Andrzej Kiełbasiński (ur. 1927, Warszawa) – syn chemika Stanisława Kiełbasińskiego, matematyk, specjalista w zakresie algebry numerycznej. Podczas Powstania Warszawskiego walczył na Powiślu w szeregach Grupy Bojowej „Krybar”. Po upadku powstania dostał się do niewoli i przebywał w Stalagu VI J w Dorsten. Po powrocie do kraju ukończył Wydział Matematyki Uniwersytetu Warszawskiego. Był wieloletnim pracownikiem oraz prodziekanem Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW, współorganizatorem Instytutu Informatyki UW, członkiem Polskiego Towarzystwa Matematycznego.
[00:00:10]: Autoprezentacja boh. urodzonego w 1927 r. w Warszawie.
[00:00:20] W 1935 r. rodzice stracili pracę i rodzina wyprowadziła się do Jadwisina, gdzie ojciec zajmował się sadownictwem. Boh. chodził w Warszawie do przedszkola dla dzieci wojskowych, a do szkoły powszechnej w Serocku. Na Saskiej Kępie mieszkała rodzina Hirszfeldów (pani Hirszfeldowa była przyrodnią siostrą matki), w ich domu zamieszkał boh. chodzący do szkoły przy ul. Szerokiej i siostra, gimnazjalistka. Po wejściu Niemców do Warszawy boh. wrócił z rodziną do domu w Jadwisinie.
[00:04:45] Wiadomość o wybuchu wojny – rodzice podjęli decyzję o przyjeździe do Warszawy i podczas walk o miasto rodzina przebywała w domu Hirszfeldów przy ul. Obrońców. Rodziny Kiełbasińskich i Hirszfeldów nie były przygotowane do życia w oblężonym mieście – brak zapasów żywności – przeprowadzka do Śródmieścia. Powrót do Jadwisina. [+]
[00:09:30] Jadwisin został wcielony do Rzeszy, Żydów wywieziono do Generalnej Guberni. Ojciec studiował w Niemczech i namawiano go do podpisania volkslisty – gdy odmówił, wywieziono go do Dachau. Po zwolnieniu z obozu przyjechał do Warszawy i zamieszkał u Hirszfeldów.
[00:12:08] Rodzina Radziwiłłów przeprowadziła się podczas okupacji do Nieporętu. Konstanty Radziwiłł działał w konspiracji, ale został złapany przez Niemców i rozstrzelany.
[00:15:10] Po wypuszczeniu ojca z Dachau rodzina zamieszkała w Warszawie u Hirszfeldów – brak zapasów żywności. Okupacyjna rzeczywistość – zakupy za złoto i dolary. Siostra Ludwika Hirszfelda była żoną zamożnego lekarza, który wspierał finansowo rodzinę, dopóki nie został wraz z żoną zamordowany.
[00:20:30] Działalność naukowa prof. Hirszfelda. Na rok przed wybuchem wojny boh. przyjechał z siostrą do Warszawy i tu chodził do szkoły powszechnej, w 1939 r. zdał egzamin do gimnazjum im. Batorego. Podczas okupacji uczył się na tajnych kompletach i ukończył pierwszą klasę liceum, a siostra zdała maturę.
[00:23:54] Hirszfeldowie ukrywali się i przeżyli okupację, rodzinom pomagał doktor Sterling, którego żoną był siostra Hirszfelda. Córka Hirszfeldów chorowała na anoreksję i zmarła podczas okupacji. Po wojnie Hirszfeldowie pracowali w Lublinie, potem przenieśli się do Wrocławia.
[00:27:10] Po kapitulacji Powstania Warszawskiego boh. został wywieziony do Niemiec. Boh. działał w konspiracji na Saskiej Kępie – akcje rozbrajania Niemców, gdy wybuchło powstanie miał parabellum. Dowódcą drużyny był Leszek Grodecki, jego zastępcą poznaniak Zbyszek Woźny – na dwa dni przed wybuchem powstania drużyna przeszła na Wolę. Boh. został wysłany po broń na Powiśle – dotarcie na ulicę Smulikowskiego, gdzie boh. wstąpił do napotkanego oddziału. Po zdobyciu elektrowni powstańcy mieli broń maszynową. Przejście do Śródmieścia. [+]
[00:36:20] Sytuacja akowców po kapitulacji powstania – boh. trafił do Stalagu w Dorsten, potem razem z komando roboczym do Düsseldorfu – porządkowanie miasta po nalotach. W opuszczonych domach znajdowano jedzenie. Przed okrążeniem miasta pozwolono wyjść z niego robotnikom przymusowym. W Hausbergu nad Wezerą doczekano wyzwolenia – powrót do Polski.
[00:41:35] Rodzice mieszkali w Łodzi, ojciec był profesorem chemii na uniwersytecie. Boh. w Łodzi zdał maturę, potem studiował matematykę na Uniwersytecie Warszawskim i z tą uczelnią związał życie zawodowe.
[00:42:38] Boh. nie był po wojnie szykanowany przez władze. Po ślubie rodzina zamieszkała w domu opuszczonym przez budowniczych Pałacu Kultury.
[00:45:05] Ludwik Hirszfeld pochodził z rodziny niemieckich Żydów osiadłej w Warszawie po I rozbiorze. Hanna Hirszfeld była przyrodnią siostrą matki boh., Izabeli. Babcia wysłała obydwie córki do polskiej szkoły.
[00:50:00] Sytuacja rodziny Hirszfeldów podczas okupacji – przewiezienie do getta. Okoliczności ucieczki – ukrywanie się Hirszfeldów do końca wojny. [+]
[00:56:12] Stanisław Kiełbasiński został odznaczony medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata.
[00:57:12] Doktor Sterling i jego żona, siostra Ludwika Hirszfelda, zostali przez Niemców zamordowani. Kiełbasińscy i Hirszfeldowie nie byli przygotowani do wojny – w domu nie było jedzenia.
[00:59:10] Ojciec uczył się w łódzkim gimnazjum, potem studiował chemię w Niemczech. Dziadek, kowal z Tuszyna zadbał o edukację czterech synów, najstarszy Antoni został inżynierem i budował mosty w Rosji. Władysław był księdzem i wyjechał do Ameryki.
[01:02:50] Żona Konstantego Radziwiłła próbowała go wydostać z więzienia w Zegrzu, ale Niemcy go rozstrzelali.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.