oką. Podczas okupacji ojciec działał w samoobronie, w okolicy były oddziały partyzanckie, które występowały przeciwko Niemcom i Ukraińcom. Pewnego dnia do wsi przyjechali partyzanci, którzy przenocowali i pojechali w stronę Kołodziejówki i Nowosiółek – potyczka z Niemcami.
[00:51:06] Ojciec został wcielony w szeregi 1 Armii Wojska Polskiego – powitanie w Lublinie. Sytuacja na przedpolach Warszawy – obrona kobiet przed gwałtami ze strony czerwonoarmistów. Walki na Wale Pomorskim, incydent koło Złotowa. Duże straty podczas walk o stację kolejową w Kołobrzegu. Ojciec wyniósł spod ostrzału rannego dowódcę kompanii – spotkanie z Aleksandrem Zawadzkim. Okoliczności śmierci ppor. Emilii Gierczak. [+]
[00:58:36] Podczas ataku w kierunku morza do ojca, plutonowego, podczołgał się szeregowiec. Z niemieckich pozycji wyszedł młody chłopak i szedł w kierunku Polaków, towarzysz ojca zastrzelił go – odpowiedź Niemców. Stan psychiczny ojca, który idąc na wojnę dostał od matki różaniec. Rola różańca w życiu ojca, jego śmierć. [+]
[01:04:30] Ojciec doszedł nad Łabę – zwalczanie niemieckich maruderów. Walki na Wale Pomorskim i na terenie Niemiec.
[01:08:00] Incydent z granatem w czasach powojennych – reakcja ojca.
[01:09:18] Ojciec zakończył wojnę nad Łabą, po drugiej stronie rzeki byli Amerykanie. Powrót do Krakowa – część żołnierzy uciekła w góry i walczyła z komuną, ale partyzanci grabili też miejscową ludność. Opinia na temat „Ognia”. Po ujawnieniu się dezerterzy, w tym ojciec, musieli wrócić do jednostki – przesłuchania. Ojciec ukrywał się u brata w Gęsińcu. Po repatriacji żony i matki z Panasówki osiedlił się w Płąchawach, gdzie pracował na roli. Prowokacja UB – aresztowanie i pobyt w więzieniu w Szczecinie. Ojca wypuszczono w 1949 r., w tym czasie w Płąchawach urodził się boh.
[01:18:30] Trauma po pobycie w więzieniu – znęcanie się nad osadzonymi, tortury. Jedna z funkcjonariuszek więziennych miała wąskie usta – zależność między wielkością ust a charakterem. Ojciec nie komentował spraw politycznych i tego, że boh. wstąpił do PZPR. Życie ojca po wojnie, śmierć matki w 1961 r. – wyrzucenie z gospodarstwa przez szwagra, którego ojciec przygarnął. Boh. ukończył studia prawnicze, był dyrektorem zakładu oraz radcą prawnym
[01:24:05] Rodzice pobrali się w 1941 r. – obrączki ze srebrnych rubli. Po wkroczeniu sowietów w 1939 r. matka została aresztowana, ale po kilku dniach ją zwolniono.
[01:25:29] Warunki życia w Płąchawach, bieda lat powojennych. Boh. jako nastolatek lubił prace w polu – przygoda z osami, żniwa. Po śmierci matki siostra podjęła naukę w Liceum Pedagogicznym, a boh. poszedł do Technikum Samochodowego w Toruniu – cerowanie jedynego ubrania. W drugiej klasie boh. nie dostał stypendium i nie mógł opłacić internatu – interwencja w Miejskiej Radzie – zamieszkanie w domu dziecka. [+]
[01:32:35] Atmosfera w Płąchawach, ojciec był dezerterem i nie dostał ziemi po wojnie. Matka długo chorowała na raka – leczenie przez wojskowego lekarza z Torunia.
[01:35:18] Po ukończeniu szkoły boh. pracował w Państwowym Ośrodku Maszynowym jako weryfikator kombajnów zbożowych. Potem w Wojskach Obrony Przeciwlotniczej w Kartuzach był operatorem naprowadzania rakiet – pogotowie bojowe. Okoliczności poznania przyszłej żony – podczas urlopu z wojska boh. pojechał w mundurze na zabawę do Lisewa, incydent z żandarmerią wojskową. [+]
[01:38:00] Po ślubie boh. pracował jako kierownik filii Spółdzielni Transportu Wiejskiego – rozładowywanie wagonów. Powody wyjazdu na Śląsk – boh. mieszkał w Piławie Górnej, potem w Dzierżoniowie. Znajomy taksówkarz Jan Karoluk pokazał mu dom na sprzedaż w Pieszycach. Boh. kupił poniemiecki dom, zburzył go i przy pomocy synów zbudował nowy. Wspomnienie stryja Wasyla z Panasówki, „złotej rączki” – łowienie ryb.
[01:43:30] Nieprzyjemne odczucia w starym domu – okazało się, że była tam filia podobozu w Gross-Rosen, w domu mieszkali dozorcy, a w przylegających stajniach więźniowie, robotnicy z zakładów bawełnianych. Na podwórku były trzy duże latryny. Po zburzeniu starego domu została piwnica, do której nie chciał wchodzić pies. [+]
[01:46:50] Przeżycie podczas wakacji w Turcji, gdzie boh. znalazł ucho od amfory. Wspomnienie wakacji w Gruzji.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..